UWV ziet banengroei flink afzwakken door personeelstekorten
Dit jaar en volgend groeit de werkgelegenheid in Nederland, maar de aanwas van nieuwe banen valt aanzienlijk lager uit dan in voorgaande jaren, voorspelt het UWV. Dat komt deels doordat de economie op een lager pitje draait, maar ook omdat veel bedrijven het benodigde personeel simpelweg niet meer kunnen vinden en daarom ook niet kunnen uitbreiden.
Dat zegt Rob Witjes, hoofd van de afdeling Arbeidsmarktinformatie en -advies bij UWV, in reactie op de jaarlijkse arbeidsmarktprognose van de uitkeringsinstantie. Het UWV voorspelt een gematigde banengroei van 0,8 procent (88.000) in 2024 en 0,7 procent (85.000) in 2025.
De voorspelde groei over deze twee jaren staat bijna gelijk aan de groei over 2023 alleen, aldus Witjes. "De groei is er, maar vertraagt", zegt hij. De cijfers verschillen bovendien per sector: in de zorg stijgt het aantal banen snel, terwijl die in de bouw en landbouw nagenoeg stagneren.
Bij banengroei komt er werk bij: het personeelsbestand van een bedrijf groeit, omdat er iemand extra nodig is. Dat is volgens het UWV niet hetzelfde als een vacature, omdat die er ook kan zijn om iemand die vertrekt te vervangen.
Ook voor die vacatures voorziet het UWV een gematigde groei van respectievelijk 0,7 (2024) en 0,8 procent (2025). Dat komt neer op zo’n 1,5 miljoen vacatures per jaar en zo’n 15 procent meer dan in 2019 - voor het uitbreken van de coronacrisis.
Krapte houdt aan
Dat er sprake is van banengroei, is niet uitzonderlijk: "Als er sprake is van economische groei, dan komen er vaak banen bij", zegt de adviseur. En groeit die economie minder hard, dan zal dat een negatief effect hebben op de toename van het aantal banen. Maar er speelt nog een belangrijke factor mee bij de huidige stagnatie, namelijk de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt.
"We zien het in steeds meer sectoren: bedrijven willen wel groeien, maar ze kunnen de mensen om dat te doen niet vinden." Er zijn volgens Witjes al twee en een half jaar meer vacatures dan werklozen.
Dat die krapte zo lang aanhoudt, noemt hij 'in historisch perspectief uniek'. "Bedrijven voelen daar pijn van. Hoe langer het duurt, hoe meer last ze ervan hebben. En hoe creatiever ze moeten zijn."
Horecazaken die op maandag of woensdag dicht zijn, loodgieters die niet direct beschikbaar zijn voor reparaties, wachtlijsten in ziekenhuizen. Het zijn voorbeelden die de krapte concreet maken. "Een blik mensen opentrekken heb je niet zomaar gedaan." De krapte houdt de komende jaren nog wel aan, denkt Witjes. Werknemers worden schaarser door de vergrijzing en een kleiner aanbod aan afgestudeerden.
Groeiambities bijstellen
De oplossing? Bedrijven zullen hun groeiambities naar beneden moeten bijstellen, of zullen het moeten zoeken in alternatieven. In de industrie en binnen het vervoer wordt bijvoorbeeld veel geautomatiseerd, maar dat is niet altijd haalbaar voor sectoren zoals de zorg of het onderwijs.
Bedrijven moeten volgens Witjes daarom ook minder eisen gaan stellen in hun vacatures, breder werven, open dagen organiseren of waar mogelijk open hiring toepassen en zoeken naar aanvullende manieren om de arbeidsproductiviteit te verhogen. "Je huidige personeel zeven dagen laten werken is natuurlijk geen oplossing."