Inflatie naar hoogste punt van de eeuw, stijgen de prijzen nog verder?
Het leven is in november opnieuw duurder geworden. De inflatie kwam uit op 5,6 procent, blijkt uit voorlopige cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De grote vraag: blijven de prijzen verder stijgen?
Vooropgesteld, het gaat om een voorlopig cijfer dat bedoeld is voor het Europese statistiekbureau Eurostat. Die gebruikt het cijfer om het Europese gemiddelde inflatiecijfer te berekenen, Harmonised index of consumer prices (HICP) genaamd.
Omdat de statistiekbureaus van lidstaten allemaal hun eigen manier hebben om inflatie te berekenen, verschilt het HICP-cijfer van het Nederlandse inflatiecijfer, dat volgende week bekend wordt gemaakt. Het grootste verschil is dat de kosten voor een eigen woning in het Europese cijfer niet worden meegerekend.
Voor het laatst in mei
Voorlopig of niet: in november kwam de inflatie volgens deze rekenmethode uit op 5,6 procent. In een ideale situatie stijgen de prijzen met ongeveer 2 procent: dat is precies een mooie balans tussen een gezonde groei van de economie, zonder dat het leven in een al te rap tempo duurder wordt.
Een hele lage of géén inflatie is ook niet goed, dan kunnen huishoudens en bedrijven met schulden in de problemen komen.
Het cijfer van vandaag is het hoogste sinds het CBS het HICP-cijfer bijhoudt. In 2001 kwam de inflatie voor het laatst in de buurt, in mei van dat jaar werd het leven 5,5 procent duurder.
Verstoringen wereldeconomie
"Best uitzonderlijk voor Nederlandse begrippen", reageert Ester Barendregt, hoofdeconoom van de Rabobank. De belangrijkste redenen voor de hoge inflatie zijn de verstoringen van de economie van de coronacrisis, doordat fabrieken stillagen en vervolgens ineens weer op volle toeren moesten draaien en de hoge energieprijzen.
"Maar ook internationaal transport is duurder geworden, vooral containertransporten", vervolgt Barendregt. Tekorten aan grondstoffen zorgen ook voor prijsstijgingen.
Tijdelijk of landurig?
"Dat roept vragen op hoe lang dit nog zo blijft: zijn de hoge inflatiecijfers tijdelijk of langdurig", aldus Barendregt. Bij Rabobank denken ze dat de inflatie in de loop van volgend jaar weer afzwakt.
Om de inflatie op hetzelfde niveau als nu te houden, zullen de energieprijzen hard verder moeten blijven stijgen. Opnieuw zo'n sterke stijging als vorig jaar acht de bank onwaarschijnlijk.
"De risico's rond inflatie zijn opgelopen, de onzekerheid is groter geworden."
Zij krijgt bijval van haar collega bij ING, Bert Colijn. "Ook al staat de prijs aan de pomp op een historisch hoog niveau, om de inflatie gelijk te houden, moeten de prijzen blijven stijgen."
De hoge inflatie is dus van tijdelijke aard, verwacht ook Colijn. "Op de middellange termijn, en dat is toch waar je uiteindelijk op stuurt, verwacht je dat die inflatie weer gaat zakken."
Gaan de lonen ook stijgen?
Een andere belangrijke reden hiervoor is dat de lonen nog maar nauwelijks stijgen, zijn de twee economen eensgezind. Een hoge inflatie wordt namelijk niet alleen bepaald door fabrikanten die hoge prijzen rekenen voor hun producten, maar ook de bereidheid van consumenten om deze prijzen te betalen, legt Barendregt uit.
"En dat kan alleen als de lonen stijgen. En dat zien we nog niet. En we denken niet dat de lonen de prijsstijgingen volledig zullen compenseren", zegt de econoom. Ook Colijn verwacht geen zogeheten 'tweede ronde-effecten'. "De loongroei blijft nog achter bij de inflatie", constateert hij. Al worden er wel hogere lonen betaald bij mensen die nu aangenomen worden, voegt hij toe.
Helemaal uitsluiten dat de prijzen toch nog wel even blijven doorstijgen, doen de twee economen overigens niet. De coronacrisis is namelijk nog niet voorbij, zeker niet met de komst van de nieuwe variant omikron.
Corona zorgt voor onzekerheid
Colijn ziet het zo gebeuren dat er weer lockdowns komen in havens in China en Zuidoost Azië. Dat zorgt opnieuw voor verstoringen in de aanvoer van producten en grondstoffen en voor hogere transportkosten. "Dat zul je volgend jaar of dit jaar dan weer zien", zegt Colijn.
"De risico's rond inflatie zijn opgelopen, de onzekerheid is groter geworden", beaamt Barendregt. En zelfs als de coronacrisis voorbij is, dan nog is het maar de vraag hoe snel alles weer in orde is.
Daarnaast spelen er nog andere zaken dan de coronacrisis een rol bij de hoge prijzen van dit moment, vertelt Barendregt. Zoals de wereldwijde energietransitie. "De vraag naar gas is gestegen, maar er is geen extra aanbod."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De hoge inflatie is voor Kamerlid Pieter Omtzigt reden om Kamervragen aan demissionair staatssecretaris Dennis Wiersma te stellen. Bij het maken van de begroting is uitgegaan van een vele lagere inflatie in 2022 dan nu het geval lijkt te zijn en Omtzigt wil weten wat de gevolgen zijn voor de koopkracht volgend jaar.