Nieuwe regels voor windmolens nodig: 'Altijd gebrom alsof de wasmachine op zolder draait'

De 55-jarige Tjalf Bloem is een huis aan het bouwen in Almere Oosterwold. Zijn huis in aanbouw ligt niet heel ver van de snelweg A27, tussen Utrecht en Almere. Langs die weg staan sinds enkele maanden de eerste van in totaal 17 windmolens te draaien. Het gaat om flinke exemplaren, die op het hoogste punt 220 meter hoog zijn.

"Ik woon hemelsbreed 800 meter van de windmolens", zegt Bloem. "Ik was er niet tegen dat ze kwamen. De gemeente had ook gezegd dat je ze op een afstand van 500 meter niet zou horen." Dat bleek onlangs toch anders te zijn.

Diep bromgeluid

Want sinds ze draaien, is het nooit meer stil geweest in zijn huis. "Ik hoor sindsdien een constant diep bromgeluid. Dag en nacht. Ik lig niet wakker van het geluid, maar het is nooit meer echt stil. Je kan er niet aan ontsnappen. Door de lage frequentie dreunt het door."

Bloem weet nog goed dat de molens voor het eerst gingen draaien. "Ik dacht: er is een boer aan het ploegen want ik hoor een trekker in de verte. Maar dat 'ploegen' duurde wel heel lang." Voor mensen die niet weten hoe dat klinkt, heeft Bloem een andere vergelijking. "Alsof er altijd een wasmachine op de zolder staat te draaien. Altijd."

Besluit over heldere normen

Het kabinet heeft in het nieuwe coalitieakkoord opgenomen dat er 'heldere afstandsnormen voor de bouw van windmolens op land' moeten komen.

Dat moest ook wel, want de hoogste bestuursrechter van het land, de Raad van State, constateerde in juni vorig jaar dat de landelijke regels voor windturbines ondeugdelijk waren. Dat kwam omdat het effect op het milieu van het geluid, de slagschaduw en de veiligheid van de molens niet meegewogen hoefde te worden voor een bouwvergunning. Maar volgens Europese richtlijnen moest dat wel.

Nu worden er daarom verschillende onderzoeken gedaan naar de geluids- en afstandsnormen. Er worden op dit moment dan ook veel expertbijeenkomsten georganiseerd voor Tweede Kamerleden. Want die moeten uiteindelijk een besluit nemen over het kabinetsvoorstel.

Spanning

En dat valt nog niet mee, zegt CDA-Tweede Kamerlid Henri Bontenbal. "Er zit natuurlijk spanning tussen het duurzamer maken van de energievoorziening enerzijds, en het niet ten koste laten gaan van de leefbaarheid van gemeenschappen anderzijds."

Eerder was er voor de bouw geen harde afstandsnorm. "Het werd per situatie bekeken", zegt Bontenbal. "Daarbij speelde onder meer een rol hoe hoog de turbine werd, wat de maximale geluidsbelasting was voor omwonenden, wat de schaduw is van de molens en welk ander omgevingsgeluid er is, bijvoorbeeld van wegen of industrie." De afstand van een windmolen tot een woning werd bepaald door de toegestane maximale geluidssterkte van gemiddeld 47 decibel en 41 decibel 's nachts.

Voorlopig niet bouwen

In de Kamer wordt er verschillend gedacht over de verdere bouw van windmolenparken op land. De PVV, FvD, JA21 en SP lijken om verschillende redenen weinig te voelen voor extra molens op land. Andere partijen twijfelen nog.

De VVD vindt dat er in afwachting van de uitkomsten van de onderzoeken voorlopig gestopt moet worden met het bouwen van windmolenparken, zegt Kamerlid Silvio Erkens. "In de huidige situatie mogen gemeenten hun eigen normen stellen. Dat vind ik onwenselijk. Je creëert immers een situatie waarin in gemeente A een windmolen wel dicht op een woning kan staan en in gemeente B niet. Dat leidt tot willekeur en daarmee begrijpelijk tot zorgen en onrust. Dit moet gewoon beter geregeld worden", vindt Erkens.

"Zodra er goede - degelijke - normen zijn vastgesteld kunnen we door. Vanaf dat moment kunnen er nog steeds nieuwe windmolens op land komen, maar wel op een goed onderbouwde afstand."

Lokaal wel mogelijk

Want de bouw van nieuwe windmolens is, ondanks de uitspraak van de Raad van State, lokaal nog wél mogelijk. Als gemeenten windmolens willen, dan moeten ze onderzoek laten doen naar de effecten van de windmolens op de omgeving. Aan de hand daarvan kan dan nog wel een vergunning worden afgegeven.

Op veel plekken in het land spelen daardoor op lokaal niveau felle discussies over de aanleg van windmolenparken. Zo is er ook in Amsterdam verzet tegen de door de gemeente voorgestelde bouw van zeven grote windturbines langs de randen van de stad. Zoals door de stichting Windalarm.

Oprichter Naut Kusters wil de aanleg koste wat kost voorkomen. "Wij zijn niet tegen groene energie. Dit is geen discussie over de energietransitie. Wij vinden groene energie zoals die van windmolens, erg belangrijk. Maar dit gaat om ruimtelijke ordening. Die molens rond de stad leveren enorm veel overlast op, voor bewoners en voor de natuur."

Op zee

Windalarm zegt zich te richten tegen de aanleg van álle windmolenparken op land. Er is in Nederland te veel overlast en te weinig ruimte, zegt Kusters. Hij denkt dan ook niet aan nieuwe geluids- of afstandsnormen voor windmolens. De oplossing is volgens Kusters windmolenparken op zee. "Daar is genoeg ruimte."

Kusters wijst op andere landen, die dat al hebben besloten. "Denemarken en Groot-Brittannië bouwen geen windparken meer op land, maar alleen nog op zee."

Nieuwe woonwijk

Ook Tjalf Bloem uit Almere kijkt met belangstelling naar de nieuwe regels. "Tussen mijn huis en de windturbines wordt straks een nieuwe woonwijk gebouwd. Die huizen liggen dan dichterbij de molens dan mijn huis. Het is frappant dat daar vergunningen voor zijn afgegeven."

Of Bloem nog verdere stappen gaat nemen tegen de windmolens, weet hij nog niet. "Ik heb een beetje rondgevraagd aan andere bewoners. Er is nog weinig enthousiasme, maar het is hier ook nog vrij dunbevolkt. Er wordt nu door het windpark zelf onderzoek gedaan naar de ernst van het geluidsoverlast. Ik ben benieuwd wat daar uit komt."