'Vrouwen die over seks praten vinden we al snel sletterig en dom'

De orgasmekloof, slutshaming, grensoverschrijdend gedrag: waar het op seks aankomt, lopen vrouwen tegen 'nog best wel wat dingen' aan, merkte Milou Deelen bij haarzelf en in haar omgeving. "Dat wilde ik graag onderzoeken", vertelt ze. "Hoe doen we het nu, ruim een halve eeuw na de seksuele revolutie? Waar staan we nu?"

Met slutshaming kreeg Milou jaren geleden zelf te maken binnen haar studentenvereniging in Groningen, waar ze ongewild figureerde in een lied over 'Het laagste meisje van het jaar', dat je 'kon doen voor een pakje peuken en een Smirnoff'. Ze maakte een video over deze dubbele moraal - mannen die veel seks hadden werden immers niet laag maar cool gevonden - en plaatste die op Facebook. Het filmpje ging viral en Milou mocht aanschuiven in talkshows om zich uit te spreken over de kwestie. Sindsdien is ze niet meer gestopt met zich uitspreken over zaken die haar als jonge vrouw en feminist aan het hart gaan.

Min of meer toevallig rolde ze zo in een carrière als freelance journalist en schrijver, en nu is er haar nieuwste boek Hoe doen we het?, een zoektocht naar het seksleven van vrouwen. Ze wist veertien bekende namen te strikken, van Opzij-oprichter en ex-politica Hedy d’Ancona en de onlangs overleden seksuoloog Ellen Laan tot Songfestival-finalist S10, schrijver Lale Gül en actrice Tjitske Reidinga. Ze waren allemaal bereid om openhartig te praten over hun eerste keer, orgasmes, ongelijkheid in bed, goede seks en grensoverschrijdend gedrag - al ging het de een wat makkelijker af dan de ander.

Praten over seks

Niet iedereen die Milou benaderde ging overstag. BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas vond het toch iets te privé en schrijver Connie Palmen zei niet graag over seks te praten. "Er waren nog wel meer namen die weliswaar achter mijn missie stonden, maar zelf toch niet durfden mee te doen. En dat begrijp ik wel. Ik weet hoe het is om als vrouw openlijk over seks te praten; dat wordt je soms niet in dank afgenomen."

"Het wordt al snel uitgelegd als sletterig, dommig of oppervlakkig. Zoals Heleen van Royen ook zegt in het boek: ze heeft over talloze onderwerpen geschreven en van alles gemaakt, maar ze blijft toch altijd die Heleen van Royen van die seks. Het is iets wat aan je imago blijft kleven. Ik heb er ook even over getwijfeld of ik weer iets over seks moest doen, maar ik vind het gewoon te leuk en te nodig om het niet te doen. Zelf heb ik vroeger verhalen gemist van vrouwen die openlijk over seks praten. Het verbaasde me dat zo’n boek als dit er nog niet was. Dus boeien wat mensen ervan vinden, ik ben er gewoon trots op."

Uit elk gesprek haalde Milou wel íéts, zegt ze. "Het belangrijkste inzicht was dat alle vrouwen die ik heb gesproken, vooral de jonge, meer lijden onder seksuele ongelijkwaardigheid dan ze van tevoren dachten. Ze hebben vrijwel allemaal regelmatig orgasmes gefaket, komen bijna allemaal minder vaak klaar dan hun bedpartner, en hebben bijna allemaal ervaringen op het gebied van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat vond ik heel interessant, en een teken dat er echt nog werk aan de winkel is."

Op Atria-directeur Kaouthar Darmoni en model Sylvana IJsselmuiden na kreeg geen van de vrouwen bovendien een goede seksuele voorlichting. "Veel vrouwen vertelden dat als er thuis op tv een zoen- of seksscène te zien was, er gelijk werd weggezapt. Het was en is nog steeds zo’n ongelooflijk taboe. Tjitske Reidinga vertelde dat ze daardoor lang heeft gedacht dat seksualiteit de zwarte kant van de mens was. Als je meekrijgt dat je je moet schamen voor je seksualiteit, heeft dat natuurlijk effect op je."

