Salderingsregeling zonnepanelen aan zijden draadje, vandaag debat: 5 vragen en antwoorden

1. Wat is de salderingsregeling?

Deze regeling zorgt ervoor dat je de zonnestroom die je niet gebruikt aan het elektriciteitsnet levert, en mag wegstrepen tegen de elektriciteit die je van het net gebruikt als je zelf geen zonnestroom opwekt; in de nacht en de winter bijvoorbeeld. De salderingsregeling werd twintig jaar geleden ingevoerd.

Financieel is het een heel gunstige regeling, die veel mensen heeft gestimuleerd om zonnepanelen op hun dak te leggen. Het elektriciteitsnet werkt daardoor een beetje alsof je een grote batterij zou hebben: je levert er stroom aan als je veel opwekt, en je haalt het er weer uit als je het nodig hebt. 

2. Over welk voorstel praat de Eerste Kamer vandaag?

Het demissionaire kabinet wil de salderingsregeling afbouwen, vanaf 2025. Dat betekent dat je elk jaar een beetje minder mag 'salderen', dus stroom die je zelf opwekt en van het net gebruikt tegen mekaar mag wegstrepen. Vanaf 2031 mag er niks meer gesaldeerd worden. Je krijgt dan wel een vergoeding voor elke kilowattuur die je aan het net levert. 

Deze nieuwe regeling gaat volgens het voorstel voor iedereen gelden, voor mensen die al zonnepanelen hebben en voor mensen die ze nog gaan kopen. 

3. Welke argumenten zijn er om de salderingsregeling af te schaffen?

Een van de belangrijkste bezwaren van de regeling is dat het stroomnet de groei van elektriciteit niet goed aankan. De huidige regeling stimuleert mensen om stroom terug te leveren aan het elektriciteitsnet, en draagt daardoor bij aan het volle stroomnet. Tegenstanders van de salderingsregeling zeggen dan ook dat het beter is als consumenten veel meer zelfopgewekte stroom binnen hun eigen huis gebruiken en niet aan het net leveren. Want dit laatste gebeurt vaak op hetzelfde moment dat er ook heel veel stroom van andere zonnepanelen op het net komt. 

Afschaffing van de regeling leidt tot een prijsprikkel om zelf de opgewekte elektriciteit te gebruiken. Daardoor hoeft het stroomnet minder vergaand uitgebreid te worden. De aanschaf van zonnepanelen blijft bovendien aantrekkelijk, zeggen degenen die voor afschaffing zijn. Want de prijs van panelen is inmiddels zo sterk gedaald, dat je ze sowieso terugverdient. 

Een ander belangrijk argument is daarnaast nog dat de salderingsregeling oneerlijk gevonden wordt voor mensen die geen zonnepanelen hebben. Zij profiteren niet van de gunstige regeling, terwijl ze wel meebetalen aan de oplossingen voor problemen met het volle stroomnet. Brancheorganisaties als Holland Solar, maar ook de netbeheerders, riepen de Eerste Kamer vorige week op om de salderingsregeling inderdaad af te schaffen.

4. Wat zijn de argumenten om de salderingsregeling in stand te houden?

De huidige regeling moet je pas afschaffen, als er eerst een goed alternatief is bedacht, zeggen tegenstanders van afschaffing, zoals de Consumentenbond, de Vereniging Nederlandse Gemeenten en de Vereniging Eigen Huis. Dat alternatief zou er dan voor moeten zorgen dat het aantrekkelijk blijft voor consumenten om zonnepanelen op hun dak te leggen. 

In het plan van het demissionaire kabinet staat dat het salderen de komende jaren stapsgewijs wordt afgebouwd. Als de regeling is gestopt, kunnen consumenten de stroom die ze bijvoorbeeld in de zomer opwekken niet meer verrekenen met de elektriciteit die ze later, bijvoorbeeld in de winter, verbruiken. Daardoor zullen consumenten afhaken, en niet langer investeren in zonnepanelen. En dat zal weer consequenties hebben voor het halen van de klimaatdoelen. Minister Jetten heeft gezegd dat de terugverdientijd van zonnepanelen kort genoeg blijft, maar dat betwijfelen de verschillende organisaties. 

Ook wijzen tegenstanders van afschaffing op de mogelijke consequenties voor huurwoningen. Het is nog maar de vraag of het voor verhuurders wel interessant blijft om zonnepanelen op woningen te leggen, als de salderingsregeling is afgeschaft.

5. Hoe denken politieke partijen over de salderingsregeling?

De wet ligt nu voor in de Eerste Kamer, en een groot deel van de partijen is daar zeer kritisch op het afbouwen van de salderingsregeling. GroenLinks-PvdA, BBB, JA21, de Partij voor de Dieren en de SP hebben grote twijfels. Ze vinden dat het afbouwen van de regeling te snel gaat, terwijl er geen waarborgen zijn over de terugverdientijd van zonnepanelen, en vinden dat er te weinig rekening wordt gehouden met huurders, die vaker in slecht geïsoleerde woningen wonen en vaak geen kans hebben gehad hun woning te verduurzamen.

Of de wet het gaat halen zonder extra toezeggingen van Jetten op die gebieden, is dus maar zeer de vraag. Als de wet wordt weggestemd, levert dat wel direct een probleem op voor de formerende partijen. Het niet afschaffen van de salderingsregeling kost de schatkist tot 2031 2,8 miljard euro en daarna elk jaar opnieuw 700 tot 800 miljoen, rekende het ministerie van Economische Zaken eerder al voor. Geld dat ergens vandaan zal moeten komen, en dat terwijl de financiën toch al zo'n heikel onderwerp is aan de formatietafel.

Vandaag is het debat, wanneer er vervolgens gestemd gaat worden over de wet is nog onbekend. Mogelijk wordt dat uitgesteld tot na het krokusreces of zelfs nog langer.