Gezonde jonge kinderen en vaccinatie: dit is wat we weten

Dit artikel is van 10 december 2021 en geüpdate op 7 januari 2022.

1. Het Pfizer-vaccin is veilig voor jonge kinderen, zegt EMA

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) heeft eind november het coronavaccin Pfizer / BioNTech veilig en geschikt verklaard voor kinderen van 5 tot en met 11 jaar. De vaccinatie bestaat uit twee prikken van 10 microgram, een veel lagere dosis dan 12-plussers (30 microgram) krijgen. Dat is omdat de afweerreactie van jonge kinderen sterker is. 

Uit de onderzoeken die EMA bestudeerd heeft, concludeert het geneesmiddelenbureau dat de werking van het vaccin bij kinderen minimaal even goed is als bij (jong)volwassenen. 

2. Vanaf wanneer kunnen kinderen worden gevaccineerd?

Niet-kwetsbare kinderen van 5 tot en met 11 jaar kunnen vanaf eind deze maand worden gevaccineerd tegen het coronavirus. Ouders krijgen tussen 18 en 22 januari een brief waarin staat dat ze telefonisch een afspraak kunnen maken. Het is de bedoeling dat de eerste prikken in de week erna worden gezet. Dat laat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) weten.

In totaal komen bijna 1,3 miljoen kinderen in aanmerking voor de coronaprikken. Kinderen uit hetzelfde gezin worden samen gevaccineerd, als daar ruimte voor is en als ouders dat willen.

De groep jonge kinderen met een hoog medisch risico, zo'n 42.000 kinderen, zijn sinds 20 december al in staat gesteld om een een prik te halen.

Het advies over de kwetsbare kinderen van 5 tot en met 11 jaar liet lang op zich wachten, vonden sommige ouders. Bettina bijvoorbeeld, zij probeerde al eerder een vaccin te krijgen voor haar kwetsbare dochter Carmen (7):

3. Kinderartsen zijn verdeeld over vaccineren van gezonde kinderen

Kinderartsen denken verschillend over het inenten van gezonde kinderen. Zo zei Patricia Bruining, kinderarts en epidemioloog van UMC Utrecht, in december na het positieve advies van de EMA dat ze voor het vaccineren van gezonde kinderen eerst meer onderzoek zou willen. "Voor nu denk ik: het is veilig genoeg om het vaccin in te zetten bij medische noodzaak voor het kind zelf, en bijvoorbeeld ook als zogeheten 'ringvaccinatie' bij een ernstig ziek familielid."

Ook Károly Illy, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, was in december terughoudend. Het kan goed zijn een gezond kind te vaccineren als er een kwetsbaar gezinslid is, of als een opa of oma regelmatig oppast, vindt hij. Maar hij heeft er in het algemeen moeite mee om jonge kinderen te laten vaccineren. "Want dan gebruik je kinderen in feite als instrument omdat volwassenen hun verantwoordelijkheid niet nemen", zei hij eind november bij EenVandaag.

Raquel Abrahams, jeugdarts en vicevoorzitter van de AJN (vereniging van jeugdartsen), gaf juist aan dat alle kinderen een prik moeten kunnen krijgen. Tegen Nieuwsuur zei ze daarover: "Het Europees Geneesmiddelenagentschap heeft het vaccin voor de groep van 5 tot en met 11 jaar goedgekeurd, dus waarom geven we die keuze niet?" 

Ze denkt dat veel ouders hun kinderen willen vaccineren. "Soms om anderen te beschermen, maar ook omdat ze zich toch bijvoorbeeld zorgen maken over wat long covid kan doen met jonge kinderen."

4. Kinderen worden amper ziek van corona maar verspreiden het virus wel

Jonge (en dus ongevaccineerde) kinderen dragen nu bij aan de verspreiding van corona, dat laten RIVM-cijfers zien. Kinderen raken besmet, maar worden zelf niet of nauwelijks ziek van een besmetting. Ze belanden ook zelden in het ziekenhuis. Dat komt waarschijnlijk doordat hun lichaam minder heftig reageert en dus vallen de ziekteverschijnselen erg mee. 

5. Lange-termijneffecten van vaccin niet bekend maar onwaarschijnlijk

Nu miljarden mensen geprikt zijn, zijn alle bijwerkingen van de coronavaccins inmiddels wel bekend, durven deskundigen te zeggen. De meeste bijwerkingen zijn mild en snel voorbij, en we weten dat ernstige bijwerkingen zeer zeldzaam zijn.

Uit ervaring met andere vaccins zegt het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen geen risico's op lange termijn te verwachten, ook niet bij kinderen. Dit omdat de meeste bijwerkingen optreden binnen enkele weken na het prikken en het vaccin weer uit je lichaam verdwijnt. Toch maakt het college een voorbehoud omdat het vaccin nieuw is: "Dankzij grootschalig onderzoek weten we veel, maar zeldzame bijwerkingen of late bijwerkingen kunnen we niet volledig uitsluiten. Daarom blijven we natuurlijk opletten." 

6. Ook in het buitenland worden jonge kinderen gevaccineerd

In onder meer de Verenigde Staten, Canada en Israël krijgen jonge kinderen al langer een coronavaccin. 

In de Verenigde Staten hadden half december bijna 5 miljoen kinderen onder de 12 een prik gehad, zo'n 17 procent van alle kinderen. Erik Mouthaan, correspondent Verenigde Staten voor RTL Nieuws: "Net zoals ouders hun kinderen laten inenten tegen mazelen, rode hond of HPV, kiezen veel ouders er hier voor hun kind de prik tegen covid te geven. Anders dan in Nederland is het in veel Amerikaanse staten verplicht dat kinderen gevaccineerd zijn voor ze naar school kunnen."

Verschillen zijn er wel. In Republikeinse staten is minder vertrouwen in het vaccin en worden veel minder kinderen gevaccineerd dan in bijvoorbeeld New York City, waar al een kwart van de kinderen geprikt is.