Nederland massaal in actie voor Oekraïne: 'Heeft iemand een kogelvrij vest?'

In een stralend zonnetje in het Zeeuwse Breskens stonden Jelmer (7) en Linde (6) en vriendje Jens (7) gisteren tulpen te verkopen. Op de stoep, voor hun huis. "Jelmer krijgt wel wat mee van het nieuws, via het jeugdjournaal", vertelt moeder Sascha. "Hij moést iets doen."

Tastbare hulp

Ze besloten geld te gaan verdienen voor Andy, een man uit IJzendijke die met hulpgoederen naar de grens tussen Oekraïne en Polen is gereden. "Het voelt zo goed voor de kinderen om Andy te helpen. Het maakt het voor de kinderen ook een stuk tastbaarder, in plaats van zomaar geld storten op een girorekening."

De tulpen waren zo uitverkocht. "Gelukkig sprongen lokale supermarkten bij, zodat ze nog even wat meer konden verkopen", vertelt Sascha. De opbrengst: 121,50 euro. "Het is zo mooi en leuk voor de kinderen dat ze op deze manier iets goeds kunnen doen voor anderen. Al is het voor een halve tank benzine voor Andy."

Het barst van de acties in Nederland. Zo zijn ze bij Roos-KCB Holland, een bedrijf voor BBQ-producten in Dronten, met een grote operatie bezig. "We zien allemaal de beelden van de verschrikkelijke gebeurtenissen in de Oekraïne", vertelt Mariëlle Baars namens het bedrijf.

Geen geld sturen

Gisterochtend is het bedrijf dat onder meer rookhout, BBQ-chunks, briketten en houtskool verkoopt, begonnen met de actie. "We doen daarvoor zaken met een fabriek uit Oekraïne, op 2 uur rijden van Kiev. De mensen daar zijn de fabriek aan het omtoveren tot een opvang voor vluchtelingen. Zij hebben een hoop spullen nodig en hebben ons gevraagd dit in Nederland in te zamelen."

Wie bruikbare spullen heeft, kan het bij het bedrijf kwijt. Denk aan tenten, medische kits, slaapzakken, houdbaar voedsel, dekens, en luchtbedden. Mariëlle: "Geld doneren kan ook, daar kopen wij spullen van. Want geld sturen heeft geen zin. Momenteel zijn hier vrachtwagens die leeg zijn. We zamelen in om die vrachtwagens te vullen. Vandaag gaat er al één die kant op, en de komende tijd zullen dat er meer zijn."

Die vrachtwagens kunnen tot de grens met Polen komen. Van daaruit worden de spullen opgehaald en het land in gebracht. "We hebben er voor gezorgd dat al het papierwerk in orde is, en hebben geregeld contact met ze. Dat gaat soms moeilijk, want dan moeten ze opeens een schuilkelder in."

Mariëlle noemt het 'overweldigend' hoeveel mensen er spullen komen brengen. "We helpen met liefde. En het helpt ons ook om onze zinnen te verzetten. Je wordt er niet vrolijk van, maar probeert gewoon een steentje bij te dragen."

Emile van den Bergh, die guesthouse 'In de aap' in Bergen runt, werd door vrienden getriggerd om een hulpactie op touw te zetten. "Het gaat om mensen die hier gewerkt hebben. Ik heb ook vrienden in Oekraïne", vertelt hij. "Mijn guesthouse kan ook ruimte bieden."

Emile kreeg van hen een lijstje van spullen die ze allemaal nodig hebben. "Ik ben eigenlijk net met het verzamelen begonnen en ik word al gebeld door mensen die zich willen aansluiten." 

Zo sprak hij met de kerk, en is hij bezig met scholen en de Rotaryclub in Bergen. "Dan kan het hard gaan. In Bergen zitten best wat centjes, dus daar moet je gebruik van maken."

Kogelvrije vesten

Vandaag haalt Emile al spullen op bij mensen. De bedoeling is dat zijn Oekraïense vrienden een vrachtwagen gaan huren om de spullen tot aan de grens met Polen te brengen.

Op het lijstje benodigdheden staan niet alleen houdbaar voedsel en dingen als kleding, medicijnen, dekens en slaapzakken. Ook wordt er gevraagd om helmen, kogelvrije vesten en camouflagekleding. "Je weet nooit waar mensen mee komen", lacht hij. De eerste helmen had Emile binnen enkele uren al binnen. "En er worden kogelvrije vesten opgestuurd. Bizar."

Logistiek ingewikkeld

Of de spullen ook allemaal goed terechtkomen, is nog maar de vraag. Hoogleraar filantropie Theo Schuyt van de Vrije Universiteit Amsterdam zei eerder tegen RTL Nieuws dat het moeilijk is om zomaar zelf spullen op te sturen naar een oorlogsgebied. "Je weet niet of je een land zomaar in of uit kan met je hulpgoederen. Logistieke lijnen worden namelijk vaak verscheurd in een oorlog, spullen blijven dan achter bij de grens."

Het Rode Kruis zegt ook dat het het best is om geld te doneren aan een goed doel. "Dat is het meest efficiënt", legt woordvoerder Naomi Nolte uit. "Zo kunnen we organisaties in de regio helpen. Natuurlijk is het ook goed als er spullen die kant op worden gestuurd, maar dat is niet het meest efficiënt, aangezien veel mensen juist weg willen daar."

Ook volgens Wouter Booy van Stichting Vluchteling is doneren het beste. "We hebben een team in Warschau, dat inventariseert wat er nodig is. In Polen is de hulp goed georganiseerd. De lokale hulporganisaties weten precies wat nodig is en hoe je goederen bij de hulpbehoevenden krijgt. Logistiek is in oorlog altijd ingewikkeld."

Willemijn Kemp is bij haar voetbalclub een inzamelingsactie begonnen. Ze dacht meteen na de invasie van de Russen: "Wat kunnen we hier nou doen, vanuit ons kikkerlandje?"

"Toen zag ik een oproep van de Stichting voor Oekraïne. Die hebben een paar inzamelingsplekken, en ook eentje hier in Sappemeer."

'Aanval op ons'

Dinsdagavond na 19.30 uur kunnen er spullen gebracht worden naar Sportpark De Koepel. "En dan zorg ik ervoor dat het bij de stichting terechtkomt."

Willemijn is blij dat ze wat kan betekenen. "Deze oorlog voelt als iets groots. Het is eigenlijk een aanval op het Westen, voor mij hoort Oekraïne gewoon bij Europa."

Miljoenen gestort voor Oekraïne

Op giro 5125, het rekeningnummer dat het Rode Kruis heeft geopend voor donaties voor hulp aan Oekraïne, is tot nu toe 3,7 miljoen euro binnengekomen. Het geld wordt besteed aan humanitaire hulp voor Oekraïne en omliggende landen.

Inmiddels heeft de hulporganisatie in Oekraïne 30.000 pakketten met voedsel en hygiëneproducten uitgedeeld en tienduizenden liters schoon drinkwater naar belangrijke plekken zoals ziekenhuizen gebracht. Ook in omliggende landen is het Rode Kruis actief met de opvang en ondersteuning van mensen die vluchten, zoals in Polen, Slowakije, Hongarije en Roemenië.

Ook op giro 999 van Stichting Vluchteling worden miljoenen euro's gedoneerd.