Nieuwe precisiewapens voor Oekraïne: Russen diep achter de linies kwetsbaar

Het begon vorig jaar met de HIMARS, een Amerikaans raketsysteem. Russische doelen konden ineens met grote nauwkeurigheid geraakt worden door het Oekraïense leger. De Amerikanen leverden raketten mee, die zo'n 70 kilometer afstand kunnen overbruggen. Rusland werd gedwongen zich aan te passen. Ze plaatsten hun munitievoorraden en ander materieel verder van het front.

Storm Shadow

Nu moet Rusland zich opnieuw zorgen maken. Groot-Brittannië levert sinds vorige week de Storm Shadow aan Oekraïne. Het is een moderne kruisraket met een bereik van 300 kilometer. De raket wordt vanonder een straaljager gelanceerd en vindt via GPS zijn doel. 

De Storm Shadow vliegt laag op grote snelheid en is daarom moeilijk voor de Russische luchtafweer te onderscheppen. In aanvallen op de stad Loehansk zou Oekraïne het wapen al hebben gebruikt. Het betekent dat Loehansk, dat op 100 kilometer ligt van Bachmoet, niet langer veilig is voor de Russen.

Een paar maanden terug zegde de VS ook al de Ground Launched Small Diameter Bomb (GLSDB) toe. Deze wordt afgeschoten vanaf de grond, waarna de bom zijn vleugels uitklapt en afstevent op een doel op maximaal 150 kilometer afstand.

De Storm Shadow explodeert in twee fases, zegt Peter Wijninga. Hij is defensiedeskundige bij het Haags Centrum voor Strategische Studies. "Eerst blaast het een gat in een stelling, zoals een betonnen bunker. Dan volgt een tweede explosie binnen, die daar alles zal vernietigen. Het is potentieel een heel sterk wapen."

Ook doelen op de Krim, zoals de brug naar het Russische vasteland, komen nu in bereik.

Succesvolle tour

Zelensky kreeg gisteren van de Britten te horen dat Oekraïne ook nog honderden aanvalsdrones krijgt. Ook beloofde premier Sunak dat het Oekraïense straaljagerpiloten gaat opleiden. 

De Oekraïense president kan spreken van een succesvolle tour door Europa. Hij bezocht dit weekend Duitsland en Frankrijk en ook daar kreeg hij nieuwe wapentoezeggingen. Duitsland beloofde 2,7 miljard euro aan onder meer luchtafweersystemen, drones en munitie. Het is het grootste wapenpakket tot nu toe van de Duitsers.

Tactisch vernuft

De tot nu toe geleverde wapens van het Westen moeten voldoende zijn om op het slagveld een verschil te kunnen maken, zegt Wijninga. "Maar het gaat te ver om het een gamechanger te noemen. Ik vind dat dat woord te pas en te onpas wordt gebruikt."

Het komt volgens Wijninga nu aan op het vernuft van de commandant. "Hoe gaat hij zijn middelen en soldaten inzetten. Er gaan kansen komen voor de Oekraïners. De vraag is of en hoe ze worden benut. Dat gaat uiteindelijk de doorslag geven, meer dan welk Westers wapen dan ook."

Cultuurverandering

Op papier heeft Oekraïne hier een voordeel, zegt Wijninga. De basis hiervoor is zo'n tien jaar geleden al gelegd. "Sinds 2014 is sprake van een cultuurverandering binnen het Oekraïense leger. De militaire structuur is sindsdien meer op Westerse leest geschoeid." Hierbij worden niet langer alle beslissingen op het hoogste niveau genomen, maar krijgen soldaten lager in rang meer vrijheid om de opgedragen taak uit te voeren. 

Wijninga: "Dat verhoogt de motivatie. De Oekraïners vechten voor hun vrijheid, maar ze krijgen ook binnen bepaalde kaders de vrijheid te bepalen hoe ze hun opdracht uitvoeren. Dat is een pluspunt van het Oekraïense leger."

Hoe het offensief gaat verlopen zal bepalend zijn of Westerse steun aan zal houden. Als het offensief succesvol blijkt, dan zal de behoefte aan Westerse wapens alleen maar groter worden, denkt Wijninga. "De voorraad wapens en munitie zal weer aangevuld moeten worden om een succesvolle opmars van het Oekraïense leger te blijven ondersteunen."

Laatste ontwikkelingen aan het front:

• Ten zuiden van Bachmoet is een Russische commandopost geraakt. Het Russische ministerie van Defensie zegt dat daar ook twee commandanten bij zijn omgekomen.
• Even buiten Bachmoet heeft het Oekraïense leger naar eigen zeggen tien posities van de Russen ingenomen. Hierdoor zou het (kleine) deel van de stad dat Oekraïne nog in handen heeft weer beter bevoorraad kunnen worden. Wijninga: "Het heroveren van terrein aan de noord- en zuidflanken flanken van de stad, maakt een Russische omsingeling daar minder waarschijnlijk." 
• Russische drone- en raketaanvallen hebben Oekraïense doelen geraakt. Onder meer in het Westen van het land. In Chmelnitski is een grote opslagplaats opgeblazen. Die plek werd al in de Sovjettijd gebruikt. Onduidelijk is wat precies de lucht in is gegaan. Waren het Westerse wapens of lag er afgedankte munitie uit een ver verleden?
• In de regio Brjansk, in Rusland, zijn twee straaljagers en twee helikopters gecrasht op dezelfde dag. Rusland zelf geeft geen duidelijkheid over de oorzaak. Er wordt gespeculeerd over eigen vuur. Wijninga: "Het kan ook Oekraïens luchtafweer geweest zijn. De systemen hebben een aardig bereik en Oekraïne wil natuurlijk voorkomen dat er aanvallen mee worden gepleegd."