Nederlandse reders vragen Defensie om bescherming tegen aanvallen Houthi-rebellen
Al weken vallen Houthi-rebellen uit Jemen schepen aan op de Rode Zee. De situatie is zo nijpend geworden, dat veel bedrijven helemaal niet meer via de Rode Zee en het Suezkanaal willen varen. Nederlandse rederijen hebben het Ministerie van Defensie om bescherming gevraagd.
Er zijn nog geen Nederlandse schepen aangevallen, zegt Annet Koster, directeur van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) tegen RTL Z. "Maar daar willen we natuurlijk ook niet op wachten." Vandaar dat de KVNR het Ministerie van Defensie om hulp heeft gevraagd.
Escortes van marineschepen
Hoe die hulp er precies uit komt te zien is nog onbekend, maar demissionair minister van Defensie Kajsa Ollongren gaf in WNL op zondag al aan niet onwelwillend te zijn: "We beschermen nu vaak tegen piraterij, maar dit gaat over raketten en drones. De huidige bescherming voldoet dan niet."
Koster hoopt dat marineschepen als escorte mee gaan varen. Dat heeft een afschrikwekkende werking, en marineschepen kunnen drones en raketten uit de lucht schieten, zegt ze.
Wie zijn de Houthi-rebellen en waarom doen ze dit?
In Jemen woedt sinds 2015 een burgeroorlog tussen de Jemenitische overheid, gesteund door Saudi-Arabië, en door Iran gesteunde Houthi-rebellen. De Houthi's hebben gezegd commerciële schepen aan te vallen als vergelding voor de Israëlische aanval op Gaza.
Aanvankelijk leken ook vooral schepen met een Israëlische link het doelwit te zijn van drone- en raketaanvallen, maar de laatste dagen zijn ook andere schepen aangevallen. Overigens denken verschillende experts en diplomaten dat de Houthi-rebellen dit doen omdat Iran dat aan ze vraagt.
Op dit moment loopt het overleg over militaire bescherming nog. Daarbij zijn niet alleen Defensie en de rederijen betrokken, maar ook inlichtingendiensten en de Verenigde Staten. In afwachting daarvan kiezen steeds meer rederijen ervoor om niet meer door de Rode Zee te varen, maar om Afrika heen. Dat betekent wel een vertraging van zo'n tien dagen, zoals je in het kaartje hieronder kan zien.
Transporteconoom Rico Luman verwacht dat het dan ook tot vertragingen gaat leiden, zelfs als er snel een akkoord komt over militaire beveiliging. "Schepen kunnen ook niet worden ingezet als ze langer onderweg zijn. Dus dit kan door gaan werken in de komende maanden."
Prijsstijgingen
Opvallend is dat de huidige situatie in de Rode Zee wel goed nieuws is voor de winst van containervervoerders. "Er ontstaat schaarste op de korte termijn, en dat drijft de prijs op", zegt Luman. "Tegelijkertijd hebben rederijen te maken met hogere kosten door meer brandstofgebruik. Maar ze hoeven ook de Sueztol niet te betalen, en dat helpt ook."
De verwachting is niet dat je er als consument snel wat van zult merken. "Er zijn veel voorraden, daar kan voorlopig nog wel uit verkocht worden", zegt Luman. Al sinds de coronapandemie houden veel bedrijven grotere voorraden aan om minder kwetsbaar te zijn voor verstoringen van de logistieke keten.
Bovendien, zegt Koster van de KVNR, is het niet zo dat er helemaal geen schepen meer over de Suezroute varen. Schepen die al onderweg waren zijn de afgelopen dagen vaak doorgevaren, want 'keren is daar heel erg lastig'. Ook vroegen sommige opdrachtgevers schippers om toch door te varen.
Inmiddels varen steeds meer schepen toch om, via de Kaaproute. Het afgelopen weekend kondigden de drie grootste containerscheepsvaartbedrijven ter wereld (MSC, Maersk en CMA CGM) al aan voorlopig niet meer via de Suezroute te varen. Vandaag voegde oliebedrijf BP zich in dat rijtje.