In het hoofdlijnenakkoord met de naam 'Hoop, lef en trots' worden in 25 pagina's stevige maatregelen aangekondigd door het nieuwe kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB. "Wij slaan een nieuwe weg in", staat in het voorwoord. We zetten hier de opvallendste maatregelen op een rij.
Bestaanszekerheid
Lastenverlichting van 2,5 miljard euro in 2025 en 2026
Halveren eigen risico in de zorg tot 165 euro in 2027
Invoering van de bijna gratis kinderopvang wordt doorgezet.
Registratie af te dwingen en de behandeling van asielaanvragen op te schorten (asielbeslisstop).
Mensen zonder een geldige verblijfstitel zo veel mogelijk, ook gedwongen, uitzetten.
Geen voorrang bij de toewijzing van sociale huurwoningen aan statushouders
Opt-out clausule voor het Europees asiel- en migratiebeleid
Geen automatische gezinshereniging
Er komt voor asiel beroep bij één rechterlijke instantie zonder hoger beroep.
Niet-meewerken aan uitzetting wordt strafbaar.
De eigen bijdrage aan opvang voor ontheemden uit Oekraïne wordt verhoogd.
Studiemigratie wordt selectiever door meer opleidingen in het Nederlands, een numerus fixus voor buitenlandse studenten, beperking tot het verkrijgen van een basisbeurs en verhoging van het collegegeld voor niet-EU-studenten.
De bouw kan worden versneld door meer grond beschikbaar te stellen. En als er sprake is van concurrentie om grond, dan gaat woningbouw boven windmolens.
Er worden nieuwe gebieden aangewezen waar grootschalige woningbouw kan plaatsvinden. En het aantal 'struikelblokken' moet omlaag: bouwen in het buitengebied of op het eigen erf moet makkelijker worden. Daarnaast moet 'coöperatief wonen' aantrekkelijk worden gemaakt door het wegnemen van de financiële en juridische belemmeringen.
Bij nieuwbouw moet gemiddeld minimaal 30 procent sociale huur zijn. En als het gaat om koopwoningen: de vier partijen tornen niet aan de hypotheekrenteaftrek, de onroerendezaakbelasting wordt aan een maximum gebonden door afspraken met gemeenten en de fiscale positie van de eigen woning blijft ongewijzigd om onzekerheid op de woningmarkt tegen te gaan.
Infrastructuur
De maximumsnelheid op de snelweg gaat waar dat kan weer terug naar 130 kilometer per uur. De maximumsnelheid op snelwegen is op dit moment overdag beperkt tot 100 kilometer per uur, in verband met de te hoge stikstofneerslag in veel kwetsbare natuurgebieden.
Bereikbaarheid in heel Nederland op orde houden en verder te verbeteren.
De aanleg van de Lelylijn, de spoorverbinding tussen Noord-Nederland en Lelystad waarover al jaren wordt gesproken, gaat door.
De rechtsbescherming van omwonenden van Schiphol in verband met geluidshinder wordt op orde gebracht.
De 'netwerkkwaliteit' van Schiphol moet wel behouden blijven. "Zo is op langere termijn doorgroei mogelijk met stillere en schonere vliegtuigen."
Over Lelystad Airport is in het hoofdlijnenakkoord niets opgenomen. Een besluit over de luchthaven die jaren geleden werd aangewezen als achtervang voor Schiphol werd aanvankelijk doorgeschoven naar het nieuwe kabinet, maar in januari oordeelde de Tweede Kamer dat het vliegveld niet moest worden opengesteld voor commerciële vluchten. NSC en BBB steunden dat voorstel in de Kamer, maar VVD en PVV waren tegen.
De formerende partijen hebben in hun hoofdlijnenakkoord afgesproken om uiteindelijk 14,7 miljard euro per jaar te bezuinigen. Daar staat ook 14,7 miljard euro aan extra uitgaven (lastenverlichtingen en investeringen) tegenover. Dat gaat samen met lastenverzwaringen van 4,6 miljard euro. Per saldo gaan de uitgaven uiteindelijk met 4,7 miljard euro per jaar omlaag. De bezuinigingen, extra uitgaven en lastenverzwaringen gaan vanaf 2025 elk jaar een stap omhoog, totdat die zijn opgebouwd tot de genoemde bedragen.
De beoogde coalitiepartijen willen de lasten voor werkenden met middeninkomens verlagen. Dat kost 2 miljard euro, meteen al vanaf 2025. In 2027 halveren ze het eigen risico in de zorg naar 165 euro. Dat is uiteindelijk een extra kostenpost van 5 miljard euro.
De coalitie in wording is van plan om uiteindelijk 2,4 miljard euro per jaar extra uit te geven aan Defensie, zodat Nederland voldoet aan de NAVO-norm.
De partijen willen 1 miljard euro bezuinigen op het ambtelijke apparaat in Den Haag. Een bezuiniging op ontwikkelingssamenwerking moet 2,4 miljard euro opleveren.
Cultuur
De Nederlandse Publieke Omroep (NPO) moet vanaf 2026 structureel 100 miljoen euro inleveren. De partijen willen dat de NPO inzet op digitalisering en het bereiken van een jonger publiek.
De publieke omroep moet worden hervormd 'zodat de journalistiek - inclusief het veelzijdig aanbod - kwalitatief hoogwaardig vormgegeven en gewaarborgd wordt', staat in het akkoord. "Toekomstbestendigheid en transparantie van kosten staan daarbij voorop."
Bezuinigen op rijk
Fors ingrijpen bij de Rijksoverheid. Een nullijn voor rijksambtenaren en de Rijksoverheid laten inkrimpen met 22 procent.
Landbouw en stikstof
Gedwongen krimp van de veestapel is niet aan de orde en ook gedwongen onteigening van boeren niet.
Voor elk agrarisch bedrijf moet apart worden vastgesteld aan welke doelen ze moeten voldoen aangaande natuur, waterkwaliteit, klimaat en luchtverontreiniging.
Niet elk gebied in Nederland hoeft meer als kwetsbaar te worden bestempeld. Dat geeft meer ruimte om mest te kunnen uitrijden en zo meer stikstof te mogen uitstoten.
Voor boeren, tuinders en loonwerkers komt de rode diesel terug, dat is diesel waarop een aanzienlijk lagere accijns wordt geheven.
Onderwijs
PVV, VVD, NSC en BBB hebben besloten om studenten van 'de pechgeneratie' een tegemoetkoming te geven voor hun opgebouwde studieschuld. De partijen trekken voor de eenmalige compensatie 1,3 miljard euro uit in hun akkoord, zo'n 1.000 euro per student. Het bedrag komt per 2027 op de rekening van de studenten.
Er moeten meer mannen voor de klas komen. Bijvoorbeeld door losse opleidingen voor het jonge en oudere kind te introduceren.
