Klimaatbeleid Europa: de rem erop of met volle kracht vooruit?

Of het nou over elektrische auto’s gaat, kernenergie, de overbelasting van het elektriciteitsnet of grondstoffen voor zonne- en windenergie, het houdt de gemoederen in Brussel flink bezig. Een aantal partijen zegt dat het vooral aankomt op de uitvoering van al gemaakte plannen, andere willen de klimaatdoelen nog verder aanscherpen, terwijl weer andere partijen juist de pauzeknop willen indrukken of helemaal stoppen met klimaatbeleid.

Vooral alle verplichtingen zitten ondernemer Mark Steynen, directeur bij Felyon Metaaltechniek in Rhenen, dwars. "Ik kreeg daar best wel weerstand van. Nu ook nog, als de overheid zegt: jullie moeten dit of dat." Het mag wel een tandje minder, vindt hij dan ook. 

Maar het beleid afzwakken is volgens Dion Huidekooper geen goed idee. "Het gevolg daarvan is dat de rekening bij volgende generaties belandt en dat we het probleem nog groter maken", zegt de voorzitter van de Jonge Klimaatbeweging.

Tsunami aan regels

Verschillende partijen in het Europees parlement willen met de uitrol van meer wind- en zonne-energie de CO2-uitstoot verminderen en ook de afhankelijkheid verkleinen van landen buiten de EU. Daar komt nu nog veel olie en gas vandaan. De oplossing van het klimaatprobleem wordt bovendien bij uitstek gezien als iets dat je alleen in groter (EU-)verband kunt oplossen, en niet nationaal.

Anderen wijzen op doorgeschoten regeldruk vanuit Brussel. De 'tsunami aan regels' die de EU over de lidstaten heeft uitgestort, zoals de PVV het verwoordt. De partij wil geen klimaatactivisme, maar klimaatrealisme - 'zodat boeren weer kunnen boeren, en vissers kunnen vissen'. 

Hoe de partij dit wil bereiken, wordt overigens in het verkiezingsprogramma niet duidelijk. Behalve het verhogen van de dijken en ruimte geven aan de rivier, worden er op klimaatgebied geen keuzes gemaakt. De Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE) maakte een overzicht van alle klimaat- en energieplannen in de verkiezingsprogramma’s voor de Europese verkiezingen.

De laatste jaren is er al veel klimaatbeleid in gang gezet. De EU wil in 2050 klimaatneutraal zijn en in 2030 55 procent minder broeikasgassen uitstoten. Daarvoor is er in allerlei sectoren wet- en regelgeving gekomen, bijvoorbeeld in de energiesector, de industrie, de mobiliteitssector en de gebouwde omgeving. Ook in de landbouw, waar een aantal boeren grote moeite mee heeft.

Bij Felyon Metaaltechniek in Rhenen zijn ze er de afgelopen vijf jaar al flink druk mee geweest, met de verduurzaming, vertelt directeur Steynen. "Eigenlijk volop. Wij kregen een aantal regels opgelegd, waarbij we moeten vergroenen. Ledverlichting, energiezuinige machines, elektrificering van ons wagenpark, dat soort dingen."

Vol stroomnet

Hij heeft er soms best wel last van, zegt hij. En het heeft hem veel geld gekost, zo’n drie ton. Al zegt hij erbij dat hij geen gebruik heeft gemaakt van subsidiemogelijkheden. Zonder de Europese verplichtingen had hij niet alle maatregelen uitgevoerd. Al snapt hij wel dat het ergens moet, voor het klimaat.

"Het is zeker niet voor niks, die mening deel ik wel", zegt Steynen. "Maar sommige dingen gaan 'over the top'. Als we hier elektrificeren bijvoorbeeld, en ik zie dat er geen stroom is omdat het stroomnet vol is."

Voor elektrische busjes kiest hij voorlopig niet. Transport laat hij door andere bedrijven uitvoeren. Steynen snapt de zorgen van de jongere generatie wel. En is ook best voorstander van klimaatbeleid, maar alleen als alle Europese landen evenveel meedoen. En dat is volgens hem nu niet het geval.

Klimaatpauze? Onverstandig

Dat sommige partijen nu een klimaatpauze willen, noemt Dion Huidekooper van de Jonge Klimaatbeweging 'onverantwoord, onverstandig en onrechtvaardig'. Hij roept jongeren op om donderdag naar de stembus te gaan, en ervoor te zorgen dat de toekomst niet vóór hen wordt bepaald.

"Klimaatverandering gaat al veel sneller dan de wetenschappelijke modellen lieten zien", zegt Huidekooper. "Een jaar lang ligt de gemiddelde temperatuur opwarming al boven die cruciale 1,5 graad. En daardoor zien we nu al gevolgen als mislukte oogsten en extreem weer, die we eigenlijk pas tussen 2040 en 2050 zouden zien."

Er is de afgelopen decennia enorm veel welvaart vergaard, stelt Huidekooper, maar dat is ten koste gegaan van de planeet. "We zien nu dat de klimaatcrisis zo urgent is dat dit de laatste kans is om dat te herstellen."

Hij snapt wel dat het voor bedrijven soms moeilijk is. "Maar toch moeten we dit doen voor jongeren, en voor toekomstige generaties", vindt hij. Uit onderzoek blijkt dat weersextremen en de kosten van klimaatschade alleen maar zullen toenemen. "De vraag is daarom: nemen we de pijn nu, of blijven we hem voor ons uitschuiven?"

Er gaat ook veel wél goed bij de aanpak van klimaatverandering, zochten we uit bij Z: