Als jonge militair geëlektrocuteerd, maar Sebastiaan voelt zich 'opgeladen voor het leven'

Als boswachterszoon woonde Sebastiaan buiten het dorp Austerlitz, in een huisje omringd door bomen, bospaden en avontuur. In de buurt stond een oud munitiedepot en vlakbij oefenden dienstplichtigen met wegafzettingen. "Als jonge jongen hing ik er rond en deed ik af en toe klusjes voor ze", vertelt Sebastiaan. "Ik kreeg weleens een zakmes als ik een pak melk voor ze ging halen."

Er waren altijd wel militairen in de buurt van zijn huis. In een natuurgebied vlakbij oefenden ze met tanks. Sebastiaan hoorden ze ronken en zijn liefde voor Defensie was geboren. Na de mavo meldde hij zich aan.

Gigantische knal

Hij werd aangenomen als chauffeur van een Leopard, een zwaar gepantserde gevechtstank. Anderhalf jaar genoot hij van het avontuur, de fysieke uitdagingen, het buitenland. Maar op de terugweg na een internationale oefening ging het helemaal mis.

Zijn brigade was onderweg van Polen naar huis. De Leopards stonden op een goederentrein. Sebastiaan zat ook in die trein. Uren hadden ze erop zitten toen ze net na Berlijn, in het dorp Gütergluck, op een rangeerterrein stopten voor een pauze.

Het terrein was omringd met eindeloze weilanden en een veldje waarop prima een balletje getrapt kon worden. Sebastiaan liep naar de Leopard om de bal te halen, die bewaarden ze in de toren, de geschutskoepel van de gevechtstank. Hij klom op de wagon en op de tank.

Vonken. Een harde knal.

Verbrand tot op zijn schedel

De stroom die nog op de bovenleiding stond, koos de weg van de minste weerstand: dwars door Sebastiaans lichaam. Zijn hoofd was verbrand tot op zijn schedel, zijn kaak gebroken. In zijn linker legerschoen zaten twee gaten: daar had de elektriciteit zijn lichaam verlaten.

Wat er precies is gebeurd, besefte Sebastiaan pas maanden later. Er stond stroom op de bovenleiding en tussen de zwaar gepantserde wagen, de kolos van tonnen staal, en de bovenleiding van de trein was een magnetisch veld ontstaan.

'Eikel, je had beter moeten weten'

"Tuurlijk hebben we trainingen gehad over wat we moesten doen bij het laden en lossen van de tank op de trein, maar ik dacht dat je fysiek de kabels moest vastpakken voordat de stroom kon overslaan", vertelt Sebastiaan vanuit zijn rolstoel. Hij heeft een incomplete dwarslaesie aan het ongeluk overgehouden.

Dat niet alleen. Zijn lichaam vertoont steeds vaker haperingen. Onlangs is hij geopereerd aan zijn hart. "Mijn lichaam is behoorlijk beschadigd en daar heb ik nu nog steeds de naweeën van."

Terugkijkend op die ene dag, 25 jaar geleden, zegt hij: "Ik heb lang tegen mezelf gezegd: 'Eikel, je had beter moeten weten.' Ik had langer na moeten denken voor ik op die tank sprong."

Van het ongeluk zelf weet hij niets meer. Hij werd pas na drie weken wakker in het brandwondencentrum in Beverwijk. "Het lichaam is een mooi mechanisme", vertelt Sebastiaan. "Het schakelt gewoon uit als de pijn te heftig wordt. Ik kan die pijn van toen niet meer omschrijven."

Wel weet hij hoe zijn lichaam eraan toe was: extreme brandwonden op zijn schedel, zijn kaak op twee plaatsen gebroken, alle tanden en kiezen gescheurd of gebroken, waarschijnlijk door de klap op de toren. Zijn linker onderbeen, waar de elektriciteit zijn lichaam had verlaten, moest worden geamputeerd vanwege ontstekingen.

'Hoofd maakte overuren'

Maar ook: verlamd vanaf zijn nek, zelfs zijn ademhalingsspier deed het niet meer, waardoor hij aan de beademing lag. "Het enige wat ik kon doen, was met mijn ogen knipperen. Ik lag in een verpakking die het niet meer deed, maar mijn hoofd maakte overuren."

Operatie na operatie volgde. En jarenlange revalidatie. Hij heeft geluk, steeds vaker komen functies terug. Kleine gevoeligheden in zijn vingers, medicatie slaat aan. Zijn kaak genas, zijn tanden werden hersteld en na weken mocht de beademing eraf. "Het was vaderdag. Ik belde mijn vader: 'Hé pap', zei ik. Janken natuurlijk. Zo blij was ik dat ik weer kon praten."

Zijn ouders waren belangrijk voor hem tijdens zijn revalidatie. "Ik heb veel aan ze gehad. Ze waren er praktisch elke dag tijdens mijn herstel. Er was veel familie en er waren altijd oud-collega's."

Invalide tiener

Het revalidatieproces valt hem zwaar. Sebastiaan was een achttienjarige afgetrainde militair die in één klap een invalide tiener was geworden. Beschadigd van buiten, kwetsbaar vanbinnen. "Ik had geluk, er lagen veel jonge mensen op de dwarslaesie-afdeling van het revalidatiecentrum. Daar kon ik mee sparren: Gaan jullie stappen? Hoe kom je met je rolstoel boven de bar uit om wat te bestellen? Wat als de wc een trapje op of af is?"

