Koning in troonrede: 'Mensen lijken helaas steeds vaker tegenover elkaar te staan'
"Helaas lijken in Nederland mensen steeds vaker tegenover elkaar te staan." Dat zei koning Willem-Alexander zojuist in de troonrede. Hij refereerde aan uitgesproken opvattingen en zwart-witdenken en riep politiek en samenleving om elkaar 'op volwassen manier' de hand te reiken.
"Het spreekt vanzelf dat het kabinet die opdracht om te beginnen op zichzelf betrekt", zei de vorst. Hij sprak dat het gelijk van de één niet automatisch het ongelijk van de ander betekent en dat de werkelijkheid vaak veel complexer is dan dat.
Daarnaast bestaan er 'geen snelle en gemakkelijke antwoorden' op de grote vraagstukken waar de politiek en samenleving voor staan. De koning noemde als voorbeeld geopolitieke spanningen, maar ook digitale dreigingen en het sterk en concurrerend houden van de economie.
Oekraïne en Gaza
De koning besprak ook de oorlog in Oekraïne en Gaza. "Voor beide brandhaarden geldt dat er zo snel mogelijk een einde moet komen aan het bloedvergieten en het afschuwelijke verlies aan mensenlevens", zei de koning. Hij sprak de 'vurige' hoop uit dat mensen op dit onderwerp niet nog verder tegenover elkaar komen te staan.
De troonrede was dit jaar relatief kort, met aanzienlijk minder woorden, duurde de toespraak 13 minuten.
'Falende politiek kreeg in troonrede spiegel voorgehouden'
"Dit was een relatief korte en 'lege' Troonrede. Dit gevallen rompkabinet heeft geen grootste plannen", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Het was vooral een grote oproep aan de politiek en samenleving om verschillen te overbruggen. In de troonrede kreeg de falende politiek een spiegel voorgehouden. Om wél iets voor elkaar te krijgen."
"Prinsjesdag is altijd het feestje van politiek-bestuurlijk Nederland, maar het is dit jaar geen feestje. De situatie in Den Haag is belabberd. Het rechtse kabinet heeft nauwelijks resultaat geboekt, het vertrouwen staat op een historisch dieptepunt. Het contrast met vorig jaar – toen het kabinet Schoof opriep dat het wél kan – is groot. Want nu blijkt: het is niet gelukt. En dat klonk stevig door in deze troonrede."
Koopkracht
Vandaag op Prinsjesdag wordt officieel de Miljoenennota gepresenteerd, de begroting voor volgend jaar. In het voorwoord van die Miljoenennota, die vorige week al uitlekte, schrijft demissionair minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) dat Nederland op een 'keerpunt' staat. Het gaat goed met Nederland, maar 'keuzes zijn nodig om te zorgen dat we een welvarend en veilig land blijven'.
Uit de gelekte stukken werd duidelijk dat de koopkracht van alle huishoudens er gemiddeld 1,3 procent op vooruit gaat, mede doordat de arbeidskorting, een belastingkorting voor werkenden, iets omhoog gaat. In ruil daarvoor wordt wel de eerste schijf van de inkomstenbelasting iets verhoogd, waardoor iedereen, ook mensen die niet werken, juist weer iets meer belasting gaat betalen. Al met al blijft er dus wel een plusje in de portemonnee over.
De laagste inkomens gaan er 1,2 procent op vooruit, uitkeringsgerechtigden krijgen er 1,3 procent bij. Gepensioneerden gaan er met een koopkrachtplus van 1,5 procent het meest van alle groepen op vooruit. De hoogste inkomens, drie keer modaal en hoger, gaan er 1,3 procent op vooruit.
De economie groeit dit jaar met 1,6 procent en volgend jaar met 1,4 procent. De verwachte inflatie daalt naar 2,3 procent, wat een stuk lager is dan afgelopen jaren maar nog altijd relatief hoog vergeleken met andere landen in de eurozone.
Hoe wordt het geld in Nederland verdeeld? Vandaag op Prinsjesdag wordt dat weer duidelijk. We leggen het je uit in deze video:
Hogere zorgpremie
Uit de gelekte stukken is duidelijk geworden dat het kabinet extra gaat investeren in het gevangeniswezen. De bezuiniging op de onderwijskansenregeling, een regeling voor leerlingen op scholen op kwetsbare plekken, wordt teruggedraaid.
De zorgpremie gaat met een paar euro per maand omhoog, schrijft het kabinet: van 1876 euro per jaar nu, naar 1908 euro per jaar volgend jaar. Dat is net iets minder dan 3 euro per maand extra. Wat de uiteindelijke zorgpremie precies wordt, mogen verzekeraars zelf bepalen, maar de berekeningen van het kabinet lijken dus te suggereren dat er geen al te grote stijging te verwachten is.
Eerder gelekt
Ook was al bekend geworden dat het kabinet 2,6 miljard euro extra uittrekt voor de aanpak van de stikstofcrisis. In het zogenoemde 'impulspakket stikstof' gaat het extra geld alleen naar plannen die al eerder zijn aangekondigd. Er komt extra geld voor boeren die vrijwillig willen stoppen, innovatie, natuurherstel en voor gebieden waarin de nood hoog is.
Daarnaast werd duidelijk dat de de accijnskorting op benzine met een jaar wordt verlengd. Dat kost het kabinet 1,6 miljard euro. Het kabinet moest daardoor dus snijden in verschillende uitgaven. Een belangrijke bezuiniging is dat de herinvoering van rode diesel voor de landbouwsector daarom niet doorgaat.
Daarnaast lekte ook uit dat het kabinet volgend jaar bijna een half miljard euro in de techsector investeert. Ook stelt het kabinet de nationale CO2-heffing voor de industrie de facto buiten werking.
