De rente stijgt: minder hypotheek, nog niet meer spaarrente
De rente loopt de laatste tijd wat op. Dat merk je nog niet aan de rente op je spaarrekening, maar al wel aan de hypotheekrente. Wat betekent de hogere rente nog meer voor jou als consument?
Jarenlang daalde de rente, maar die ontwikkeling is nu mede door de vrees voor inflatie omgeslagen. Zo lag het rendement op Nederlandse tienjaars staatsleningen medio december nog onder nul, maar inmiddels is dit positief.
De hogere rente raakt consumenten op verschillende vlakken, bijvoorbeeld via de voor huizenbezitters zo belangrijke hypotheekrente.
Hogere hypotheekrente
Je kunt nu minder geld lenen als je een huis koopt. Bij een inkomen van twee keer modaal kon je drie maanden geleden nog ruwweg 390.000 euro lenen en nu nog maar zo'n 381.000 euro en dat scheelt 9.000 euro, rekent Nic Vrieselaar voor. Bij Rabobank houdt hij zich bezig met onder meer de woningmarkt.
Bij zijn berekening gaat hij uit van rentevastperiode van 20 jaar en een hypotheek van maximaal 110 procent van de woningwaarde. Dat je nu minder kunt lenen, komt doordat die specifieke hypotheekrente in drie maanden tijd opliep van 1,71 procent tot 1,88 procent.
Spaarrente
Maar een andere belangrijke rente voor veel Nederlanders, die voor je spaarrekening, stijgt nog niet. Banken hebben de tarieven onlangs zelfs nog verlaagd.
Bij ASN, SNS en Regiobank krijg je vanaf 1 april nog maar rente tot een tegoed van 25.000 euro en dan gaat het ook nog eens om een schamele 0,01 procent. Bij ING en ABN Amro staat de rente al op nul. Bij grotere bedragen moet je zelfs rente betalen.
ECB
Dat komt doordat de spaarrente vooral wordt bepaald door de officiële rente die de centrale banken, zoals de ECB, bepalen. De ECB houdt die officiële tarieven nog laag, om de economie te steunen.
En banken moeten rente betalen aan de ECB als ze daar geld stallen. Dat berekenen banken door aan hun klanten. "De spaarrente hangt meer samen met de officiële rente", aldus Elwin de Groot, hoofd macrostrategie bij Rabobank.
"Als de inflatie later dit jaar wat gaat afnemen, dan is er ook minder reden voor de ECB om de officiële tarieven te verhogen."
In tegenstelling tot de hypotheekrente, die hangt voor een belangrijk deel juist samen met de marktrente. Dat is de rente die bijvoorbeeld bedrijven betalen als ze geld lenen, of de rente die de overheid kwijt is als ze geld leent.
Staatsleningen
Dat het rendement op staatsleningen oploopt, betekent dat de overheid straks meer geld kwijt is als ze wil lenen. Dat is ongunstig voor de schatkist en dus voor alle belastingbetalers.
Op bestaande leningen die de overheid al heeft afgesloten blijft de rente natuurlijk gelijk. Daardoor is het effect van de toch al relatief geringe rentestijging voorlopig nog beperkt.
Het hogere rendement op staatsleningen betekent wel dat beleggers als ze nieuwe staatsobligaties kopen een hogere rente kunnen ontvangen. Voor hen is dat uiteraard weer gunstig, zeker nu de spaarrente zo laag is.
De beurs
Een hogere rente is voor beleggers die nu al obligaties hebben juist niet fijn. Als je ook nieuwe staatsobligaties met een hogere rente kunt kopen, dan heb je natuurlijk liever die. De waarde van bestaande obligaties daalt dus.
Ook voor aandelenbeleggers is een hogere rente over het algemeen niet goed.
Pensioenfondsen
Voor pensioenfondsen is het natuurlijk vervelend dat de waarde van hun beleggingen in obligaties en aandelen mogelijk zal dalen. Maar daar staat tegenover dat door de hogere rente de contante waarde van de verplichtingen juist zal afnemen en dat weegt zwaarder.
Daardoor zal de dekkingsgraad per saldo stijgen als de rente omhoog gaat. Dat maakt de kans dat pensioenfondsen de pensioenuitkeringen moeten verlagen kleiner en de kans dat ze kunnen indexeren groter.
Ruwweg betekent een 1 procentpunt hogere rente, een stijging van de dekkingsgraad met ongeveer 12 procent, zegt Bas van Zanden, senior pensioenanalist bij Rabobank. Dat verschilt wel per pensioenfonds. Over het algemeen zal het effect bij de grotere pensioenfondsen wat groter zijn dan bij kleinere, verwacht hij.
Schulden lastiger terug betalen
Als de rente stijgt en bedrijven of overheden moeten hun schulden herfinancieren, dan zullen ze dat tegen een hogere rente moeten doen. Ook als huizenkopers aan het eind an hun rentevastperiode een nieuwe rente moeten afsluiten, dan zal dat mogelijk tegen een hogere rente gebeuren. Als de rente flink stijgt, dan kan dat voor problemen gaan zorgen.
Maar vooralsnog is de stijging van de rente nog beperkt. Van belang is of de rente nog veel verder zal stijgen. "Hierbij zal mede meespelen wat er met de inflatie gebeurt", zegt De Groot. Als de inflatie later dit jaar wat gaat afnemen, dan is er ook minder reden voor de ECB om de officiële tarieven te verhogen.