Geen geld voor brandweermensen die PTSS opliepen: 'Hoor het gegil nog steeds'

Ronald Loeve zat 30 jaar bij de brandweer. In zijn opleiding leerde hij om branden blussen. Maar in de praktijk is het werk van de brandweer veel ingrijpender. Steeds vaker doen ze reanimaties of moeten ze ernstig gewonde mensen uit huizen en auto's halen. 

Loeve: "Ik denk dat bijna 90 procent van ons brandweerwerk daaruit bestaat." Wat hij het zwaarste vond, was het reanimeren van kinderen. "Je kunt niet elk kind redden en de wanhoop van ouders die ernaast staan is groot. Ik hoor nog steeds het gegil. Dat neem je mee naar huis, naar je eigen kinderen."

Woede-uitbarstingen 

Dit soort ervaringen stapelden zich jaar na jaar op, merkte Loeve. "Erover praten is moeilijk want in de kazerne heerst toch een beetje een machocultuur." Bij zijn gezin kreeg hij over kleine dingen woede-uitbarstingen. Totdat hij drie jaar geleden letterlijk vastliep tijdens een oefening. "Mijn lichaam deed ineens niet meer wat ik wilde. Ik stond op een trap. Ik had de leuning vast en bevroor. Ik kon niks meer."

PTSS is de diagnose. Sindsdien zit Loeve thuis en is hij 100 procent afgekeurd. Hij komt de deur amper nog uit, uit angst voor een paniekaanval. "Je hebt zoveel prikkels buiten. Op het moment dat ik een sirene hoor draait mijn maag om. Als ik babymelk ruik verstijf ik."  

In Nederland is het zo geregeld dat PTSS voor militairen en politieagenten een erkende beroepsziekte is. Maar bij de brandweer wordt het niet landelijk erkend als beroepsziekte. Dat betekent dat hun salaris niet wordt aangevuld en dat ze daarnaast ook nog opdraaien voor verzekeringskosten en andere kosten die nodig zijn voor behandelingen. Ook staan medewerkers van de brandweer alleen in juridische procedures. 

'Zoek het lekker zelf uit'

Het emotioneert Loeve dat hij het gevoel heeft dat hij er alleen voor staat: "Als hulpverlener help je mensen dag en nacht en onder alle omstandigheden. Je staat altijd klaar. En na dertig jaar zeggen ze nu gewoon tegen mij: succes zoek het lekker zelf uit. Ik vind het rete-asociaal. Echt asociaal. Had ik ook nooit verwacht, maar het is dus wel zo."

Hoeveel brandweermensen met PTSS er precies zijn, is niet bekend. Uit een onderzoek van Zembla blijken er minimaal 150 te zijn, maar waarschijnlijk meer omdat niet alle veiligheidsregio's cijfers wilden geven aan het programma. Naar aanleiding van de uitzending van Zembla diende GroenLinks-PvdA kamerlid Songul Mutluer een jaar geleden samen met SP, CDA en VVD - en gesteund door een meerderheid van de Tweede Kamer - een wetswijziging in om PTSS ook bij de brandweer een beroepsziekte te maken. 

Kamerlid Mutluer heeft er geen goed woord voor over dat er nog altijd niets is geregeld: "We hebben vorig jaar duidelijk als Kamer gezegd dat we vinden dat brandweerlieden dezelfde zorg en ondersteuning moeten krijgen als politie en militairen bij PTSS. Het moet niet afhankelijk zijn van de veiligheidsregio waar je onder valt, maar een landelijke regeling. Dat is unaniem aangenomen destijds. Maar wat we zien is dat er een jaar stilstand is geweest."

Want een jaar later is de 1,75 miljoen euro die hiervoor nodig is nog steeds niet gevonden. "Het toenmalige kabinet heeft duidelijk gezegd dat ze ook een eenduidige regeling wil voor brandweerlieden bij PTSS. Maar het is een geldkwestie. Het kabinet wijst voor het geld naar de veiligheidsregio's en andersom. Ik ben er eigenlijk een beetje klaar mee. Vandaar dat we opnieuw een motie in gaan dienen om dit te regelen", zegt Mutluer. 

De 25 veiligheidsregio’s zeggen een plan klaar hebben liggen om met één regeling te komen voor brandweermensen met PTSS. Onder andere staat in dat plan dat voor het hele land geregeld wordt dat brandweermensen met PTSS niet meer worden gekort op hun salaris, dat er een aanvulling op de WIA-uitkering komt en een vergoeding van medische kosten. 

Het plan ligt er, zegt de burgemeester van Den Bosch Jack Mikkers, die hier verantwoordelijk voor is: "PTSS is geen individueel probleem maar een gezamenlijke verantwoordelijkheid die ons allen aangaat."

Hulphond

Zo'n landelijke erkenning zou Ronald helpen bijvoorbeeld bij de aanschaf van een hulphond. Hij staat op de lijst om als eerste Nederlandse brandweerman er eentje te krijgen die hem kan helpen tijdens nachtmerries en om weer naar buiten te gaan. Voor die kosten van volgens hem meer dan 25.000 euro draait hij nu zelf op. "Dat is al mijn spaargeld." Gelukkig is het in zijn veiligheidsregio nu wel zo geregeld dat de brandweer zijn uitkering aanvult tot 100 procent van zijn oude salaris. "Maar dat is niet overal zo." 

Het enige waar de veiligheidsregio's nog op wachten is de toezegging van de landelijke overheid om het geld over te maken. "Dat geld is nodig en ook een voorwaarde die we hebben gesteld." Tijdens de onderhandelingen over de voorjaarsnota, de aanpassingen van de begroting voor komend jaar, heeft het op tafel gelegen maar heeft het niet gehaald. 

Staatssecretaris kopt de bal terug

Demissionair staatssecretaris Teun Struyken (Justitie en Veiligheid) heeft het geld dus niet geregeld. Struyken kopt de bal weer terug naar de werkgevers (de 25 veiligheidsregio's). "Ik begrijp dat de brandweerman er grote moeite mee heeft, maar we kunnen niet overal geld aan besteden. Het blijft een probleem, maar een probleem voor de werkgevers. De middelen zijn beperkt en we moeten keuzes maken."

Ronald wordt er moedeloos van dat hij van het kastje naar de muur wordt gestuurd. Hij hoopt dat hij niet een keer op een nieuw kabinet hoeft te wachten. "Ik wil gewoon serieus genomen worden. Dat is alles."

In onderstaande video zie je de hele reactie van de staatssecretaris: