Wéér een lockdown, van drie weken: gaat dat helpen?
De coronacrisis begon met een 'intelligente' lockdown. Toen kwam er een 'gedeeltelijke' lockdown, die toch 'volledig' werd. En nu gaan we weer een lockdown tegemoet. Die gaat morgen in, en duurt drie weken. Kan dat de uitbraak stoppen? En wat doet het met mensen als de regels wéér strenger worden?
Supermarkten en kroegen moeten vanaf morgen om 20.00 uur dicht, en het kabinet adviseert opnieuw om thuis te werken en niet meer dan vier mensen op bezoek te ontvangen.
Die maatregelen zijn 'behoorlijk stevig', vindt viroloog Gorben Pijlman van Wageningen University, maar ook hard nodig.
"Als je ziet hoe druk het is, bijvoorbeeld op de weg, dan lijkt de hele maatschappij weer open. Het probleem in de zorg kun je niet ontkennen, daar moet gewoon een oplossing voor komen. Dus hopelijk zet dit zoden aan de dijk. Het zal veel schelen als mensen weer thuis gaan werken. Ook kroeghangen kan straks niet meer."
Samen kerst vieren
"Het meeste effect is nog altijd te halen door mensen te blijven vaccineren. Maar om deze uitbraak kort en snel de kop in te drukken, moet je iets anders doen. Daarom is het verstandig dat de overheid nu stevig ingrijpt. Nu flinke maatregelen nemen, kan ervoor zorgen dat we straks misschien toch weer samen kerst kunnen vieren."
Ook volgens psycholoog Gijs Coppens, oprichter van online zorgplatform OpenUp, zullen veel mensen begrip tonen voor de nieuwe maatregelen. "We accepteren het, want we snappen dat het nodig is om de zorg te ontlasten. Maar het is wel echt een klap dat we nu wéér in een lockdown terechtkomen. Veel mensen, vooral jongeren, hebben het echt zwaar gehad tijdens de vorige lockdown."
Moedeloos
"Het is gewoon een domper", zegt Coppens. "Heel veel mensen hebben hun steentje bijgedragen en zich laten vaccineren, meestal niet voor zichzelf maar voor de groep. Dat blijkt nu ineens onvoldoende. Mensen kunnen zich daar behoorlijk moedeloos door voelen: gaat het dan ooit wél lukken om uit de coronacrisis te komen?"
Eerdere lockdowns moesten steeds verlengd worden. Ook dat heeft een negatief effect op mensen, zegt Coppens: "Ik hoop dat het nu echt bij drie weken blijft, en het kabinet niet weer een belofte maakt die over twee weken weer gebroken wordt."
Viroloog Pijlman is hoopvol dat een korte lockdown van drie weken effect heeft, maar dan moeten we ons wél aan die maatregelen houden: "Als de regels streng zijn, maar mensen het slap uitvoeren, dan schiet het ook niet op. Dan moet de overheid alsnog met meer regels komen. Dus mensen moeten echt thuiswerken en niet met veel mensen bij elkaar komen. Zo kunnen we zelf bijdragen."
Perspectief nodig
Volgens Gijs Coppens is het belangrijk dat het kabinet nieuw perspectief biedt: "Vaccinatie is de hele tijd gepresenteerd als dé uitweg uit de crisis. En mensen hebben zich massaal laten vaccineren. Maar toch is het niet genoeg. Dat leidt tot frustratie. Wat gaat dan wel helpen?"
Coppens: "Het kabinet moet niet alleen met een plan komen voor de volgende drie weken, maar ook voor de lange termijn. Bijvoorbeeld door de zorgcapaciteit te vergroten. Als er zo'n helder plan ligt, is het makkelijker om de regels te volgen, omdat je weet waar je het voor doet."
Kan de viroloog wat hoop bieden? Pijlman: "Uiteindelijk komen we in de situatie dat iedereen gevaccineerd is of een besmetting heeft doorgemaakt, en dus immuun is. Dan zal het virus zelden nog tot ernstige ziekte leiden. Hopelijk is dat begin volgend jaar, maar ik heb geen glazen bol. Het zou heel erg helpen als in de tussentijd zoveel mogelijk mensen toch een prik halen."
Verrassing in petto
De viroloog houdt wel een slag om de arm: "Dit virus heeft altijd weer een verrassing in petto. Ik had deze piek ook niet aan zien komen. Ik ben echt wel verbaasd dat we ondanks de hoge vaccinatiegraad toch weer zo'n uitbraak hebben. Blijkbaar hebben we toch te positief gedacht over het effect van de vaccinaties. Ze helpen heel goed tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname en hebben ook een effect op de verspreiding, maar dat effect is niet honderd procent."