Bijna gratis kinderopvang, suikertaks en hoger minimumloon: dit zijn de plannen van het nieuwe kabinet

Kinderopvang

De vergoeding van de kinderopvang wordt in stappen verhoogd tot 95 procent voor werkende ouders. De toeslag wordt daarnaast direct uitgekeerd aan kinderopvanginstellingen zodat ouders niet meer worden geconfronteerd met hoge terugvorderingen.

Ouders betalen alleen nog een kleine eigen bijdrage.

Zorg

Nederland moet beter voorbereid zijn op een pandemie. Zo komt er een flexibele opschaling en inzet van de ic-capaciteit met name op personeel gebied. Ook wordt de publieke gezondheidszorg versterkt. Ook overweegt het kabinet een Chief Medical Officer, die vanuit technisch-inhoudelijke kennis opereert.

Het kabinet investeert extra in onderzoek naar en de aanpak van Alzheimer, obesitas en kanker.

Het kabinet verhoogt de belasting op suikerhoudende dranken. Daarnaast verhoogt het de accijnzen op tabak, een pakje sigaretten gaat rond de 10 euro kosten. De btw op groente en fruit wordt verlaagd naar 0 procent.

Voor de ouderen wordt wonen en zorg stapsgewijs gescheiden, zodat ouderen langer thuis kunnen blijven wonen. Het eigen risico hoeft niet langer in een keer te worden betaald.

Minimumloon

Het minimumloon wordt stapsgewijs met 7,5 procent verhoogd. Door de invoering van een minimumuurloon gaan minima er flink op vooruit.

Ook mensen met een uitkering krijgen daardoor een hoger bedrag, omdat de koppeling in stand blijft.

Onderwijs

De basisbeurs komt terug voor alle studenten. Ook komt er een 'inkomensafhankelijke aanvullende beurs'. De hoogte is nog niet bekend.

Studenten die onder het leenstelsel moesten lenen, krijgen daarvoor compensatie. Zij krijgen korting op hun studieschuld of een 'studievoucher'. De OV-studentenkaart blijft bestaan.

Partijen dichten ook de loonkloof tussen leraren op de basisschool en middelbare school. Daarvoor wordt flink geld uitgetrokken: er gaat structureel 1 miljard per jaar voor het verbeteren van het onderwijs, 1 miljard voor meer kansgelijkheid en 800 miljoen gaat er naar leraren.

Wonen

Het woningtekort wordt aangepakt. Nu is dat tekort nog 300.000 woningen. Ook moeten er 100.000 woningen per jaar gebouwd worden, minstens twee derde moet bestaan uit betaalbare huurwoningen of koophuizen tot de grens van de Nationale Hypotheekgarantie.

Daar vallen ook de tijdelijke 15.000 woningen onder voor arbeidsmigranten, daklozen, studenten en starters, die zijn bedoeld om de acute woningnood onder die groep te ontlasten. Ook de 15.000 huizen die in voormalige kantoorgebouwen komen, vallen daar onder.

Kopers op de huizenmarkt kunnen geen gebruik meer maken van de zogeheten 'jubelton', als het aan de nieuwe coalitie ligt. Deze belastingvrije schenking van maximaal 100.000 euro voor de aankoop van een huis zou de prijzen op de al oververhitte huizenmarkt nog verder opdrijven.

Verder gaat de coalitie de huurprijzen in de middensector aan banden leggen met een zogeheten 'huurprijsbescherming'. Ook wordt het puntenstelsel, waarmee de huurprijs wordt bepaald, vereenvoudigd en blijven vaste contracten de norm. In het vorige kabinet kwam juist meer ruimte voor tijdelijke huurcontracten.

Voor starters met een studieschuld gaat het makkelijker worden om een huis te kopen. Bij de koop wordt gekeken naar de hoogte van de schuld op dat moment, in plaats van hoe hoog de schuld oorspronkelijk was.

Medisch ethisch

Over medisch-ethisch onderwerpen, zoals abortus en het recht op euthanasie bij voltooid leven, verschillen de meningen. Er is afgesproken dat dit 'vrije kwesties' zijn. Dit betekent dat de Kamerleden hun geweten mogen volgen bij de stemming. Zelf zal het kabinet geen initiatieven nemen.

