EU-regels voor kunstmatige intelligentie uitgesteld, eerste in 2025
De nieuwe Europese regels voor kunstmatige intelligentie (AI) gaan op zijn vroegst begin volgend jaar in. Het was de bedoeling dat de regels, die onder meer een verbod leggen op gevaarlijke AI-toepassingen, dit jaar nog (deels) van kracht zouden gaan.
De EU wil met de zogenoemde AI Act voorkomen dat mensen de dupe worden van overheden en bedrijven die werken met algoritmes en grote hoeveelheden data. In december was er een voorlopig akkoord en in maart ging het Europees parlement akkoord met de nieuwe regels.
De regels werden vandaag definitief bekrachtigd door de raad van EU-ministers. Hierna wachten alleen nog wat formaliteiten voor de 'vangrails' die voor AI gaan gelden.
Nog zeker half jaar
Het duurt na de formaliteiten nog zeker een half jaar voor de eerste regels, de verboden op de meest gevaarlijke toepassingen, in werking treden.
Het gaat dan om de verboden op technologie die gebruikers manipuleert of hun zwaktes uitbuit, of technieken die bijvoorbeeld China gebruikt om het gedrag van burgers te volgen en te sturen.
Generatieve AI
Er komen ook regels voor zogeheten generatieve AI. Dat zijn bijvoorbeeld chatbots, zoals het bekende ChatGPT van OpenAI en Gemini van Google. Die regels gaan naar verwachting over een jaar van kracht, ergens in de zomer van volgend jaar.
Andere AI-toepassingen zijn onder de AI Act ook niet langer toegestaan, zoals het massaal verzamelen van gezichtsfoto's van het internet om een gezichtendatabase aan te leggen. Een Amerikaans bedrijf bleek dit jarenlang te doen – waarna onder meer in Nederland onderzoek van de privacytoezichthouder volgde.
Bedrijven en scholen mogen ook niet aan de slag met emotieherkenning: het automatisch aflezen van een gezicht – bijvoorbeeld in de context van de zogenaamde leugendetector. En de politie mag alleen onder heel strenge voorwaarden gezichtsherkenning op straat inzetten.
Alle aanbieders van AI-systemen die door Europa als een 'hoog risico' worden gezien, moeten transparant zijn over de werking van de software. Wie vragen of klachten heeft over AI-systemen, heeft het recht om van de overheid of het bedrijf informatie daarover te krijgen.
Overheden lopen achter
Critici waarschuwen dat kunstmatige intelligentie zich zo snel ontwikkelt, dat overheden voortdurend achterlopen qua regels.
De koepel van Europese consumentenorganisaties zegt dat overheden 'snel toezichthouders moeten aanstellen die de AI-wet gaan handhaven'. Die toezichthouders moeten voorzien worden van alle 'middelen die ze nodig hebben', stelt de koepel.