Oekraïense én Russische studenten komen hier in de problemen: 'Stress en geen geld'
De oorlog in Oekraïne heeft grote gevolgen voor Oekraïners in binnen- en buitenland. Ook Russen wereldwijd merken de gevolgen van de sancties na de invasie door Rusland. De Oekraïense Taya en de Russische Anna studeren beiden in Nederland. Zij vertellen hoe zij worden geraakt. "Ik kan niet meer pinnen."
Taya is 20 jaar oud en komt uit Kiev. Ze is vierdejaarsstudent International Business aan de Saxion Hogeschool en woont in Amsterdam, waar ze stage loopt.
Familielid gestorven
"Mijn familie in Kiev moet schuilen in de schuilkelders vanwege de bombardementen. Vandaag belde mijn moeder die vertelde dat een familielid is omgekomen bij een bombardement. Dat is vreselijk om te horen. Dat kun je je gewoon niet voorstellen."
Naast zorgen over familie en vrienden is er de zorg over geld, vertelt Taya. "Mijn vader werkt in de bouwsector. Maar door de oorlog heeft mijn familie geen inkomen, want alles ligt stil."
Toch wist de familie nog geld naar Taya over te maken. "Toen de oorlog uitbrak, hebben ze bijna al hun geld naar mij overgemaakt. Zo'n 1000 euro. Daar kan ik de komende tijd nog even mee rondkomen, maar niet heel lang. Van mijn stagevergoeding kan ik net mijn huur betalen."
Hoeveel Oekraïense en Russische studenten in Nederland?
Aan Nederlandse Universiteiten en Hogescholen studeren op dit moment in totaal zo'n 2441 Russische en Oekraïense studenten.
Bijbaan zoeken
Taya zoekt daarom naar werk, naast haar stage. "Ik wil heel graag een bijbaan om mij en vooral mijn familie in Oekraïne te kunnen onderhouden. Maar het lukt niet. Ik heb al meerdere gesprekken met werkgevers gehad. Omdat ik geen EU-burger ben moeten werkgevers als ze me aannemen eerst een tewerkstellingsvergunning aanvragen. Dat duurt weken. Logisch dat zij dan kiezen voor een Nederlandse werknemer. Ik word dus steeds afgewezen. Ik baal daar heel erg van. Hoe moet ik nou mijn familie en mezelf onderhouden de komende maanden?"
Tegelijkertijd loopt Taya ook nog steeds stage. "Ik wil dat gewoon zo goed mogelijk afronden. Dus woon ik dagelijks vergaderingen bij en doe ik wat er van mij wordt verwacht. Ik kan het me niet permitteren om studievertraging op te lopen, want dat kost nog meer geld. Op dit moment ben ik voor mijn familie de enige hoop. Maar je kunt je voorstellen dat stagelopen en de zorgen die ik momenteel heb, niet heel goed samengaan."
Russische Anna in Nijmegen
De 22-jarige Anna uit Moskou studeert al een paar jaar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, waar ze een premaster volgt. De Russische is geschrokken door de inval. "In het begin was ik vooral bang, want ik wist niet wat er ging gebeuren. Nu maak ik me echt heel erg veel zorgen."
Door de inval werd Rusland het doelwit van uitgebreide economische sancties. Die raken de Russische bevolking, bijvoorbeeld door een enorme waardevermindering van de Russische roebel en doordat het internationale betalingsverkeer met Rusland wordt geblokkeerd.
Geblokkeerde bankrekening
Ook voor Anna in Nederland zorgt dat voor praktische problemen. "Mijn bankrekening is geblokkeerd, dus die kan ik niet meer gebruiken. Ik kan geen geld overmaken en ook geen geld pinnen. Het is superstressvol, want hoe moet ik nou voor alles betalen? Voor collegegeld, huur en andere kosten? Ik heb gelukkig nog wel wat cashgeld waarmee ik de komende maanden doorkom, maar hoe moet het daarna?"
Ook een bezoek aan familie en vrienden in Rusland in mei, gaat niet door. "Er gaan geen vluchten naar Rusland. Dus dat gaat sowieso niet. Ik maak me ook veel zorgen om hen."
Niets doen aan deze situatie
Het zorgt voor constante stress bij Anna.
"Ik maak me grote zorgen. Ik probeer niet de hele dag het nieuws te lezen, dat verergert de stress. Ik probeer het te beperken tot 's ochtends en 's avonds. Ik trek me de hele situatie ook erg aan omdat ik Russisch ben. Ik identificeer mijzelf nog steeds als Russin, maar tegelijkertijd kan ik niets doen aan deze situatie. Ik kan er niets aan veranderen. Niemand had gedacht dat dit zou gebeuren. Het is gewoon verschrikkelijk. Ik ben ontzettend bang."
Niet terug naar Rusland
Wat de toekomst brengt, weet ze niet. "Ik ga mijn premaster dit jaar afronden. Maar om hier te kunnen blijven moet ik mijn master volgend jaar afronden. Dan kan ik hier aan het werk. Maar op dit moment weet ik niet hoe ik moet betalen voor mijn masterstudie en mijn woonruimte. Ik heb werkelijk geen idee wat ik moet doen. Terug naar Rusland kan ik niet en wil ik ook niet."
Universiteiten en hogescholen bieden hulp
De Vereniging Nederlandse Universiteiten probeert studenten uit Oekraïne en Rusland zoveel mogelijk te helpen, laat een woordvoerder weten. "Er worden bij alle universiteiten fondsen aangewend voor Oekraïense en Russische studenten en medewerkers in Nederland die in de (acute) financiële problemen komen als gevolg van de oorlog, bijvoorbeeld doordat ze geen toegang hebben tot hun bankrekening. De precieze invulling van deze fondsen is aan de universiteiten zelf. Verder heeft elke universiteit contact gezocht met eigen studenten en medewerkers uit die landen, om steun te betuigen en hulp aan te bieden."
De Vereniging Hogescholen laat via een woordvoerder weten dat elke school een studentenpsycholoog of studentenbegeleider heeft die studenten emotionele hulp kan bieden. De hogescholen zijn in gesprek over op welke manier er het beste financiële ondersteuning geboden kan worden. "Wordt dat een fonds of collegegeld kwijtschelden? Of kunnen we bijspringen met de huur? Wat kunnen we betekenen? We moeten ook even afwachten of het kabinet financiële steun gaat bieden."