Schok in China om beelden vastgeketende vrouw: 'Gebruikt om kinderen te baren'

Er heerst massale verontwaardiging over Xiao Huamei, de bijnaam van een vrouw die in barre omstandigheden werd gevonden, vastgebonden aan een muur met een ketting om haar nek.

Eind januari, met de Winterspelen op het punt van beginnen, werd online een video gedeeld van de vrouw, die zichtbaar in miserabele staat verkeerde. De video was gemaakt door een lokale blogger, en ging al snel viral op het Chinese internet. In de video oogt Xiao Huamei verward, en ze heeft het koud. Maar wat vooral de onlinewoede aanwakkert: ze is op barbaarse wijze vastgebonden.

De lokale overheid deed onderzoek, maar de uitkomst van dat onderzoek zorgde alleen nog maar voor meer verontwaardiging. Volgens de onderzoekers was de vrouw psychisch niet in orde, en moest ze wel vastgeketend worden, voor de veiligheid van het gezin.

De lokale autoriteiten verrichtten een tweede onderzoek, een derde, en zelfs een vierde. Bij ieder nieuw onderzoek kwamen conflicterende feiten naar boven, waardoor het publieke vertrouwen in de overheid naar een nulpunt daalde. 

Er rezen inmiddels sterke vermoedens dat Xiao Huamei het slachtoffer is van mensenhandel, nog altijd een wijdverspreid probleem in China. Volgens lokale activisten is het waarschijnlijk dat ze op jonge leeftijd 'verkocht' is, en sindsdien gebruikt is om kinderen te baren. Met welk doel is nog onduidelijk: wel heeft de vrouw inmiddels acht kinderen.

Hoe ze zoveel kinderen heeft kunnen krijgen, ondanks China's strenge geboortebeperkingen, is ook niet bekend.

Burgerjournalisten gearresteerd

Zowel gewone burgers als plaatselijke journalisten gingen de laatste weken massaal op onderzoek uit. Twee vrouwen die online over Xiao Huamei hadden gelezen probeerden haar op te zoeken, maar werden door lokale politie gearresteerd. Hun misdaad: 'ruzie zoeken en problemen veroorzaken'. Ook andere buitenstaanders werden actief, met hulp van de lokale politie, bij Xiao Huamei weggehouden. 

De internetcensuur doet inmiddels zijn werk: op sociale media zijn nog wel berichten te lezen over Xiao Huamei, maar het is geen trending topic. Ook worden bepaalde aspecten van het verhaal gecensureerd, zoals een open brief van academici die oproepen tot meer wetgeving rond mensenhandel.

De brief is sinds vrijdag niet meer online te zien.

Dat mensenhandel zoveel voorkomt in China is onder meer het gevolg van de éénkindpolitiek, die er decennialang voor zorgde dat meisjes ongewenst waren en dus geaborteerd werden of zelfs vermoord vlak na de geboorte.

Mensenhandel groot probleem

Volgens Human Rights Watch is mensenhandel een wijdverbreid probleem in China. Het is echter onmogelijk exact vast te stellen hoeveel vrouwen er precies 'verkocht' worden. Dit komt doordat de overheid niet graag negatief nieuws over het eigen land naar buiten brengt, en doordat lokale journalisten vaak een hoge prijs betalen voor het blootleggen van misstanden.

Ook is het voor Chinese activisten en advocaten die opkomen voor slachtoffers, steeds moeilijker om hun werk te doen. De regering is onder leiding van Xi Jinping harder gaan optreden tegen 'ongewenste' geluiden uit de samenleving. Daar staat tegenover dat onder Xi's bewind eindelijk een einde kwam aan de éénkindpolitiek die in China zorgde voor miljoenen gedwongen abortussen, sterilisaties en baby’s die gedood werden omdat ze het 'verkeerde' geslacht hadden.

Lokale cijfers die mondjesmaat naar buiten komen, maken duidelijk hoe omvangrijk het probleem is. In Xiao Huamei's regio zouden zich alleen al 48.000 slachtoffers bevinden. De vrouwen komen vaak uit arme streken van China, of uit buurlanden zoals Vietnam, Myanmar, Pakistan of Noord-Korea.

Mannenoverschot

Als gevolg van die politiek heeft China momenteel naar schatting van Human Rights Watch 40 miljoen méér mannen dan vrouwen. Dat leidt ertoe dat er een bloeiende handel is ontstaan, waarbij arme gezinnen hun dochters tegen betaling afstaan, soms al op zeer jonge leeftijd.

Op donderdag werd bekend dat het provinciebestuur zou ingrijpen: Het zou een eigen, onafhankelijk onderzoek doen naar de situatie.

Wat zegt dit over de rol van vrouwen in China?

Maar de discussie in China wordt inmiddels al veel breder gevoerd: Xiao Huamei’s lot raakt velen in het hart, zo blijkt uit de miljoenen reacties online. Mensen vragen zich af: wie kan zo wreed zijn om iemand vast te binden aan een ketting? Wat zegt dit over de rol van vrouwen in de Chinese maatschappij?

Dat de zaak aan het licht komt juist op het moment dat China de Winterspelen organiseert, is voor Peking pijnlijk. De overheid wil juist positieve berichtgeving.

Op sociale media werd massaal de vergelijking gemaakt met Eileen Gu, de succesvolle snowboardster die momenteel voor China medailles binnenhaalt op de Winterspelen. Gu groeide op in de Verenigde Staten, in grote welvaart.

Chinezen vragen zich daarom af: "Hoeveel Eileen Gu’s zijn er in China? En hoeveel Xiao Huamei’s? Welke van de twee vertegenwoordigt het echte China?"