AIVD: dreiging door Oekraïne-oorlog, ook meer verdeeldheid in Nederland
De oorlog in Oekraïne doet andere dreigingen verbleken en gaat langdurige consequenties hebben. Dat schrijft de directeur-generaal van de AIVD, Erik Akerboom, in het jaarverslag van de geheime dienst.
Het jaarverslag van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) werd vandaag gepresenteerd.
De oorlog in Oekraïne is 'een gewapend conflict dat Europa laat schudden op haar grondvesten, met grote humanitaire en economische gevolgen', staat in het verslag. "De veranderde houding van Rusland leidt tot grote geopolitieke verschuivingen die naar verwachting langdurige consequenties hebben voor onderlinge verhoudingen en invloedssferen."
De afgelopen jaren heeft de dienst gewaarschuwd voor de acties van Rusland, zoals 'cyberaanvallen, spionage en de gestage doorontwikkeling van massavernietigingswapens'.
Cyberaanvallen
Volgens de AIVD zijn Rusland en China de grootste dreiging voor cyberaanvallen. "Nederlandse burgers, bedrijven en overheden stonden continu bloot aan het risico van cyberaanvallen", zo staat in het jaarverslag. Rusland en China hebben 'offensieve cyberprogramma's die grote aantallen hackers inzetten om te spioneren, kennis te stelen of sabotage te plegen.'
Vooral vitale bedrijven zijn kwetsbaar voor zulke aanvallen, zegt Akerboom. Het gaat dan bijvoorbeeld om bedrijven in het betalingsverkeer, maar ook om de bevoorrading van supermarkten. "Dat is niet altijd om direct te saboteren, maar ook om over die mogelijkheid te beschikken, en zo een goede onderhandelingspositie te krijgen als het spannend wordt", zei Akerboom.
Meer verdeeldheid
Het afgelopen jaar constateert de AIVD meer 'verharding en verdeeldheid' in Nederland. Volgens de dienst komt dat door corona-protesten en anti-overheidsdemonstraties en steeds meer bedreigingen, wantrouwen en desinformatie.
Daar ontstaat 'een voedingsbodem voor extremisme', waar een gedeelte van de activisten kan radicaliseren. Dat is volgens Akerboom terug te zien in 'de onrustbarende toename van het aantal bedreigingen tegen politici, wetenschappers, politieagenten en journalisten.'
Aanslag extreem-rechts 'voorstelbaar'
Ook rechts-extremistische groepen krijgen meer aanhang, zegt Akerboom. "In besloten chatgroepen zitten een paar honderd Nederlandse jongeren, die onder andere terrorisme en Poetin verheerlijken. Ze wijzen af hoe wij hier leven en vooral ook onze rechtsstaat. Het gaat vaak om kwetsbare jongens, die daarin worden meegezogen. Dat maakt een aanslag van rechts-extremistische eenlingen of groepjes voorstelbaar."
Volgens de AIVD wordt het vertrouwen in de democratie aangetast en zorgt de toegenomen verdeeldheid ervoor dat mensen zich terugtrekken en verder radicaliseren.
