ACM kan nog niet handhaven op internetregels, Kamerleden eisen opheldering
Kleinere aanbieders van digitale diensten, zoals Bol.com, Marktplaats of Fonq, moeten zich vanaf zaterdag net als de grote techreuzen van deze wereld gaan houden aan strengere Europese regels. Maar er is een probleem: de Nederlandse toezichthouder kan dit hier nog niet handhaven, omdat onze wet nog niet is aangepast. En dat zorgt voor verbazing onder Kamerleden.
De nieuwe wet - de Digital Services Act (DSA) - is bedoeld om desinformatie op online platformen tegen te gaan, en het gebruik van internet veiliger te maken voor consumenten die online aankopen doen.
Vijftien maanden
Nederland had vijftien maanden de tijd om die wet aan te passen aan de Europese regels, zodat ook de Autoriteit Consument en Markt (ACM) als toezichthouder kan controleren of bedrijven zich hier aan de regels houden. Zo kunnen ze ook daadwerkelijk handhaven als dat nodig is.
Maar de wet aanpassen is dus niet op tijd gelukt. Hierdoor kunnen mensen en bedrijven zich vanaf morgen wel melden bij ACM, maar die kan daar vervolgens nog niets mee, bevestigt een woordvoerder van de ACM aan RTL Nieuws.
Kamerleden willen opheldering van het demissionair kabinet en willen dat de wet zo snel mogelijk wordt ingevoerd. Zo ook GroenLinks-PvdA Tweede Kamerlid Barbara Kathmann. "De regering heeft zijn Europese huiswerk niet af en daar hebben we allemaal last van", zegt ze in een reactie op het voorlopig uitblijven van handhaving. Ook Volt wil opheldering van het kabinet.
"De Digital Services Act kan ons helpen een einde te maken aan de schadelijke stroom desinformatie die we als Nederland alleen niet kunnen stoppen. Maar in plaats van deze kans aan te grijpen, laat dit kabinet het afweten."
Ze wil onder meer weten wanneer de wet dan wel geïmplementeerd wordt en of online platforms zonder de wet wel kunnen worden gedwongen tot actie als er desinformatie of nepnieuws wordt gedeeld.
Een veiliger internet met DSA
Met de strengere regels moet het internet in de Europese Unie een veiligere plek worden voor consumenten. Een plek waar desinformatie wordt bestreden en waar online shoppen veiliger én makkelijker is. Dat is grofweg het idee van de Digital Services Act. De regels waren al even van kracht voor de negetien grootste internetdiensten, de Facebooks, Googles en Amazons van deze wereld. En die gelden vanaf morgen dus ook voor kleinere diensten.
Maar dat handhaven kan ACM niet zonder dat de zogeheten Uitvoeringswet Digitaledienstenverordening door de Tweede en Eerste Kamer is goedgekeurd. Minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat meldde deze week nog aan de Kamer dat het voorstel nog niet kon worden ingediend omdat de regels op 'veel verschillende vlakken' de wet raken.
Kabinet is 'beschamend nalatig'
"Een dag voor de deadline is vast te stellen dat het Nederlandse kabinet beschamend nalatig is met de uitvoering van DSA. Desinformatie overspoelt digitale platformen, ook afkomstig van buitenlandse mogendheden en ingehuurde trollenlegers. De democratie staat op het spel, al helemaal met de Europese verkiezingen voor de deur", zegt PvdA-Europarlementariër Paul Tang.
Dat ACM formeel nog niet kan handhaven, betekent niet dat de kleinere platforms hun gang kunnen gaan. Want de toezichthouder kan wel meldingen van overtredingen van de regels aannemen. En op het moment dat de wettelijke bevoegdheden er zijn, zou het alsnog met terugwerkende kracht kunnen optreden.
En dat leidt ook tot verbazing bij Volt-Kamerlid Marieke Koekkoek. "Dat betekent feitelijk dat Nederlandse burgers hun rechten eerst geschonden moeten worden, voordat zij beschermd kunnen worden. Dat is precies niet waar deze wet voor is. Daarnaast begint Nederland ook met een enorme achterstand", verwijst ze naar de achterstand waar privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens mee kampt sinds de privacywet Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van kracht werd.
"Dat willen we bij de ACM en de DSA voorkomen. Een Europese wet die toch niet kan worden nageleefd vanwege uitvoeringsgebreken is een lachertje voor de Elon Musks van deze wereld", zegt Koekkoek.