Verkiezingen in Congo gaan ook over jouw mobieltje
De oorlog om grondstoffen voor elektronica, zoals coltan, is vandaag de inzet van de verkiezingen in Congo. De zittende president Felix Tshisekedi hoopt op een tweede termijn en hij belooft hard in te grijpen tegen de rebellen.
Ruim zestig procent van de inwoners van Congo-Kinshasa leeft onder de armoedegrens. Daarnaast staat het land erg hoog op de lijst van corruptie. Bovendien ligt er een conflict op de loer met buurland Rwanda en is er nog maar weinig vertrouwen in de overheid. Er moet iets in het land veranderen om deze problemen op te lossen.
Toen Félix Tshisekedi (60) in 2018 werd gekozen, beloofde hij corruptie te stoppen, de economie terug op te bouwen, ongelijkheid aan te pakken en verschillende conflicten in het land en met buurlanden op te lossen.
Tijdens zijn regeerperiode kreeg hij ook nog te maken met een ebola-uitbraak en de coronacrisis. Op al deze punten is hij volgens veel Congolezen tekortgeschoten.
Toch staat hij bovenaan in de peilingen. In de campagne haalt hij hard uit naar buurland Rwanda, ziet Afrika-correspondent Sophie van Leeuwen. "Tshisekedi dreigt met een oorlog. Volgens hem steunt Rwanda rebellen die massaal coltan en goud het land uit smokkelen. Rwanda ontkent dat. Congo heeft een van de grootste voorraden van het erts coltan ter wereld, waarmee smartphones en laptops worden gemaakt."
De strijd tussen Congo en Rwanda gaat over wie de toegang heeft tot de mijnen waar ze miljarden mee kunnen verdienen. De prijs die jij betaalt voor je telefoon, wordt mede bepaald door de coltan die erin zit. Indirect is de volgende telefoon die je koopt waarschijnlijk betrokken bij die strijd.
Nobelprijswinnaar
Eén van de tegenstanders van Tshisekedi is de bekende dokter en Nobelprijswinnaar voor de Vrede Denis Mukwege (68). In 2018 won hij deze prijs na een jarenlange strijdt tegen seksueel geweld van vrouwen. Hij behandelde honderden slachtoffers van verkrachting en mishandeling en staat daarom ook wel bekend als 'de man die vrouwen repareert'.
Zijn belangrijkste doel als president is het vertrouwen terugbrengen in de politiek. "We willen de Congolezen hun waardigheid en rechten teruggeven", zei Mukwege in oktober bij de start van zijn verkiezingscampagne. De kans dat hij het ook echt gaat worden is niet zo groot.
Veel groter is die kans voor de 67-jarige Martin Fayulu. Hij deed in 2018 ook al mee met de verkiezingen en wordt gezien als de belangrijkste tegenkandidaat voor Tshisekedi. Hij zou, volgens hemzelf, 'de eigenlijke winnaar van de verkiezingen in 2018 zijn'.
Kritiek op Tshisekedi
Fayulu heeft tijdens zijn campagne veel kritiek geuit op huidig president Tshisekedi. Volgens hem heeft hij weinig bereikt in zijn periode als president. Zo riep hij tegen de inwoners: "Hebben jullie nu vrede? Is de situatie verbeterd sinds Tshisekedi aan de macht is?" Fayulu beweert dat hij, in tegenstelling tot Tshisekedi, wél voor stabiliteit in de DRC kan zorgen.
Ook de 58-jarige Moïse Katumbi maakt nog een kleine kans. De steenrijke zakenman heeft in het verleden veel gedaan voor scholen en de infrastructuur van het land. Hij zegt daarom goed te weten hoe hij het land moet besturen.
44 miljoen Congolezen mogen vandaag stemmen bij de algemene verkiezingen. Zij kiezen behalve een president ook een nieuw parlement en nieuwe vertegenwoordigers in de provincie. Eind deze maand worden de voorlopige resultaten bekendgemaakt waarna op 10 januari de definitieve uitslag volgt.