Aantal topvrouwen bij grote bedrijven blijft laag: 'Ze werken minder over'
In de top van de grote bedrijven is het aantal vrouwen de laatste jaren toegenomen, maar als de toename zo traag blijft gaan zoals nu het geval is, zal pas over twintig jaar de verdeling man/vrouw in de top van het bedrijfsleven 50/50 zijn.
Dit blijkt uit het proefschrift van Ans Merens, wetenschapper bij het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Morgen promoveert ze op dit onderwerp.
Met name bij de grote bedrijven is het aantal vrouwen aan de top laag: zo'n 15 procent. Bij de Rijksoverheid en bij grote non-profitorganisaties is dit aantal veel hoger: rond 40 procent. Voor alle bedrijven is van de managers en leidinggevenden in lagere niveau's gemiddeld 30 procent vrouw.
'Vrouwen werken minder over'
Merens keek ook naar de uitstroom uit (top)managementfuncties van het aantal vrouwen versus de mannen. Maar daar bleek geen verschil in te zetten: vrouwen stromen niet vaker uit.
"Het grote verschil zit in de doorstroom; minder vrouwen stromen vanuit lagere functies door naar managementfuncties en de top dan mannen", vertelt Merens. Een van de redenen hiervoor is dat vrouwen minder uren per week werken, maar ook minder overwerken. "Dat verschil in uren is een van de factoren waardoor ze minder in managementposities terechtkomen."
Voor een deel heeft dit te maken met het vele parttime werken van vrouwen, maar Merens doet ook de suggestie dat bedrijven beter naar zichzelf kijken. "Het is uit andere onderzoeken bekend dat het als minder ambitieus wordt gezien als je niet overwerkt. Een werknemer zou dan minder toegewijd zijn en dus niet geschikt zijn voor een topfunctie."
'Andere manier van denken'
Maar waarom is dat eigenlijk? Waarom zou je als manager niet sommige taken uit handen kunnen geven zodat je de afgesproken tijden kunt werken? "Bij de overheid en bij non-profitorganisaties zie je dat managementbanen ook in vier dagen gedaan worden, of een leidinggevende heeft een duo-baan. Het is een andere manier van denken die bij veel bedrijven die gericht zijn op winst vaak nog niet worden doorgevoerd."
Dit zit volgens Merens voornamelijk in de cultuur van de bedrijven. Merens: "Vooral in bedrijven die draaien op targets en geld verdienen is competitie, en dus jezelf laten zien, belangrijk. Hier zie je geen of nauwelijks duo-banen."
Taakverdeling
Een andere reden waarom vrouwen bij de grote bedrijven niet doorstromen, is de taakverdeling thuis. "Vrouwen zouden thuis net zo moeten onderhandelen als op hun werk. We weten uit kwalitatief onderzoek dat de helft van de stellen niet praat over de taakverdeling. Als daar geen afspraken over gemaakt worden, dan is de kans groot dat de taakverdeling traditioneel is."
Uit onderzoek naar emotionele belasting blijkt dat vrouwen zich verantwoordelijker voelen voor kleine taken thuis: zitten de kinderen goed in hun vel, is er een cadeautje geregeld voor een feestje? Moet er nieuwe kleding gekocht worden voor de kinderen? "Het lijken futiliteiten, maar bij elkaar opgeteld kost het tijd en energie en zorgt het voor een scheve verdeling."
'Spreek ambitie vaker uit'
"Uit ervaringsverhalen van topvrouwen blijkt dat ze dit soort taken thuis goed georganiseerd hebben. Ze hebben een partner die minder werkt of accepteren dat ze zaken uitbesteden, en dus niet elke dag op het schoolplein staan."
Voor vrouwen én voor werkgevers valt er volgens Merens nog een wereld te winnen: "Vrouwen die de top willen bereiken adviseer ik minimaal 3,5 dag of 4 dagen te werken en vaker ambities uit te spreken, mannen zijn daar vaak brutaler in. En tegen werkgevers zou ik willen zeggen dat ze goed naar hun werknemers moeten blijven kijken en met ze in gesprek gaan. Ze moeten er bijvoorbeeld niet vanuit gaan dat een zwangere vrouw plotseling geen ambities meer heeft. Vele bedrijven mogen echt kritisch naar zichzelf en hun eigen bedrijfscultuur kijken. Het vergt veel zelfreflectie, maar met een doordachte strategie krijgen we die 50/50 verdeling sneller dan pas over twintig jaar."
