Nederland geeft 823.000 vaten olie uit noodvoorraad vrij: 'Voor de lunch al op'

Goedbedoeld, maar het zet geen zoden aan de dijk, plaatst Hans van Cleef het besluit van het Internationaal Energieagentschap (IEA) in perspectief. Hij houdt voor ABN Amro de oliemarkt in de gaten. 

60 miljoen vaten

Eerder deze week werd bekend dat de 31 landen, die lid zijn van de IEA, een akkoord hebben bereikt over het vrijgeven van 60 miljoen vaten olie uit hun noodvoorraden. Het besluit is bedoeld om handelaren gerust te stellen dat er geen tekort aan olie zal ontstaan door de Russische inval in Oekraïne. 

Voor Nederland gaat het om 823.000 vaten, vertelt een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). Dat is 1,4 procent van de in totaal 29 miljoen vaten olie aan strategische reserves die Nederland heeft.

Afhankelijk van verbruik

Wat ieder land moet vrijgeven, is afgeleid van het energieverbruik ten opzichte van de andere leden van de IEA, vertelt Gertjan ten Broeke. Hij is directeur van Stichting Centraal Orgaan Voorraadvorming Aardolieproducten (COVA).

Deze instelling beheert in opdracht van het ministerie van EZK samen met Nederlandse bedrijven de Nederlandse strategische olievoorraad. Die ligt opgeslagen voor noodsituaties op enkele geheime locaties in Nederland en Duitsland.

Voor noodgevallen

De olie kan ingezet worden als er een tekort is, om zo toch de economie aan de praat te houden. In Duitsland ligt ongeveer de helft opgeslagen in zogeheten cavernes. Dat zijn ondergrondse holtes op een kilometer diep, die achterblijven bij het winnen van zout. 

De COVA moet ruim 85 procent van de voorraad aanhouden, de bedrijven de rest. In totaal is de strategische voorraad goed voor 90 dagen olieverbruik. Wat er nu wordt vrijgegeven is dus goed voor enkele dagen, rekent Ten Broeke voor.

Hij weet nog niet of hij aan de bak moet, of dat de partij olie die vrijgegeven wordt bij de bedrijven vandaan zal komen. Dat besluit zal het ministerie op korte termijn nemen, verwacht de woordvoerder van EZK. 

Voor de hoogste bieder

Als de vaten van COVA komen, dan worden ze via een veiling op de markt aangeboden. De hoogste bieder mag de olie vervolgens komen afhalen, wat meestal per boot of pijpleiding zal zijn, zegt Ten Broeke. 

Stel dat dit gebeurt, gaan de olieprijzen dan ineens omlaag? "Het niet zo diplomatieke antwoord is 'nee'" reageert Van Cleef. "Ik zag een headline waarin stond: dit is voor de lunch al op."

Dat klopt ook wel ongeveer. Dit jaar is de verwachting dat er wereldwijd 99 miljoen vaten olie per dag geconsumeerd gaan worden, volgens datawebsite Statista. "Alsof thuis de watertoevoer is afgesloten en dat dan de buurvrouw komt met een glas water", vergelijkt Van Cleef. 

De actie is volgens hem dan ook vooral symbolisch bedoeld, maar werkte averechts. "Na de bekendmaking schoot de prijs omhoog, omdat het toch een paniekreactie leek", vertelt de analist. "De timing was ongelukkig en snel. En als je dat dan doet, dan zijn 60 miljoen vaten niet dat je denkt: zo, daar gaat de markt van onder de indruk zijn."

Prijzen verder omhoog

Het tekort is op dit moment ook niet zo drastisch, voegt hij toe. Wel is de verwachting dat de olie-export uit Rusland minder wordt. En dat zorgt wel voor onrust en angst in de markt, met als gevolg dat Van Cleef de kans 'zeer aannemelijk' acht dat de olieprijs nog verder stijgt.

Gisteren kostte een vat Brentolie 118 dollar bij het sluiten van de financiële markten, nog wel ver verwijderd van de recordhoogte van 147 dollar in 2008. 

Of dat record verbroken zal worden is gissen voor Van Cleef. De gasprijs heeft ook records gehaald die hij een half jaar geleden niet had durven voorspellen. "Het plafond? 170, 200, 250? Zeg het maar."