Staat Rutte nog iets in de weg om NAVO-baas te worden?
Hongarije heeft zijn verzet tegen Mark Rutte als de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO opgegeven. Maar Rutte is nog altijd geen NAVO-baas. Hoe nu verder? Politiek verslaggever Roel Schreinemachers geeft antwoord.
1. Orbán was eigenlijk tegen de kandidatuur van Rutte, waarom is hij toch overstag gegaan?
"Hongarije stond nagenoeg nog alleen in zijn verzet. Daarbij speelde 'oud zeer' tussen beide premiers een belangrijke rol. Nadat de Turkse president Erdogan eind april zijn steun voor Rutte had uitgesproken zag Orbán ook wel in dat het een verloren strijd was. En dus zette hij vorige maand al voorzichtig zijn draai in. Hij formuleerde toen twee eisen. De eerste eis – niet mee hoeven doen aan militaire acties van de NAVO – heeft hij binnengehaald."
Een tweede eis van Orbán was dat die excuses zou maken voor eerdere uitspraken over Hongarije, die in Boedapest verkeerd zijn gevallen. Afgesproken is nu om het verleden te laten rusten en te focussen op de toekomst. "Rutte zal nog wel een brief schrijven waarin hij zal aanstippen dat hij zich bewust is van de gevoeligheid van zijn eerdere uitspraken. En dat zal door Boedapest ongetwijfeld worden uitgelegd als verkapte excuses."
2. De ogen zijn gericht op Slowakije en Roemenië. Maar Slowakije maakte ook opeens bekend Rutte te steunen. Hoe komt dat?
"Slowakije had zich nog niet uitgesproken voor Rutte, maar de Slowaakse twijfel werd nooit echt serieus genomen. Anders is dat voor het verzet voor Roemenië, dat iedereen verraste met een tegenkandidaat."
De Roemeense president Klaus Iohannis, zou vooral een punt hebben willen maken: meer belangrijke posten voor Oost-Europeanen. "En daarbij mogelijk ook voor zichzelf", zegt Schreinemachers.
"Of hij er wat uit heeft gesleept, moet nog blijken. Maar de verwachting is dat het eerder dagen zal duren dan weken voordat hij zich formeel terugtrekt. Er is immers niemand meer die zijn kandidatuur steunt."
3. Wanneer wordt het officieel en kan Rutte beginnen als NAVO-baas?
"Er is geen formele procedure voor. Op een gegeven moment concluderen de ambassadeurs bij de NAVO dat er consensus is en wordt het naar buiten gebracht. Dat kan nu elk moment gebeuren. Dan wordt het formeel bekrachtigd op de aanstaande NAVO-top in Washington DC begin juli."
