Mannen meer bewust van gedrag door schandalen The Voice: 'Ik wist, dit is fout'
Je kunt geen talkshow aanzetten of een nieuwswebsite openen of het gaat erover: seksueel grensoverschrijdend gedrag. Veel vrouwen delen hun ervaringen, maar ook mannen kijken sinds de gebeurtenissen bij The Voice of Holland en Ajax kritischer naar zichzelf. Zo ook Yannick en Patrick.
Een paar dagen geleden stuurde Yannick (gefingeerde naam) uit Tilburg een appje naar een oud-collega: "Ik zit met die opmerking die ik over jou maakte. Het was ongepast, sorry." In een afscheidsvideo voor de collega maakte Yannick een seksueel getinte opmerking: tijdens de seks 'dacht hij aan haar'. Toen hij de video zag, schrok hij van zichzelf.
"Ik dacht: shit, dat komt er wel heel expliciet uit. Ik schaamde me. Ik zag de video terug en wist: dit is fout." De opmerking was bedoeld als grapje, maar zonder context kwam het in de video heel anders over. "In een ongemakkelijke situatie doe ik er soms een schepje bovenop, om controle te houden. Om lollig te doen."
Stomme fouten
In het licht van de gebeurtenissen bij The Voice vond Yannick, die in de media werkt, dat hij zijn excuses moest maken. "Je wordt er wel wat bewuster van. Je gaat wel nadenken: heb ik in het verleden stomme fouten gemaakt?"
En Yannick staat daarin niet alleen. Uit onderzoek van EenVandaag blijkt dat één op de drie mannen sinds de discussie rondom The Voice voorzichter is geworden met opmerkingen en grapjes die verkeerd over kunnen overkomen op vrouwen. Volgens het programma passen vooral jonge mannen hun gedrag aan.
Collectief bewustzijn
Paulien van Haastrecht, directeur van expertisecentrum seksualiteit Rutgers, denkt dat die bewustwording na jaren voeten aan de grond krijgt in Nederland. "Met #MeToo vier jaar geleden begon het al te borrelen", legt ze uit. "Toen was er ook een bredere discussie, maar het daalde niet goed in. Wij hebben ons als Rutgers ook weleens verbaasd dat ondanks die storm toen toch zo weinig is veranderd.”
"De huidige hausse aan meldingen bevestigt wat we al wisten uit onderzoek: dat geen enkele sector vrij is van seksueel overschrijdend gedrag. Dat is een belangrijk verschil met #MeToo. Het collectieve bewustzijn is nu groot. Iedereen heeft ermee te maken. Het is een breed fenomeen en dat is nu doorgedrongen."
BOOS bracht zaken aan het rollen
In het BNNVARA-programma BOOS van Tim Hofman werden vorige maand meerdere medewerkers van The Voice beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het ging om bandleider Jeroen Rietbergen en coaches Ali B en Marco Borsato. Het programma is voorlopig stopgezet.
De onthullingen zorgen ervoor dat ook op andere plekken misstanden naar buiten komen. Ajaxdirecteur Marc Overmars stapte deze week op na beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag. Hij zou onder meer dickpics hebben gestuurd. NRC sprak elf vrouwelijke medewerkers van Ajax die hun beklag deden.
Ook PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk moest gisteren het veld ruimen nadat verschillende meldingen binnen waren gekomen over ongewenst gedrag in de privésfeer. Volgens partijleider Ploumen zijn de meldingen 'ernstig genoeg' om extern onderzoek in te stellen.
Daar bleef het niet bij. Op dezelfde dag trok de VPRO de serie Villa da Musica terug. Een oud-redacteur tweette over grensoverschrijdend gedrag van een mannelijke leidinggevende bij VPRO. De eindredacteur om wie het gaat, heeft een belangrijke rol in de documentaireserie.
Het kan zo niet langer, vindt het kabinet. Daarom gaat Mariëtte Hamer zich als regeringscommissaris bezig houden met de strijd tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld.
Het is niet gek dat een deel van de mannen zich nu afvraagt of ze ooit over de schreef zijn gegaan, zegt Van Haastrecht. Toch wordt daar nog weinig openlijk over gesproken, blijkt ook na een oproep van RTL Nieuws. Er meldden zich maar weinig mannen die openlijk wilden vertellen dat zij nu bewuster naar hun eigen gedrag kijken.
Nog geen cultuurverandering
"Ik kan me best voorstellen dat je in deze tijd even voorzichtig bent", zegt Van Haastrecht. "Zeker als je denkt dat iets wat je in het verleden hebt gedaan niet helemaal goed was. De benodigde cultuurverandering is er nog niet."
Patrick (51) uit Uden wilde wél zijn verhaal doen. Hij mailt ons. Hij voelt zich 'ontzettend hard geconfronteerd' door de berichten rondom The Voice en Ajax.
"Het is nog een verharding in de perceptie van vrouwen richting mannen", schrijft Patrick. Hij is interim-manager in de zakelijke dienstverlening. "Het heeft mij ook een trauma gegeven dat veel mannen zullen herkennen: mannen zijn een potentieel wapen en dat beseffen ze zich terdege. Met dat besef gaat de ene man anders om dan de andere."
"Ik ben erg voorzichtig", gaat Patrick verder. "De drempel om gewoon vrij contact te leggen met een vrouw is door deze media-aandacht in ieder geval voor mij nóg groter geworden."
Niet meer in de doofpot
Van Haastrecht ziet dat ook. Het is volgens haar niet de bedoeling dat niets meer mag. "Niemand wil terechtkomen in een cultuur van protocollen. Het is niet zo dat je niet meer mag flirten."
Wel is het duidelijk dat we niet meer terugkeren naar de oude situatie, zegt Van Haastrecht, waar seksueel overschrijdend gedrag vaak in de doofpot werd gestopt. "Het is nodig om daar met elkaar over in gesprek te gaan. Het is duidelijk dat we nu in een nieuwe fase terechtkomen. Maar wat het allemaal betekent, moeten we nog gaan leren."