Recordaantal moslimscholen: 'Misschien beladen, maar we doen het net als elke andere school'

Het is een race tegen de klok om het vervallen pand op tijd af te krijgen. Maar schoolbestuurder Yusuf Altuntas is vol goede moed om de deadline te halen: na de zomer moet de islamitische middelbare school openen in Amsterdam-West. De zevende van ons land.

"We beginnen het Fiducie College met 60 leerlingen, maar we willen snel groeien en een volwaardige school worden met 400 leerlingen."

Tocht door de woestijn

Jaren was de schoolbestuurder bezig met de voorbereidingen. "Het is een tocht door de woestijn geweest. We kregen ook nog een afwijzing, maar de nieuwe wet heeft wel meegeholpen.'' Glimlachend: we kunnen eindelijk open.

Een school beginnen is door de wet Meer Ruimte voor nieuwe scholen, die sinds 2021 van kracht is, eenvoudiger geworden. Vroeger moesten scholen via een ingewikkelde procedure aantonen dat de school levensvatbaar was. Nu heb je vooral een goed idee en genoeg geïnteresseerde ouders nodig.

Digitale steunbetuigingen

Initiatiefnemers moeten digitale steunbetuigingen verzamelen van ouders van jonge kinderen in een bepaalde wijk. Voor een scholengemeenschap zijn tussen de 600 en 750 handtekeningen nodig.  Ook moet er een goed plan liggen over het onderwijsaanbod. "Er wordt vooral gekeken naar de invulling van burgerschap", zegt Ayhan Tonca van de Islamitische Scholenbesturen Organisatie (ISBO). 

De afgelopen jaren kwamen verschillende islamitische scholen negatief in het nieuws door financieel wanbeheer of discussies over het onderwijsaanbod. Het is slecht geweest voor het imago van islamitisch onderwijs, en volgens Tonca zorgt dat voor veel misvattingen. "De misvatting is dat onze scholen antidemocratisch zijn of een gedachtegoed verkondigen die in ons land niet thuishoren. Onbekend maakt onbemind. Er is op onze scholen dus heel veel aandacht voor de scholen om dit goed in te vullen. Daar wordt ook door de Inspectie op toegezien."

Opmars

Islamitisch onderwijs maakt een opmars door de wet, stelt Tonca. Al is het aandeel relatief gezien nog heel klein. Eén op de drie basisscholen die de afgelopen drie jaar onder de nieuwe wet zijn opgericht, hebben een islamitische grondslag. Volgens organisatie DUO zijn er momenteel zes islamitische middelbare scholen. Acht nieuwe middelbare scholen mogen aan de slag. 

Tonca - zelf oprichter van meerdere scholen - ziet dat veel islamitische scholen moeten opboksen tegen vooroordelen. "Bijvoorbeeld dat onze kinderen worden gebrainwasht. Of ondemocratische dingen leren. Wij koesteren de democratische waarden en leren de kinderen daarover. En we geven ook gewoon les in de Nederlandse taal."

Schoolbestuurder Altuntas benadrukt dat het curriculum - de vakken die worden gegeven- hetzelfde is als op andere scholen. "Het verschil zit hem in identiteit en de inkleuring. De viering van de feestdagen bijvoorbeeld. "We hebben twee keer week godsdienstlessen. En ja, we hebben de Ramadan." 

De eerste islamitische school kwamen eind jaren 80. De kwaliteit van de eerste scholen was niet best, vertelt Tonca. "In de beginjaren was het pionieren en was het lastig om goede kwaliteit te leveren, goede leerkrachten te vinden. Maar de laatste jaren zijn we daarin enorm gegroeid. En staan onze scholen qua kwaliteit in de top 3. Onze leerkrachten zijn moslims en niet-moslims."

Hoogleraar Meeter bevestigt dat: "De onderwijskwaliteit op islamitische scholen is heel goed. Hoe dat komt? Omdat ze op een vrij traditionele manier onderwijs geven. En: als er een hele gemeenschap achter een school staat, is het veel makkelijk om de boel op orde te krijgen." 

Toch lopen alle nieuwe scholen risico's. Veel starters weten het niet lang vol te houden. Meeter: "Ze hebben vaak moeite om genoeg leerlingen te halen. Of om het bestuur goed op orde te krijgen."

Goede gebouwen

Huisvesting is ook vaak een lastige. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het regelen van gebouwen als een initiatief groen licht krijgt. Tonca: "Maar er zijn in ons land weinig gebouwen. Vaak krijgen nieuwe scholen dus klaslokalen en zitten ze bij andere scholen in. Of afgedankte schoolgebouwen."

Het kabinet is overigens niet tevreden over de wet die naast islamitische scholen ook veel scholen met vrije onderwijsconcepten de kans geeft. De wet wordt momenteel onder de loep genomen, omdat er kans op wildgroei is. 

Staatssecretaris neemt wet onder de loep

Demissionair staatssecretaris Marielle Paul (onderwijs) licht toe: "Ik zie dat de wet heel veel druk legt op de samenleving. We hebben een lerarentekort. We hebben heel veel tekort aan goede schoolgebouwen. Allerlei wethouders kloppen bij mij aan. We kijken heel kritisch naar de wet."

Ook de Amsterdamse schoolbestuurder Altuntas ziet dat er veel aanvragen zijn van islamitische initiatieven. "Een wildgroei is zeker niet goed, want dat is slecht voor de onderwijskwaliteit. Het moet echt beheersbaar blijven. We hebben al een lerarentekort en we moeten geen concurrentie worden van elkaar." Het moet zorgvuldig gebeuren, vindt ook Tonca. "Maar islamtische scholen zijn hard nodig. We zien lange wachtlijsten."

Altuntas is positief over de toekomst: "Na al die jaren, ga ik hier een prachtige school neerzetten. Dat zijn we onze leerlingen verplicht."