Seksuele opvoeding

De ouders van Milou zelf waren redelijk open over seks. "Mijn moeder (journalist Barbara van Beukering, red.) was heel erg van: je bent nooit een slet, je mag doen wat je wil. Dat was heel open en progressief, als ik het vergeleek met hoe het bij vriendinnen thuis ging. Mijn moeder begon ook zelf over de pil toen ik mijn eerste vriendje had, waarmee ze voor mij een belangrijke drempel wegnam. Maar mijn ouders vertelden me niet over de clitoris, of dat je ook seks kunt hebben met andere vrouwen of meerdere mensen tegelijk. Over wensen, grenzen en orgasmes werd niet gesproken. Dus in die zin was mijn seksuele opvoeding ook best krakkemikkig."

In het boek gaat ook Milou zelf met de billen bloot over haar seksleven en ervaringen. Daar had ze weinig moeite mee - alleen het schrijven over haar grensoverschrijdende ervaringen vond ze spannend. "Het gekke is dat ik daarbij de reactie had die veel vrouwen hebben: Stel ik me niet aan? Trek ik hier niet te veel aandacht mee? Maak ik het niet te groot? Ik ging het meteen bagatelliseren." Ook zag ze enigszins op tegen de reactie van haar schoonouders op haar ontboezemingen. "Terwijl dat hele progressieve, leuke mensen zijn. Ze hadden er totaal geen moeite mee, zeiden ze, maar het voelde voor mij wel een beetje kwetsbaar. Ik, de vriendin van hun zoon, heb het toch over trio’s en orgasmes."

Milous kijk op seks is door het schrijven van het boek veranderd. "Ik heb altijd het idee gehad dat heteroseks penis in vagina is. En dat heb ik nog steeds soms wel, alsof je daarnaartoe moet werken en dat het hoogst haalbare is. Maar ik heb nu ook steeds vaker dat ik met mijn vriend alleen masturbeer. Ik voel veel minder die druk dat het moet uitdraaien op penis-in-vaginaseks. Ik denk dat het goed is om die druk er voor vrouwen af te halen, want mannen komen daar eerder van klaar dan vrouwen. Het zou goed zijn om andere dingen ook als volledige seks te zien. Ellen Laan pleit er in het boek ook voor om de eerste keer seks te herdefiniëren."

Beter seksleven

Milou heeft nu een aanzienlijk beter seksleven dan vóór het schrijven van het boek, zegt ze. "Ik durf vaker te zeggen dat ik geen zin heb, hou minder vast aan het idee van 'we moeten het zo vaak doen of anders ben ik geen leuke vriendin of 'geil wijf''. Ik durf meer te voelen wat ík wil, wat mijn wensen en grenzen zijn. Dat betekent niet dat ik nu helemaal bevrijd ben van alle stereotiepe ideeën over seks, er zijn nog steeds dingen uit het boek waar ik zelf tegenaan loop, maar het is al enorm verbeterd."

De grote vraag blijft natuurlijk: waar stáán we nu, op het gebied van seks? Hoe doen we het op het gebied van seksuele gelijkwaardigheid? Milou laat er in haar boek geen misverstand over bestaan: we hebben nog een lange weg te gaan. "Er zijn helaas nog veel dingen, zoals slutshaming, vrouwelijke orgasmes en seksuele voorlichting, die beter kunnen. Ik denk ook dat de invloed van porno gigantisch is en dat jonge vrouwen daar veel last van hebben. Zo heb ik zelf een schaamlipcorrectie - ik moet eigenlijk zeggen labiareductie - gehad, om esthetische redenen. De invloed van porno is daar sowieso groot in geweest."

Openhartiger 

Maar er zijn gelukkig ook positieve ontwikkelingen. "Er is steeds meer aandacht voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat is ontzettende winst. Ook denk ik dat we allemaal veel openhartiger durven te praten over seks dan vroeger. Bovendien staat de clitoris nu in ieder geval in het biologieboek, dat is een begin. Er gaan dus dingen goed, maar het kan allemaal beter en gelijkwaardiger."

Eén ding wat er volgens Milou en de door haar geïnterviewde vrouwen in ieder geval moet gebeuren, is dat ook mannen betrokken moeten worden bij het gesprek. "Heel veel van dit soort thema’s hebben te maken met mannen. Mijn boek is er ook voor hen. Ik hoop dat zij het ook gaan lezen en zich aangesproken voelen, want verandering moeten we uiteindelijk samen teweegbrengen."

Hoe doen we het? van Milou Deelen is nu verkrijgbaar.