Arbeidsinspectie: kennismigranten aan het werk als kapper en kabellegger
De regeling voor kennismigranten waarmee bedrijven niet-Europese werknemers snel een verblijfsvergunning kunnen geven, wordt vaak misbruikt. Er is geen opleidingseis, waardoor het personeel onder meer als kapper, kabellegger, horecamedewerker, nagelstylist of payroller aan het werk gaat. Dat stelt de Arbeidsinspectie in het jaarverslag over 2023.
Een niet-Europese kennismigrant kan onder voorwaarden naar Nederland komen om te werken. Hij of zij moet bijvoorbeeld hoog opgeleid zijn, stelt de regeling.
De werkgever die de kennismigrant binnenhaalt, moet erkend zijn door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en daar een verblijfsvergunning aanvragen voor de werknemer. De IND behandelt dan de aanvraag om een kennismigrant naar Nederland te halen sneller.
Formeel is de regeling bedoeld voor onder meer technisch personeel, artsen in opleiding, docenten en wetenschappelijk onderzoekers. Maar er zijn geen opleidingseisen geformuleerd, waardoor de kwalificatie 'hoog opgeleid' een lege huls blijkt.
Ruim 10.000 bedrijven gebruiken de regeling
Momenteel werken 10.500 bedrijven met kenniswerkers. Ze doen een beroep op de 'kennismigrantenregeling', zoals dit formeel heet.
Rits de Boer, inspecteur-generaal bij de Arbeidsinspectie: "De naam is verwarrend, want er is geen criterium voor kennis in de regeling. De regeling vraagt een minimum salaris, geen minimum kennisniveau," zo zegt hij in het jaarverslag.
Het minimumsalaris voor een kennismigrant in loondienst bedraagt, afhankelijk van leeftijd en ervaring, tussen de 2800 en 5331 euro, aldus de IND.
Arbeidsmigratie stimuleren niet meer nodig
De regeling, ingevoerd in 2004 om van Nederland een concurrerende kenniseconomie te maken, was bedoeld om arbeidsmigratie te stimuleren. Maar dat is niet meer van deze tijd, aldus de Arbeidsinspectie in het jaarverslag. "Volgens de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 is een gematigde bevolkingsgroei gepast."
Er zijn ook kenniswerkers die helemaal niet blijken te werken en er zijn kenniswerkers die wel werken maar nauwelijks of geen salaris krijgen, aldus De Boer. "De regeling is zo ongericht dat dit allemaal mogelijk is maar momenteel is juist grip op migratie wenselijk. En het tegengaan van uitbuiting."
Hij pleit voor het aanpassen van de regeling 'zodat het positieve kan worden behouden en de nadelen worden verkleind.'
Aanpassing regeling nodig
Als er een goede definitie komt van het begrip 'hoogwaardige kennis, kan de regeling alleen nog maar gebruikt worden door enkele honderden bedrijven 'met daadwerkelijk hoogwaardige kennisbehoeftes'. "Dat verkleint de mogelijkheden voor oneigenlijk en frauduleus gebruik."
Er zou ook meer gecontroleerd moeten worden. "De regeling bindt de kat op het spek. Controle gebeurt momenteel voornamelijk op grond van meldingen en is daarmee inefficiënt."