Het gaat om wetsvoorstellen om de zogenoemde abortuspil verkrijgbaar te maken bij de huisarts, en een voorstel om de minimale bedenktermijn af te schaffen voor vrouwen die hun zwangerschap willen beëindigen. Progressieve partijen in de Tweede Kamer, waaronder coalitiepartij D66, zijn voorstander van beide ideeën.

De fracties van VVD en D66 gaan de komende tijd twee voorstellen voorbereiden. Een ervan gaat over het selecteren van embryo's die door ivf tot stand komen op ernstige erfelijke aandoeningen. Dit voorstel moet het mogelijk maken om embryo's die op zichzelf gezond zijn, maar een gen meedragen dat bij latere generaties tot een ernstige aandoening kan leiden, uit de selectie te halen.

Het andere voorstel is een aanpassing van de Embryowet, om het verbod op kweken van embryo's voor een ander doeleinde dan zwangerschap op te heffen. Dan zou een embryo bijvoorbeeld kunnen worden gemaakt voor wetenschappelijk onderzoek.

Klimaat

Er worden stappen gezet voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales. De centrale in Borsele blijft open.

De klimaatdoelen worden flink hoger. Er komen fondsen van 60 miljard voor klimaat en stikstof.  De stikstof- en natuurdoelen worden naar voren gehaald. Om uiterlijk in 2050 klimaatneutraal te zijn, scherpt het kabinet Rutte IV het CO2-reductiedoel voor 2030 aan tot tenminste 55 procent.

 

Rijden

Het rekeningrijden wordt voorbereid maar pas na dit kabinet ingevoerd. Dat betekent dat je niet meer betaalt voor het bezit van een auto, maar voor het gebruik. Betalen per kilometer komt in de plaats van de algemene wegenbelasting. 

In gemeenten waar het kan, wordt de maximumsnelheid in de bebouwde kom 30 kilometer per uur.

De nieuwe coalitie komt met 1,25 miljard euro per jaar om achterstallig onderhoud aan bruggen, snelwegen of het spoor in te halen. De infrastructuur in Nederland is verouderd en veel wegen of bruggen zitten aan het einde van hun levensduur.

Migratie

Het kabinet kijkt ernaar of het mogelijk is om een 'beleidsmatig richtgetal van migratie' naar een Duits voorbeeld in te voeren. Of dat een hard maximum wordt, moet nog een politieke strijd worden gevoerd.

Overlastgevende asielzoekers kunnen ongewenst worden verklaard.

Om de integratie en inburgering van nieuwkomers te bevorderen, gaat het kabinet door met de nieuwe inburgeringswet. Ook de herinvoering van de inburgeringsplicht voor Turkse nieuwkomers wordt doorgezet.

Nieuwkomers worden gestimuleerd de Nederlandse taal te leren tot een bepaald minimumniveau. Het bereiken van een zo groot mogelijke taalbeheersing blijft het doel.

Voor mensen met een meervoudige nationaliteit die alleen de Nederlandse nationaliteit willen, maar hun andere nationaliteit niet kunnen afstaan, ondersteunt het kabinet een speciaal register voor ongewenste nationaliteiten.

Maatschappelijke initiatieven om inburgering te bevorderen worden ondersteund.

Defensie

Het nieuwe kabinet wil 3 miljard euro per jaar extra uittrekken voor Defensie. Defensie hoopte op 4 miljard extra. Er wordt de komende kabinetsperiode 10,7 miljard uitgetrokken voor onderhoud en intensivering van de uitgaven.

Stijgen staatsschuld

De staatsschuld komt in 2025 boven de Europese norm uit van 60 procent van het bruto binnenlands product. Dat blijkt uit de financiële bijlage bij het coalitieakkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie.

De coalitie wil flink investeren. Daardoor loopt de zogenoemde EMU-schuld stapsgewijs op in de komende regeerperiode tot 60,4 procent in 2025.