Rechtbank: omwonenden onvoldoende beschermd tegen geluidshinder Schiphol

De staat moet meer doen om omwonenden beter te beschermen tegen geluidshinder, aldus het vonnis van de rechtbank. Hoe de staat dit moet doen, is aan de staat zelf. De rechtbank heeft geen maximumaantal vliegbewegingen gegeven dat zou mogen plaatsvinden.

Dat is een afweging die de staat moet maken, binnen de regels die daarvoor gelden. En die worden al jarenlang niet gehandhaafd, concludeert de rechtbank. De staat krijgt een jaar de tijd om te zorgen dat het vliegverkeer van en naar Schiphol volgens de regels gaat. 

Belang luchtvaart altijd voorop

Binnen die regels heeft de staat overigens wel ruimte om zelf een afweging te maken tussen de verschillende belangen die spelen rond de luchtvaart: niet alleen die van omwonenden en het milieu, maar ook bedrijven en de bereikbaarheid van Nederland. En dat laatste heeft altijd voorop gestaan bij de overheid, vonnist de rechtbank.

Want als er dan al maatregelen werden genomen om de geluidsoverlast te beperken, werd de winst die dit opleverde gebruikt om meer vliegverkeer mogelijk te maken. De rechtbank gelooft ook niet dat de maatregelen hebben geholpen. 

Grote groep mensen

Het kan weliswaar zijn dat een bepaalde groep omwonenden van een maatregel profiteerde, maar dat de situatie op een andere plek er juist door verergerde. Er is sowieso een hele grote groep mensen waar helemaal geen rekening mee wordt gehouden bij het maken van beleid. 

In Nederland hebben ruim 259.000 mensen 'ernstige hinder' van vlieglawaai, schat het Rijksinstituut voor Volkgezondheid en Milieu (RIVM). Met grote gevolgen: geluidshinder en een verstoorde nachtrust kunnen de gezondheid schade toebrengen. Om dit te voorkomen, is het recht op een 'ongestoord privéleven' vastgelegd in het EVRM. 

Recht op bescherming

De zaak was aangespannen door de stichting Recht Bescherming tegen Vliegtuighinder (RBV). De eis was dat de overheid omwonenden van Schiphol beter beschermt tegen geluidsoverlast van opstijgende en landende vliegtuigen. En dan het liefst met het verlagen van het vluchtplafond. Die eis haalt het dus niet. 

Het kostte de omwonenden überhaupt al wat moeite om deze rechtszaak voor elkaar te krijgen. De staat vond niet duidelijk namens wie de stichting nu eigenlijk optrad. Tegelijkertijd zou de groep mensen die de stichting vertegenwoordigde juist te groot zijn.

Achterban groot genoeg

In november vorig jaar oordeelde de rechtbank dat de stichting de rechtszaak mag voeren. De achterban is groot genoeg, met onder meer zo'n 5000 donateurs of andere sympathisanten en nog eens meer dan vijftig bevriende organisaties met een belang om de luchtvaart te verminderen. 

De pogingen van het (inmiddels demissionaire) kabinet om het aantal vluchten omlaag te brengen werpen vooralsnog geen vruchten af. Het krimpplan van minister Harbers wordt beoordeeld door de Europese Commissie. Die heeft daar langer de tijd voor nodig, onbekend is hoeveel langer.

Twee keer uitgesteld

En dus zal het niet mogelijk zijn om in november van dit jaar het aantal vluchten naar 452.500 per jaar te verlagen, verwacht Harbers. Eerder al kregen de omwonenden een flinke teleurstelling te verwerken toen onder druk van de Verenigde Staten en de Europese Commissie het krimpplan al werd opgeschort. Oorspronkelijk zou dit namelijk al in de zomer moeten ingaan. 

Het oordeel van de rechter 'is glashelder', laat het ministerie weten. "Er moet meer aandacht komen voor omwonenden en het terugdringen van geluidshinder. Dat was al de inzet van het kabinet, en we gaan het vonnis bestuderen."

Vluchtplafond nog lager

Dat bestuderen zou best eens tot de conclusie kunnen leiden die de advocaat van omwonenden vandaag al trekt: het vluchtplafond moet nog verder omlaag dan in de huidige plannen van Harbers. Er is namelijk maar ruimte voor 400.000 tot 420.000 vluchten, blijkt uit onderzoek dat de minister zelf al eens naar de Tweede Kamer stuurde.