Lhbti'ers steeds vaker slachtoffer van geweld: uitgescholden, bespuugd, gepest en geslagen

Van 26 juli tot en met 3 augustus staat Amsterdam in het teken van de Pride Week. Het doel: 'diversiteit, gelijkheid, inclusie en verbondenheid te vieren en te bevorderen binnen de lhbtiq+-gemeenschap en daarbuiten'. Maar dat doel lijkt, volgens de gemeenschap zelf, verder weg dan voorheen. 

'Openlijk discrimineren geaccepteerd'

Vergeleken met twee jaar geleden is de acceptatie namelijk afgenomen. Waar in 2023 de helft van de lhbti’ers (49 procent) vond dat het goed gesteld was met de lhbti-acceptatie in Nederland, is dat nu nog maar een derde (36 procent). Een flinke afname in twee jaar tijd. "Het is blijkbaar weer geaccepteerd dat er openlijk gediscrimineerd wordt", verzucht een panellid. 

Terug in de tijd

De lhbti-gemeenschap geeft verschillende verklaringen voor deze afnemende acceptatie. Sommigen denken dat het komt door de 'verruwing' van de samenleving, die volgens hen komt overwaaien uit de Verenigde Staten. Hierdoor neemt, volgens hen, de tolerantie af: "Het ging de goede kant op, maar met Trump aan de macht gaan we weer terug in de tijd." 

Volgens Margriet van Heesch, cultuurwetenschapper aan de Universiteit van Amsterdam, is afnemende acceptatie óók te wijten aan de binnenlandse politiek. "Er is een beweging gaande, in de VS maar ook in Europa, die terug wil naar de 'kernwaarde van het hetero-gezin'. Partijen als FvD en PVV en op religie gestoelde partijen propageren conservatieve waarden in Nederland", legt ze uit.

"Daar passen queers niet in. Vooral trans personen hebben het daarin zwaar te verduren: die zijn de kanarie in de kolenmijn, wat dat betreft. In die anti-genderbeweging wordt gedaan alsof deze kleine groep, amper 1 procent, voor een heleboel problemen zorgt, terwijl dat niet zo is. Daardoor daalt de acceptatie: mensen denken dat deze groep veel groter is en voor veel problemen zorgt waar ze helemaal niet verantwoordelijk voor zijn."

In het dagelijkse leven worden veel lhbti'ers geconfronteerd met de afnemende acceptatie. Zo kan driekwart (73 procent) vanwege de genderidentiteit of seksuele geaardheid niet zichzelf zijn. 

Ook geven twee op de drie (64 procent) aan dat er plekken of situaties zijn waar ze zich niet veilig voelen vanwege wie ze zijn. Dit is voornamelijk op straat, in het buitenland of in het uitgaansleven. "Ik zou niet zo snel mijn man een kus geven op straat of hand in hand lopen", aldus een lhbti-panellid. 

'Het hoort erbij'

Deze angst om hand in hand met je partner op straat te lopen lijkt terecht. Het aantal lhbti’ers in het onderzoek dat te maken heeft gehad met mentaal of fysiek geweld, is flink toegenomen: van 48 procent in 2023, naar 60 procent nu. 

Veel van hen geven aan op straat te worden uitgescholden vanwege hun genderidentiteit of seksuele geaardheid. Een panellid legt uit: "Ik denk dat elke homo op straat wel eens is nageroepen of uitgescholden. Het hoort niet, maar het lijkt er nu eenmaal bij te horen..." 

Dat gebeurt niet alleen op straat, maar ook online krijgt een grote groep lhbti’ers weleens te maken met vervelende opmerkingen: "Online vinden mensen het sowieso makkelijker om je met de grond gelijk te maken. Het voelt denk ik voor hen dan minder erg als ze zoiets doen." 

Ook hebben lhbti'ers vergeleken met 2023 vaker te maken gehad met pesterijen op het werk of de opleiding. Zo gaf een panellid aan 'ge-out' te zijn door een collega: die heeft aan anderen verteld dat het panellid lhbti'er is, zonder dat het panellid dat zelf wilde. Een andere deelnemer ontvangt regelmatig nare opmerkingen, zoals 'gore nicht', van collega's. 

Naast deze vormen van mentaal geweld, is een groeiend deel van de gemeenschap slachtoffer geworden van fysiek geweld. Vergeleken met twee jaar geleden is dit aandeel zelfs verdubbeld. "Ik ben uitgescholden, in m'n gezicht gespuugd en in elkaar geslagen." 

Niet meer jezelf kunnen zijn 

En deze vormen van mentaal en fysiek geweld hebben hun weerslag op de lhbti'ers. Zij hebben het gevoel dat ze zich moeten aanpassen, om maar niet (weer) het slachtoffer te worden. 

Dragqueen Lars kwam vorige week terug van een Pride-feest en vond twee kogelgaten in zijn raam:

De manier waarop mensen zich aanpassen, verschilt. Zo is er een groep die voorzichtiger is in het uitspreken van de eigen geaardheid of genderidentiteit: "Overal moet je je ware aard verbergen omdat het niet wordt geaccepteerd door de maatschappij." 

Ook zijn er lhbti’ers die niet meer durven met hun partner hand in hand op straat te lopen of meer ‘op hun hoede zijn’. Daarnaast mijden sommigen gewoonweg bepaalde plekken of situaties uit angst, zoals het openbaar vervoer of uitgaansgelegenheden.

'Doe maar gewoon'

Opvallend genoeg hebben panelleden die niet tot de lhbti-groep behoren een compleet ander beeld over de huidige stand van de lhbti-acceptie. Zij denken juist vaker dan twee jaar geleden dat het goed gaat met de acceptatie in Nederland. 

Wel leeft bij een deel van hen (31 procent) het gevoel dat evenementen zoals Pride, die worden georganiseerd om acceptatie te bevorderen, eerder een negatief dan een positief effect hebben. Voor deze groep zijn evenementen zoals Pride 'te extreem', wat volgens hen 'stigmatiserend kan werken'. "Doe maar gewoon. Als je je normaal gedraagt word je ook beter geaccepteerd", aldus een deelnemer aan het onderzoek. 

Zelfs een deel van de lhbti-gemeenschap kan zich hier in vinden. Want hoewel drie op de tien lhbtiq+’ers (28 procent) het gevoel hebben dat evenementen als Pride bijdragen aan betere acceptatie, denken twee op de tien (18 procent) juist het tegenovergestelde. 

Zij leggen de dalende acceptatie van de gemeenschap (deels) bij de gemeenschap zelf: "Door al dat overdreven gedoe worden stereotypes bevestigd, waardoor acceptatie tegenwoordig juist keldert."

Verantwoording 

Het onderzoek is uitgevoerd van 28 tot en met 31 juli onder ruim 22.000 leden van het RTL Nieuwspanel, van wie ruim 1.500 leden tot de lhbtiq+-gemeenschap behoren. Het onderzoek is na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, werkzaamheid en politieke voorkeur (stemgedrag Tweede Kamerverkiezingen 2023). Het RTL Nieuwspanel telt ruim 59.000 leden. 

Wil jij voortaan ook meedoen aan onderzoeken van het RTL Nieuwspanel? Meld je dan hier aan!