Kabinetsformatie: vier partijen voor eerst deze week weer om tafel
De vier formerende partijen, PVV, VVD, NSC en BBB zijn aan het eind van de middag opnieuw gezamenlijk aan tafel gegaan. Dat gebeurt nadat de vier partijleiders de afgelopen week één-op-ééntjes hadden met informateur Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf. De overheidsfinanciën worden gezien als het lastigste onderwerp tussen de vier partijen.
Betrokkenen hopen dat de gesprekken binnen enkele weken resultaat opleveren, maar dat is allerminst zeker.
Bij verschillende betrokken partijen valt de hoop te horen dat de gesprekken vóór de meivakantie kunnen worden afgerond. Er is 'vooruitgang', 'hoop' en er wordt hard gewerkt. Tegelijkertijd wordt benadrukt: in het huidige tempo wordt die deadline niet gehaald. Dus het tempo moet omhoog en er moeten knopen worden doorgehakt. De officiële deadline van de informateurs is 15 mei.
Financiën moeilijk
De overheidsfinanciën worden gezien als het lastigste onderwerp tussen de vier partijen. Volgens een andere bron aan de formatietafel zou het helpen als de financiële experts – de Kamerleden met veel financiële kennis die gewoonlijk de partijleiders bijstaan – zelf zouden gaan onderhandelen. Dat gebeurde in het verleden ook vaak tijdens kabinetsformaties. Bij de huidige werkwijze moet alles langs de hoofdtafel met de vier partijleiders en dat schiet niet op, aldus een betrokkene.
Volgens een andere betrokkene zijn de gesprekken nu ingewikkelder is dan in het verleden. Partijen kenden elkaar in eerdere formaties van haver tot gort en wisten precies waar elkaars problemen zaten. Dat is nu – met enkele nieuwe partijen – heel anders.
Tijdens het vertrek bij de informateurs zei BBB-leider Caroline van der Plas eerder vandaag dat sprake was geweest van de puntjes op de i zetten. NSC-leider Pieter Omtzigt reageerde daarop door te zeggen dat Van der Plas het zonniger inzag dan hij.
'Snel schakelen'
Later nuanceerde Van der Plas haar uitspraken: ze had bedoeld dat het alleen ging om de puntjes op de i zetten van haar eigen bijdrage aan de onderhandelingen. Ook PVV-leider Wilders zei dat de eindfase nog niet is aangebroken.
Er zouden ook plannen zijn om afgelopen maandag en dinsdag naar de Zwaluwenberg in Hilversum te gaan, zegt een ingewijde. In vorige fases werd daar in betrekkelijke rust onderhandeld. Maar dat ging deze week niet door. Volgens een betrokkene zit de formatie inmiddels wel in de fase dat snel schakelen – ook met andere mensen – fijner is.
Deadline
Eerder deze week zeiden informateurs Van Zwol en Elbert Dijkgraaf 'best veel werk' te verzetten in de aparte gesprekken die zij voeren met de partijen. De afzonderlijke gesprekken bieden ruimte om met de partijen scherp te krijgen welke onderwerpen zij het belangrijkst vinden, herhalen de informateurs. Zij vonden dat het enorm hielp om zo onderwerpen verder uit te diepen.
Van Zwol en Dijkgraaf hebben voor deze inhoudelijke informatieronde van de Tweede Kamer tot midden mei de tijd gekregen. Zij houden vol dat zij die deadline verwachten te halen, al is de gegeven termijn van acht weken volgens Van Zwol ‘eerder aan de korte dan aan de lange kant’.
