Minder gras door droge zomer en dus meer stikstof in de natuur
De droge zomer in 2022 heeft de hoeveelheid stikstof die vanuit de landbouw in de natuur is terechtgekomen fors vergroot. Door de droogte groeide gras minder hard, en daardoor werd minder stikstof opgenomen. Lichtpuntje: de uitstoot van koeien, kippen en varkens daalde wel.
De hoeveelheid stikstof die wordt opgenomen door gras is erg belangrijk voor het grote plaatje, vertelt Jan Dijkstra, universitair hoofddocent diervoeding aan de Wageningen University & Research (WUR). "Meer dan 50% van alle landbouwgrond is in gebruik als grasland, dus je kijkt meteen naar gras voor het opnemen van stikstof."
Om de hoeveelheid stikstof (in de natuur) te verminderen, is groeiend gras een van de twee knoppen waaraan gedraaid kan worden. Hoe harder het gras groeit, hoe vaker de boer het kan maaien om aan zijn vee te voeren. En hoe meer stikstof er dus wordt opgenomen, die anders in de natuur terecht zou komen.
Stikstofdoelen halen moeilijker
In een droge zomer groeit gras minder hard en wordt er dus minder stikstof opgenomen. Slecht nieuws voor het halen van de stikstofdoelen, vertelt Dijkstra. "Dat wordt moeilijker hierdoor." Zeker nu droge zomers steeds vaker voorkomen.
Stikstof die niet wordt opgenomen, komt voor een deel in de lucht terecht. En voor een deel hoopt het zich op in de grond. Dit wordt het stikstofoverschot genoemd. In 2022 steeg dit volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek met 6,5 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Het gaat om 312 miljoen kilogram stikstof.
Het overschot is slecht voor de natuur. En het hoopt zich op in de grond, waar het vervolgens via het grondwater uitspoelt in de natuur. Daar kan het zorgen voor verzuring van de grond en het verdwijnen van bepaalde plantensoorten.
Bij de uitstoot van de veestapel - de andere knop waar je aan kunt draaien - is wel goed nieuws te melden. De uitstoot van koeien, kippen en varkens daalde licht. "Dat is toch vooral het resultaat van de iets kleinere veestapel", aldus Dijkstra.
Kritiek van Ecologische Autoriteit
Laat onverlet dat het kabinetsdoel om in 2030 landelijk gemiddeld 41 procent minder uit te stoten niet gehaald lijkt te worden. De overheid zou dan ook noodmaatregelen moeten nemen om de natuur beter te beschermen, adviseert de Ecologische Autoriteit. Deze onafhankelijke toezichthouder trok vorige week aan de bel naar aanleiding van het beoordelen van 70 analyses van stikstofaanpakplannen.
Die plannen zijn per Natura 2000-gebied gemaakt door de provincies, die verantwoordelijk zijn voor het opnemen van de maatregelen in hun beleid. In totaal zijn er 130 van dit soort analyses gedaan, waarvan er 70 zijn beoordeeld door de Ecologische Autoriteit. In veel natuurgebieden is de situatie alleen maar verslechterd.
In de zomer van vorig jaar concludeerde Wageningen Environmental Research ook al dat er strengere maatregelen nodig zijn om de stikstofuitstoot te beperken. En eerder deze maand stuurden provincies een brandbrief naar Den Haag om de regering op te roepen om meer maatregelen te nemen.
Nederland stoot vier keer zoveel stikstof uit als het gemiddelde land in Europa. En dat is een probleem. Wil je weten waarom? Wij leggen het je uit in één minuut: