Wie zit nou écht achter de droneaanval op Moskou? 'Explosief was zelf geknutseld'

Laatste stand van zaken volgens het Kremlin: het was niet Oekraïne, maar de Verenigde Staten die achter de droneaanval van gisteren zaten.

Koens sluit dat uit. "Het past natuurlijk heel erg in het Kremlin-straatje om te zeggen dat dit niet een oorlog van Rusland tegen Oekraïne is, maar een oorlog van het Westen, van de NAVO en vooral van Amerika tegen Rusland." Ook Wijninga gelooft niet dat de Amerikanen ze gestuurd hebben. "Dat zou ik niet serieus nemen." 

Twee explosies

Dan blijft over als opties: Oekraïne, Rusland zelf, of toch nóg een andere partij. Voordat we daar op ingaan, eerst nog even de beelden. Gisteren om iets voor half drie 's nachts explodeerde de eerste drone boven het Kremlin, het middelpunt van de macht in Rusland.

"Ik heb goed naar de de videobeelden gekeken," zegt Wijninga. Eén is op het dak zelf beland, waardoor er kort brand is ontstaan. Daarop zijn mannetjes het dak op gegaan." Vijftien minuten na de eerste explosie, ontploft een tweede drone, vlak naast de vlaggenmast. Op een video zijn de explosie en de mannetjes te zien. 

Die mannetjes zijn van de FSO volgens Koens. Het zijn de speciale beveiligers die het Kremlin en Poetin moeten beschermen. Zij inspecteren waarschijnlijk of er schade is aan de koepel. Of, denkt Koens, ze gingen het dak op om een nieuwe aanval te pareren. Koens: "Als de luchtafweer het niet doet, dan moet je uiteindelijk zelf drones uit de lucht gaan schieten."

Geknutseld

Rusland noemde de aanval een mislukte poging om Poetin te vermoorden. Ook zouden de drones zijn vernietigd door elektronisch luchtafweergeschut, maar met bewijs kwam het Kremlin niet.

"Als je kijkt naar de explosie, dan is het geen krachtige explosie. Het lijkt op een zelf geknutseld explosief," zegt Wijninga. "Daaruit zou je kunnen afleiden dat de aanval mogelijk is uitgevoerd door een verzetsgroep. Denk aan partizanen of een Russische oppositiegroep."

Stellige ontkenning

Oekraïne was snel en zeer stellig in het ontkennen van betrokkenheid. "We vallen Poetin of Moskou niet aan," zei Zelensky tijdens een persconferentie in Finland. 

Die stelligheid was opmerkelijk, zegt Wijninga. "Normaal laten ze in het midden of ze er iets mee te maken hebben, of geven geen commentaar. Dan ben je toch geneigd te zeggen dat ze het niet waren." Maar helemaal uitsluiten wil hij ook niet. "Mogelijk dat het toch het Oekraïners waren, die losjes gerelateerd zijn aan het leger, maar in kleine groep zelfstandig opereren."

Wijninga was nog iets opgevallen. "Het zijn vrij kleine drones. Je moet je afvragen of ze zo'n enorme afstand wel kunnen overbruggen."

False Flag

Er bestaat de mogelijkheid dat Rusland zelf achter de aanval zit. Het Kremlin is een van de best beveiligde plekken van de wereld. Hoe kunnen drones zo dichtbij komen. Onder meer de gerenommeerde Amerikaanse denktank International Study of War, denkt dat het een zogenaamde 'false flag'-operatie is.

Koens: "Ik vind het nogal een aanname om te zeggen dat het de Russen dit in scene hebben gezet." Het argument voor Rusland zou zijn om aan de eigen bevolking te laten zien dat ze aangevallen worden en een excuus hebben om hard terug te slaan. "Dat excuus hebben ze helemaal niet nodig. Ze kunnen nu al doen wat ze willen," zegt Wijninga. Koens denkt daar precies zo over. 

De aanval zou de steun voor de oorlog onder bevolking kunnen vergroten, is een ander gehoord argument. Maar ook dat klinkt volgens Koens niet overtuigend. "In een land waar je de media in handen hebt, zijn er zoveel andere manieren te verzinnen dan het Kremlin bestoken." Wijninga is het daar mee eens: "Het zou kunnen, maar ik vind het allemaal vrij ver gezocht."

Voorpaginanieuws

Toch waren het de Russen die, twaalf uur na de drone-aanval, zelf met het nieuws naar buiten kwamen. Daarvoor was het niet opgemerkt. Vanaf dat moment werd het overal in de wereld voorpaginanieuws. "Ja dat is heel gek," zegt Koens. "Daar heb ik geen antwoord op." Wijninga: "Wat ik denk is dat de Russen het voorval hebben willen uitbuiten, door Kyiv te beschuldigen."

Toch Oekraïne?

Koens zegt het niet zeker te weten, maar gaat er voorlopig vanuit dat Oekraïne achter de aanval zit. De afgelopen weken doken ook al beelden op van drone-aanvallen op verschillende plekken. Het ging onder meer om benzinedepots op Russisch grondgebied.

Het was heus niet het doel om Poetin uit te schakelen, hij is bijna nooit in het Kremlin, aldus Koens. "Je moet het zien als het achterlaten van een soort visitekaartje: we houden je in de gaten, dit is waar we toe in staat zijn. Het gaat niet om het behalen van militair succes, maar om psychologische oorlogsvoering."

Vorige maand nog werd een Russische militaire blogger opgeblazen in Sint Petersburg. In een café waar hij sprak kreeg hij een beeldje cadeau, waar een bom in bleek te zitten. Koens: "Oekraïners hebben laten zien dat ze inventief zijn en achter de linies kunnen opereren. Een stel Oekraïners zouden best van buiten Moskou die drones hebben kunnen besturen." 

Op 9 mei is het overwinningsdag in Rusland. Dan wordt jaarlijks de Tweede Wereldoorlog herdacht met - doorgaans - een imposante militaire parade. Poetin kijkt dan toe. Mogelijk wordt de parade afgeschaald. Een belangrijke reden zou zijn omdat veel militair materieel aan het front staat, maar ook veiligheid speelt een rol.

Koens: "In Oekraïne hopen ze dat Poetin daar toch angstig naar boven staat te kijken of er niet iets aan komt zoeven."