'Catastrofale opwarming dreigt', waarschuwt VN kort voor klimaattop

Het rapport is verschenen aan de vooravond van een nieuwe wereldwijde klimaatconferentie in Azerbeidzjan. Vooral rijke landen moeten veel sneller hun uitstoot verlagen dan ze nu van plan zijn, schrijft UNEP.

"Doorgaan met het huidige beleid zal leiden tot een catastrofale stijging van de temperatuur tot 3,1 graad Celsius", staat in een begeleidend persbericht bij het rapport. De (eigen) klimaatdoelen voor 2030 worden door veel landen niet gehaald. En zelfs als ze wel worden gehaald, zal de temperatuur nog stijgen tot 2,6 tot 2,8 graden.

Een stuk meer dus dan de veilig geachte grens van maximaal 1,5 graad opwarming. Volgens klimaatwetenschappers worden boven die grens de gevolgen veel ernstiger. De aarde is inmiddels al ongeveer 1,3 graad warmer ten opzichte van het pre-industriële niveau van 1850.

Landen moeten volgens UNEP nakomen wat ze hebben beloofd, en ze zullen hun eigen klimaatdoelen moeten aanscherpen. "Anders zal het Parijse klimaatdoel om de wereldwijde opwarming te beperken tot 1,5 graad binnen een paar jaar dood zijn, en het 2-graden-doel zal op de intensive care belanden", zegt directeur Inger Andersen van UNEP.

Nog een kansje

Het kan desondanks nog steeds, de opwarming van de aarde beperken tot maximaal 1,5 graad, stelt het rapport. Maar dan moeten de 20 rijkste landen van de wereld wel het voortouw nemen om samen met de rest van de wereld alle broeikasgassen terug te dringen, 'en daar vandaag nog mee beginnen'.

Uit eerder onderzoek is gebleken dat de gevolgen van een opwarming met 2 graden veel ernstiger zullen zijn dan bij 1,5 graad. Zo zal al het koraal wereldwijd verdwijnen bij een opwarming van 2 graden, zullen weersextremen veel heftiger worden en zullen de grote ijskappen veel verder en mogelijk onomkeerbaar afsmelten.

Op wereldschaal is afgesproken dat landen binnen een paar maanden nieuwe klimaatplannen indienen voor 2035. In het rapport wordt opgesomd wat er in die klimaatplannen zou moeten staan, om de Parijse doelen daadwerkelijk te kunnen halen. "De hoofdboodschap is dat ambitie niets betekent zonder actie", aldus het rapport.

Klimaatbeloftes

Dat betekent dat klimaatbeloftes niets waard zijn als het bij beloftes blijft: alleen concrete maatregelen hebben effect. "De Europese Unie, de VS en China maken echt wel progressie met hun klimaatbeleid", zegt Michel den Elzen van het Planbureau voor de Leefomgeving, die meeschreef aan het rapport. 

"Helaas zijn er daarnaast ook landen waar de uitstoot juist alleen maar stijgt, zoals in Brazilië en Indonesië." Maar ook de landen waar het op papier wel goed gaat, hebben met de uitvoering van klimaatbeleid nog grote moeite. In Nederland werd eerder vandaag bekend dat het klimaatdoel voor 2030 zo goed als zeker niet wordt gehaald. 

"Als klimaatwetten volledig worden nageleefd, worden de doelen wel gehaald. Maar daar zit ook meteen het probleem", zegt Den Elzen. De uitvoering ervan is een stuk lastiger, ook binnen de EU. "Als je alle maatregelen bekijkt die EU-lidstaten hebben genomen, dan is het beoogde doel van 55 procent minder uitstoot in 2030 nog niet binnen bereik."

Klimaattop Bakoe

Komende maand wordt van 11 tot en met 22 november opnieuw een wereldwijde klimaattop gehouden. Deze keer vindt de bijeenkomst plaats in hoofdstad Bakoe van Azerbeidzjan.

De omvang van de uitdaging is groot, stelt het rapport, maar het signaleert ook een lichtpuntje: de technologische ontwikkelingen, vooral op het gebied van wind- en zonne-energie, overtreffen voortdurend de verwachtingen. Dat biedt mogelijkheden de het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen te versnellen.

Op het moment dat het Parijse Klimaatakkoord werd gesloten, in 2015, was bovendien al duidelijk dat het beleid voortdurend aangescherpt zou moeten worden. Den Elzen: "Technisch is het nog steeds goed mogelijk om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad. Maar de opgave is gigantisch. Veel landen moeten er nog volop mee aan de bak."