Zo worden de extra stikstofmiljarden verdeeld, nieuwe plannen blijven uit
Het kabinet trekt met Prinsjesdag 2,6 miljard extra uit voor aanpak van de stikstofcrisis. Maar nieuwe plannen zijn er voor dat geld niet. In het zogenoemde 'impulspakket stikstof' gaat het extra geld alleen naar plannen die al eerder zijn aangekondigd. Dat blijkt uit stukken die zijn ingezien door de politieke redactie van RTL Nieuws en dinsdag op Prinsjesdag openbaar worden.
Over de nieuwe stap in de stikstofaanpak is in de speciale stikstofcommissie van het kabinet flinke discussie geweest. Bij de start van de commissie, begin dit jaar, was nog de verwachting dat er met Prinsjesdag een finaal pakket zou liggen, een weg uit de crisis. Die verwachting werd de afgelopen maanden al flink teruggeschroefd.
De partijen konden het maar moeilijk eens worden. Volgens ingewijden heeft minister Wiersma meermaals om in totaal 21 miljard euro gevraagd. Maar met name minister Heinen van Financiën was kritisch. Hij zei meermaals voor de camera alleen geld te willen vrijmaken als er 'goede plannen' tegenover stonden. Intussen blijft Nederland op slot, er worden in de praktijk nauwelijks nog vergunningen verleend voor nieuwe bouwprojecten omdat eerst de stikstofuitstoot verder omlaag moet.
2,6 miljard
Bij de start van het kabinet is 5 miljard euro voor de stikstofaanpak vrijgemaakt. Uiteindelijk is alleen besloten de 2,6 miljard die daarvan nog op de rekening van Financiën stond over te maken naar het ministerie van Landbouw.
De plannen zijn in de basis hetzelfde als het 'startpakket Nederland van het slot', dat minister Wiersma in april presenteerde. Er komt extra geld voor boeren die vrijwillig willen stoppen, innovatie, natuurherstel en voor gebieden waarin de nood hoog is.
Verdeling 2,6 miljard euro
- 850 miljoen naar doelsturing, waarmee boeren zelf kunnen bepalen hoe ze voor minder stikstof zorgen.
- 450 miljoen gaat naar innovatiemaatregelen, zoals systemen waarmee stallen minder stikstof uitstoten.
- 425 miljoen gaat naar extra vrijwillige uitkoopregelingen voor boeren die willen stoppen.
- 400 miljoen extra naar natuurherstelmaatregelen.
- 225 miljoen naar 'ondersteunend beleid'.
- 250 miljoen naar nieuwe gebiedsgerichte maatregelen.
De meest in het oog springende maatregel van het startpakket van dit voorjaar, de inrichting van zogenoemde bufferstroken, wordt in dit pakket niet uitgebreid.
Gevoelig voor BBB
Voorlopig zijn alleen de Peel en de Veluwe aangewezen als gebieden waaromheen bufferstroken van 250 meter getrokken worden. Bedrijven binnen die zones moeten hun stikstofuitstoot drastisch omlaag brengen. Daarvoor krijgen ze wel subsidie. In het startpakket van het kabinet is daarvoor jaarlijks 600 miljoen euro vrijgemaakt.
De maatregel heeft altijd zeer gevoelig gelegen binnen BBB. Een uitbreiding van het aantal bufferzones heeft binnen de stikstofcommissie van het kabinet wel op tafel gelegen, maar Wiersma wilde dat alleen als ze daar extra geld voor zou krijgen. Daar is geen akkoord over gekomen.
In plaats daarvan zijn drie extra gebieden aangewezen waarin 'gebiedsgericht', dus toegespitst op wat dat gebied nodig heeft, versneld stikstof bespaard gaat worden. Wat die aanpak concreet inhoudt, moet nog worden uitgewerkt.
Ook had Wiersma volgens bronnen extra geld gewild voor innovatiemaatregelen. In conceptstukken die de politieke redactie van RTL Nieuws heeft ingezien, wordt gesproken van 850 miljoen euro. Daarvan is in de uiteindelijke impulsaanpak niets terug te vinden.
Onzeker
Ingewijden benadrukken dat de verdeling van het geld nog niet helemaal in beton is gegoten. Een deel van de plannen moet nog verder worden uitgewerkt.
Pas als dat gebeurd is, en er vervolgens overeenstemming is met het ministerie van Financiën, wordt duidelijk hoe veel geld er precies voor de verschillende plannen wordt ingezet. Minister Wiersma blijft dus ook in de toekomst afhankelijk van minister Heinen.
Politiek verslaggever Marieke van de Zilver:
"De ministeriële commissie economie en natuurherstel, zoals de speciale stikstofcommissie van dit kabinet heet, werd begin dit jaar met veel bombarie aangekondigd: deze commissie zou met plannen komen om Nederland van het stikstofslot te halen.
Schoof zei niet 'eindeloos te willen studeren' en hoopte binnen acht weken al met een oplossing te komen. Dat is verre van gelukt. Ondertussen lijkt het er niet op dat de commissie na deze eerste twee stappen nog met nieuw beleid zal komen: het kabinet is demissionair en volgens betrokkenen zien meerdere ministers geen heil meer in het overleg. Een nieuw kabinet wacht dus opnieuw een grote stikstofopgave."
'Frustratie'
Het is de bedoeling dat de stikstofuitstoot door de kabinetsaanpak flink gaat dalen: zo moet de landbouw in 2035 42 tot 46 procent minder uitstoten, en de industrie en het verkeer 50 procent minder.
In een stikstofdebat van vandaag meldde Wiersma dat de impulsaanpak zal leiden tot een 'geborgde daling' van de stikstofuitstoot in Nederland. Meerdere partijen lieten daar hun twijfels over blijken.
Het uitblijven van nieuwe plannen leidde ook bij overlegpartners van het kabinet tot frustratie. Volgens NRC zijn werkgeversorganisatie VNO-NCW, Bouwend Nederland en natuurorganisatie Natuur en Milieu op een stikstofvergadering begin deze zomer al na 20 minuten opgestapt.