Simpele dingen, noemt hij het. Maar essentieel om je eigenwaarde weer mee terug te krijgen. "In die periode had ik ook enorme heimwee. Ik was inmiddels een half jaar niet meer thuis geweest. Ik lag alleen maar in dat bed te revalideren."

'Wat zouden ze wel niet denken?'

Na een tijdje pakt Sebastiaan het leven langzaam weer op. "Mijn vrienden gingen naar de discotheek en vroegen of ik meeging. Vond ik doodeng. Die rolstoel, mijn hoofd was nog een maanlandschap. Wat zouden mensen wel niet denken?"

Met een pet op en een urinoir in een tas ging hij op stap. "Mijn vrienden uit het dorp waren een hechte club. Elke zaterdag zaten we bij elkaar. Zij trokken me mee het normale leven in."

Dronken uit de rolstoel vallen

"Het duurde wel lang, voordat ik mezelf was met een beperking", geeft hij toe. "Ik denk dat ik daarom veel jonge vrienden heb. Ik had het gevoel dat ik nog een paar jaar in moest halen. Bij dancefeest Sensation Black stond ik midden in het publiek in een sportrolstoel, lekker wendbaar. Blote bast, dansen op het podium. Gek doen. Het interesseerde me niks."

"Het was provoceren: fuck it, ik sta hier. Je kunt niet om me heen. Aan de andere kant wilde ik me bewijzen: ik doe gewoon mee met het normale leven hoor. Ik wilde gewoon dronken uit mijn stoel vallen, zoals je soms dronken van de fiets valt."

Weer werken

Hij wilde het leven weer oppakken, terug de maatschappij in. Weer werken hoorde daar ook bij. "Maar wat moest ik? Ik wilde niet terug naar Defensie, daar kon ik een bureaufunctie krijgen." Dat was te confronterend. "Reden de Leopards de poort uit terwijl ik achter een bureau zat toe te kijken."

Hij probeerde van alles: een sportopleiding, werken bij een autoschadebedrijf – niet handig in een rolstoel – grafische vormgeving. "Dat heb ik uiteindelijk lang gedaan, vond ik ook leuk, maar ik merkte dat ik steeds meer last kreeg van spanningen." Als hij onder druk komt te staan, of stressvolle situaties meemaakt, verkrampt zijn lichaam en krijgt hij last van spasmen. "Werken lukte me niet meer."

'Je begrijpt elkaar gewoon'

Via Defensie kan hij in een aangepaste woning in Doorn wonen, in het bos op een terrein met veteranen, dienstslachtoffers, en mannen en vrouwen die hun partner in het leger zijn verloren. Hij vindt het fijn dat zijn buren elkaar goed begrijpen. "Je hoeft het niet uit te leggen als het een keer niet gaat."

Maar niks doen is niets voor Sebastiaan. Hij sport veel, doet vrijwilligerswerk en werkt inmiddels ook weer bij Defensie, als gebouwbeheerder bij een militaire school. "Het is leuk, overzichtelijk en ik kan makkelijk de controle houden. Voor nu is het precies wat ik nodig heb om weer gestructureerd in het arbeidsproces te komen."

555 kilometer in een rolstoel

Sebastiaan is gelukkig met zijn baan en met zijn privéleven. Een paar jaar geleden leerde hij Joyce kennen bij een Ninja Warrior Show in Nederland, een zware hindernisbaan die op tv wordt uitgezonden. "Een gezamenlijke vriend deed hieraan mee. Ik was daar en Joyce was er ook. We hadden een klik en zij ondersteunde me de trap van de tribune op. We zaten naast elkaar en het was gewoon gezellig." Ze kregen een relatie en na vier jaar gingen ze samenwonen. Dat doen ze nog steeds.

Sebastiaan heeft weer rust in zijn hoofd. En tijd en ruimte om het idee uit te voeren dat al jarenlang in zijn hoofd zit. "Ik wil mijn oefening van 25 jaar geleden afmaken. Ik ben gestopt in Gütergluck en kan me niet meer herinneren hoe ik in Nederland ben gekomen. Die terugreis wil ik afmaken."

Daar is hij nu mee bezig. Gisteren is hij in Gütergluck vertrokken, om met zijn rolstoel 555 kilometer terug naar Doorn te gaan. De lange tocht is vooral symbolisch, 25 jaar later wordt de reis die zijn leven veranderde eindelijk afgemaakt. Met deze tocht wil hij ook geld inzamelen om een buddyhond op te laten leiden die militairen met PTSS kunnen helpen. Van zijn buren weet hij hoe belangrijk dit is.

'Ik leef nu'

Maar de tocht is ook representatief voor de sportieve excessen die Sebastiaan regelmatig opzoekt. Hij daagt zijn lichaam en geest altijd uit. Hij doet aan crossfit, rolde in een handbike de Himalaya over, doet mee aan obstacle runs. "Ik ben constant op zoek naar de balans tussen omgaan met mijn beperking en grenzen opzoeken. Ik vraag het uiterste van mijn lichaam voor fysieke en mentale uitdagingen."

Met de tocht die hij nu aan het maken is, vraagt hij weer het uiterste van zijn lijf. Waarom eigenlijk? "Geen idee, het zit in me. Maar het is ook een gevoel: ik leef nu, ik weet dat het in een flits over kan zijn. 25 jaar geleden ben ik letterlijk 'charged for life', opgeladen voor het leven. Ik wil er gewoon alles uit halen."

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar hij of zij bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.