Minister Agema negeert advies en oproep, stuurt geen mpox-vaccins naar Afrika
Minister Fleur Agema heeft adviezen van haar ambtenaren en het RIVM over het doneren van mpox-vaccins naast zich neergelegd. Agema besloot om geen vaccins te sturen naar Afrikaanse landen die momenteel te kampen hebben met een mpox-uitbraak. Uit een interne nota van het ministerie van Volksgezondheid blijkt dat zowel haar eigen ambtenaren als het RIVM juist hebben geadviseerd om wél duizenden vaccins te doneren.
Nederland heeft zo'n 100.000 doses van het vaccin tegen het mpox-virus, en die blijven hier voorlopig ook. Dat schrijft minister Fleur Agema in een brief aan de Tweede Kamer. De doses die Nederland op voorraad heeft, wil ze bewaren voor 'nationale paraatheid'.
Mocht Nederland te maken krijgen met een eventuele uitbraak van mpox, voorheen vooral bekend onder de naam apenpokken, dan zijn 100.000 doses genoeg, meldt het RIVM.
Oproep
Met het besluit slaat Agema advies van haar eigen ambtenaren en het RIVM in de wind en gaat ze in tegen een oproep van het Rode Kruis, de EU en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Die drie partijen roepen op om vaccins te doneren en zo de uitbraak in Afrika in te dammen. Dat kan voorkomen dat het virus ook in andere werelddelen de kop opsteekt.
Reactie minister Agema
RTL-Nieuws vroeg de minister om een reactie over haar besluit en vroeg de minister waarom ze het advies van haar ambtenaren in de wind slaat. "Het advies van mijn vakkundige ambtenaren neem ik serieus", reageert Adema. "Om een uitbraak in ons land niet uit te sluiten is, vind ik het onverstandig om voor langere periode onder de geadviseerde voorraad uit te komen. Daarom heb ik een andere afweging gemaakt", aldus de minister.
Op de vraag of de minister hiermee niet juist verspreiding in de hand werkt, volgt de reactie: "Dat is een veel te boude stelling. Het eventueel doneren van 13.200 vaccins door Nederland is verhoudingsgewijs klein in vergelijking met de 10 miljoen vaccins die Afrika nodig heeft. Ik ben niet tegen doneren en hoop dat veel andere landen dat zullen doen, maar wij hebben geen voorraad bovenop de geadviseerde voorraad."
Houdbaar tot september 2025
De vaccins van Nederland komen uit 2019 en 'een flink deel' is nog tot september 2025 houdbaar. Het advies aan Agema is dan ook om een deel van de voorraad weg te geven. Het zou gaan om 13.200 vaccins met die beperkte houdbaarheid, en die bovendien geen EU-registratie hebben.
Agema verwacht begin volgend jaar een nieuwe levering mpox-vaccins. Als ze voor die tijd zou kiezen voor donaties zou de voorraad onder de 100.000 stuks zakken, en dat wil ze niet. Zodra de nieuwe vaccins binnen zijn, maakt Agema een nieuwe afweging voor het deel dat bijna over datum is.
"Het is een afweging die de minister zelf maakt, en die ze gemachtigd is te maken", zegt een woordvoerder van Agema. Hij omschrijft haar afweging zo: "Ik wil zeker weten dat we voldoende vaccins hebben, niet dat we ongeveer voldoende vaccins hebben."
Verspreiding tegengaan
Maandag maakte Duitsland bekend 100.000 vaccins te doneren. Onder meer de Europese Commissie en de Verenigde Staten hebben soortgelijke stappen genomen.
De donaties kunnen helpen om verdere verspreiding van het virus tegen te gaan.
Reactie Oxfam Novib: 'Harteloos'
Het besluit van Agema valt slecht bij hulporganisaties. "Ik vind het harteloos", zegt Suying Lai, hoofd humanitaire hulpverlening van Oxfam Novib tegen RTL Nieuws. "De WHO en Afrikaanse landen zeggen dat er nu een internationale noodsituatie is. In Nederland zijn nul geconstateerde gevallen en we hebben hier 100.000 vaccins die sowieso volgend jaar gaan aflopen."
"In een mondiale noodsituatie is het belangrijkste doel om snel in te grijpen", vervolgt zij. "Zo'n situatie wil je indammen, en je wilt ook niet dat het virus Nederland bereikt. Een internationale noodsituatie roep je niet zomaar even uit: bij deze variant overlijdt één op de tien patiënten. En dan vooral kinderen."
"Tijdens de vorige uitbraak, twee jaar geleden, hadden we zo'n 1300 geregistreerde gevallen en nu hebben we er vooralsnog nul. Dit is totaal niet in verhouding. Los daarvan, we geven niet alleen geen vaccins, we geven ook geen geld."
