MH17 kostte Nederland meer dan 166 miljoen euro: 'Basis voor claim tegen Rusland'
De ramp met vlucht MH17 heeft de Nederlandse staat in totaal meer dan 166 miljoen euro gekost. Dat blijkt uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer. Het gaat om een tussenstand. Dit bedrag kan de basis vormen voor een concrete schadeclaim richting Rusland.
Tien jaar geleden, op 17 juli 2014, werd vlucht MH17 uit de lucht geschoten boven Oost-Oekraïne. Daarbij kwamen 298 mensen om het leven, waaronder bijna 200 Nederlanders. Nederland heeft Rusland aansprakelijk gesteld voor het neerhalen van het vliegtuig.
Kosten ministeries
Het gaat om kosten die onder meer zijn gemaakt door 10 ministeries, 2 provincies, 59 gemeenten en overheidsorganisaties. De hoogste uitgaven betreffen het onderzoek naar de toedracht van de crash.
Andere hoge kosten waren de eerste crisisbeheersing en de repatriëring van de slachtoffers uit zuidoost-Oekraïne door de politie en marechaussee, met Defensievliegtuigen uit Nederland en Australië. Verder zijn de kosten van identificatie van de slachtoffers opgenomen.
Het precieze bedrag is 166.127.073,13 euro. "Dit is een tussenstand, de teller loopt door totdat de claim is afgehandeld", zegt president van de Algemene Rekenkamer Pieter Duisenberg. "Dit is zo volledig mogelijk. Het is in ieder geval niet overdreven, eerder een ondergrens. Het zou nog kunnen toenemen als instanties zich melden die we nog niet hebben meegenomen."
Claim neerleggen
"Dit bedrag kan het kabinet gebruiken om een concrete claim neer te leggen in verschillende procedures die lopen", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "In het verleden zijn verschillende vliegrampen met een schadeclaim tussen staten afgewikkeld. Als een staat een vliegtuig bij vergissing uit de lucht schiet, kan een schulderkenning en een schaderegeling volgen."
Zo schoot de Amerikaanse marine in 1988 per ongeluk een Iraans passagierstoestel uit de lucht. 290 mensen kwamen om het leven. In 1996 betuigden de Verenigde Staten diepe spijt en betaalden tientallen miljoenen dollars aan schadevergoeding.
"Erkenning van aansprakelijkheid of überhaupt een schadeclaim is door Rusland is verder weg dan ooit. De opgelaaide oorlog in Oekraïne heeft de verhoudingen tussen Rusland en het Westen nog verder verslechterd", zegt Lambie. "Het vereist een volledige ommezwaai van Moskou. In Den Haag verwachten hooggeplaatste bronnen dat dit traject wel twintig jaar kan duren. Als, als, als het ooit zover komt."
Rusland aansprakelijk gesteld sinds 2018
In 2018 hebben Nederland en Australië - een land met officieel Rusland aansprakelijk gesteld. Daarover zijn in 2019 en 2020 geheime gesprekken gevoerd met Rusland, maar die zijn gestopt. Het Rekenkamer-onderzoek is specifiek ingesteld op verzoek van het kabinet, in juni 2021.
Het kabinet heeft sindsdien verschillende rechtszaken tegen de staat Rusland lopen. Bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg en bij de ICAO-raad, de VN-organisatie voor een veilige burgerluchtvaart.
Veroordeelde dader
Igor Girkin is een van de mensen die in Nederland verantwoordelijk wordt gehouden voor het neerschieten van vlucht MH17. De Russische ultranationalist is in Nederland veroordeeld tot een levenslange celstraf voor zijn rol bij het neerschieten van MH17 in 2014. Maar liep tot voor kort vrij rond in Rusland.
Tot eind januari, toen werd hij veroordeeld voor vier jaar de cel voor extremisme. Dat gebeurde omdat Girkin zich in zijn blogs tegen Poetin keerde. Dat leidde tot een beschuldiging en dus een veroordeling voor extremisme.