Uitkopen vanwege stikstof: hoe sneller een boer stopt, hoe meer geld hij krijgt
Hoe sneller een boer zijn boerderij dicht bij een natuurgebied aan de overheid verkoopt, hoe hoger het bedrag wordt dat hij daarvoor krijgt. De eerste grote uitstoters die willen stoppen, de zogeheten 'piekbelasters', kunnen rekenen op een prijs voor hun bedrijf die hoger ligt dan de marktwaarde.
Dat is één van de maatregelen die stikstofminister Christianne van der Wal vrijdag zal aankondigen in een brief waarin ze haar beleid voor de komende jaren zal schetsen. Dat melden ingewijden aan de politieke redactie van RTL Nieuws.
Grote slag slaan
Hoeveel de snelle beslissers voor hun bedrijf zullen krijgen, schrijft de minister niet, maar volgens de ingewijden kunnen de eerste boeren rekenen op een prijs die minstens 30 procent hoger ligt dan de marktwaarde van hun bedrijf.
Binnen coalitiepartijen wordt erop gewezen dat veel boeren staan te trappelen om te stoppen, bijvoorbeeld omdat ze de pensioenleeftijd naderen en geen opvolger hebben. Als je die boeren verleidt zo snel mogelijk hun bedrijf te verkopen, kun je meteen een grote slag slaan met het besparen van stikstof, is de redenering.
Toch gebeurt er nu weinig, omdat de zak geld van het kabinet nog op zich laat wachten. In totaal is in het regeerakkoord 7,6 miljard uitgetrokken voor de uitkoop van boeren bij stikstofgevoelige natuur.
Al tijdens de coalitieonderhandelingen spraken partijen over de regeling, waarbij de hoogste bedragen zouden gaan naar boeren die zich als eerste melden. Maar de angst was dat Brussel zo'n regeling zou aanmerken als staatssteun, omdat de bedragen hoger liggen dan de marktwaarde van een bedrijf.
Toekomstig verdienvermogen
Het kabinet is daar nu niet meer bang voor. Dat komt omdat de overheid in het geval van gedwongen uitkoop, of onteigening, ook altijd mag kijken naar het geld dat een boer nog kan verdienen, het zogenoemde toekomstige verdienvermogen.
Als er niet voldoende boeren vrijwillig stoppen, is gedwongen uitkoop voor het kabinet de uiterste optie. Het idee is dat ook voor boeren die wél vrijwillig stoppen, rekening gehouden kan worden met het toekomstige verdienvermogen. "Piekbelasters die snel beslissen, mogen erop rekenen dat ook met hun toekomstige verdiencapaciteit rekening zal worden gehouden", zegt een betrokkene.
Met haar aanpak hoopt minister Van der Wal eindelijk de vastgelopen vergunningverlening in Nederland weer op gang te kunnen helpen. Ze had daarvoor de Kamer een 'woest aantrekkelijke regeling' beloofd.
Inkrimping veestapel
Het verminderen van het aantal boeren, en daarmee de inkrimping van de veestapel, is van groot belang om de uitstoot van stikstof te verminderen. Europese natuurbeschermingsregels eisen dat de kwaliteit van de natuur in zogenoemde Natura 2000-gebieden zwaar verbetert.
Waar de boerderijen precies opgekocht moeten worden, is overigens nog niet duidelijk. Het kabinet werkt aan een zogenoemde 'gebiedsgerichte aanpak' die duidelijk moet maken waar precies stikstof moet worden bespaard, en hoe dat het beste kan. Niet overal is veeteelt de belangrijkste bron van uitstoot.