Kabinet: uitstoot stikstof sneller omlaag door aanpak grote vervuilers
Het kabinet wil de uitstoot van stikstof sneller omlaag brengen door grote vervuilers aan te pakken. Natuur- en stikstofminister Christianne van der Wal wil met de regeling voor zogenoemde piekbelasters ruimte maken om vooral boeren te helpen die door zwalkend stikstofbeleid in de knel zijn gekomen.
Voor ondernemers, veelal boeren, dreigen boetes omdat zij zonder natuurvergunning hun bedrijf hebben op- of uitgebouwd. Dat was toegestaan onder het oude stikstofbeleid, maar daar zette de Raad van State een kleine drie jaar geleden een streep door, omdat de natuur onvoldoende werd beschermd.
Verduurzamen, verhuizen of stoppen
Vanaf april gaat een loket open voor ongeveer 3000 boeren die veel stikstof uitstoten. Zij krijgen een aanbod om te verduurzamen, te verhuizen of te stoppen. Piekbelasters die op zo'n aanbod ingaan, moeten hun stikstofuitstoot met minstens 85 procent verlagen. ''Je hebt dus altijd nog enige ruimte, of om een heel ander bedrijf te starten, of om nog wat kleinvee te houden'', licht Van der Wal toe.
Hoe dan ook zullen grote vervuilers flink moeten ingrijpen om aan de voorwaarden te voldoen. Het zal best ingewikkeld zijn om dat doel te halen door alleen het toepassen van nieuwe technieken, aldus Van der Wal. Ook omdat de juridische houdbaarheid van deze 'groene' innovaties ter discussie staat.
In november wordt bekeken of deze vrijwillige aanpak voldoende oplevert. Zo niet, dan wordt vanaf 2024 overgegaan op 'verplichtende maatregelen', zoals gedwongen uitkoop.
De aanpak van piekbelasters was een van de aanbevelingen van Johan Remkes, die vorig jaar optrad als bemiddelaar tussen de overheid en de agrarische sector. Hij werd daarvoor gevraagd nadat het kabinet veel boeren boos had gemaakt door met ingrijpende stikstofplannen te komen, zonder dat daar toekomstperspectief voor de landbouw tegenover stond.
Uitstoot ammoniak
Kern van die stikstofplannen was dat de uitstoot van ammoniak door de landbouw met 41 procent omlaag moet. Dat doel blijft overeind. Het kabinet komt nu ook met harde doelen voor de vervoersector en de industrie. Zij moeten de uitstoot van stikstofoxiden met respectievelijk 25 procent en 38 procent omlaag brengen. Het stak boeren dat voor deze sectoren concrete doelstellingen tot nu toe ontbraken.
Hoewel de percentages uiteenlopen, spreekt Van der Wal toch van een evenwichtige verdeling. Doordat ammoniak direct in de bodem terechtkomt, vormt het een grotere belasting voor de natuur dan stikstofoxiden die de lucht in worden geblazen en zich over een veel groter gebied verspreiden.
Klimaat sparen
Het is overigens de vraag of nieuwe maatregelen nodig zijn om de doelstellingen voor verkeer en industrie te halen. Die sectoren moeten al vergroenen om het klimaat te sparen en de luchtkwaliteit te verbeteren. Minder uitstoot van CO2 en fijnstof gaat meestal hand in hand met minder stikstof, is de verwachting.
Het kabinet gaat de komende tijd in gesprek met de 35 grootste uitstoters in de industrie. Hun vergunning wordt in ieder geval aangescherpt, waardoor ze minder stikstof mogen uitstoten.
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.