Zorgt EU-akkoord voor minder migranten naar Europa? En vijf andere vragen
EU-landen zijn het na jaren eens geworden over het opvangen, terugsturen en verdelen van asielzoekers. Het wordt als een doorbraak gezien, maar wat betekent dit nu concreet? Welke maatregelen zijn afgesproken en wat betekent het voor het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt? We leggen het uit aan de hand van zes vragen en antwoorden.
1. Wat is er precies afgesproken?
De nieuwe afspraken regelen onder meer het beoordelen van migranten uit veilige landen aan de Europese buitengrenzen in Spanje, Italië en Griekenland.
Asielzoekers die weinig kans maken om op asiel kunnen dan meteen worden vastgezet en uiteindelijk teruggestuurd. Dat moet hen ontmoedigen om nog naar Europa af te reizen.
2. Wie maken dan weinig kans en wie veel?
Is die kans klein, bijvoorbeeld omdat het land waar iemand vandaan komt veilig wordt geacht, zoals Marokko of Tunesië, dan moet die asielzoekers een versnelde procedure in. Dat gebeurt aan de grens en leidt er dan toe dat hij waarschijnlijk wordt teruggestuurd.
Dat gebeurt dan naar het land waar ze voor aankomst in de EU verbleven - zolang ze daarmee een 'band' hebben en dat land mensenrechten respecteert
Kansrijke migranten zijn bijvoorbeeld mensen uit Syrië, die maken meer kans op asiel en mogen de asielprocedure in. Dat geldt ook voor alle alleenreizende kinderen.
3. Is dit het?
Nee, er is meer. Zo zijn de 'aankomstlanden' zoals Italië en Griekenland voortaan verzekerd van de hulp van andere lidstaten. Om die grenslanden met de opvang te helpen, komt er een systeem om asielzoekers te verdelen over Europa.
Ieder land moet dan een bepaald percentage asielzoekers opnemen, afhankelijk van de bevolkingsgrootte en het nationaal inkomen. Voor Nederland geldt dan bijvoorbeeld dat wij bijna 5 procent van alle migranten moeten opnemen.
Maar, dat is niet verplicht. Wie geen asielzoekers wil opvangen, kan dat afkopen. 20.000 euro per asielzoeker, over te maken naar het land dat wél opvang geeft. Dat zou bij 1500 asielzoekers 30 miljoen euro kosten.
4. Waren alle 27 EU-landen het er over eens?
Niet alle landen zitten te wachten op de deal: Polen en Hongarije willen geen asielzoekers opvangen. Zij stemden tegen de deal.
Het Europees parlement moet overigens nog akkoord gaan met de deal. En landen krijgen daarna twee jaar om zich er op voor te bereiden.
5. Dus zorgt dit voor minder migranten naar Europa?
Nee, het aantal asielzoekers dat zich meldt in Europa, zal er niet door dalen. Om dat voor elkaar te krijgen moeten er akkoorden gesloten met landen zoals Tunesië. Premier Rutte gaat daar dit weekend naartoe samen met de premier van Italië en de voorzitter van de Europese Commissie. Zij proberen daar afspraken te maken om mensensmokkel tegen te gaan en te zorgen dat het land Tunesische migranten naar Europa terugneemt.
6. Wat zeggen experts over het akkoord?
Marlou Schrover is hoogleraar migratiegeschiedenis Universiteit Leiden en is sceptisch. "Het is oude wijn in nieuwe zakken. Dit wordt al jaren geprobeerd." Zij wijst erop dat het scheiden van kansrijke en kansarme vluchtelingen moeilijk is. Europese landen lukt dat nu al nauwelijks. "Ik zie niet in waarom het dan beter zou gaan als het in grenscentra in de zuidelijke landen gaat gebeuren."
En het terugsturen van kansarmen naar de landen waar ze vandaan komen of doorheen reizen, zoals Marokko, willen ze niet terugnemen, zegt Schrover. "Dus waarom zou dat na deze deal wel lukken. Dan moet je met deze landen ook een deal sluiten."
Als dat terugsturen niet gaat leidt dat tot overvolle grenscentra, zegt Schrover. "En dan gaat het zoals het tot nu toe altijd is gegaan: dan zetten de zuidelijke landen de deur open van zo’n gesloten grenscentrum, zodat iedereen kan doorreizen naar de rest van Europa. Want anders is de situatie in deze grenscentra niet houdbaar."