Gevolgen lekkende Nord Stream voor milieu niet te overzien
Grote hoeveelheden gas die zich in het zeewater borrelend een weg naar boven banen: logisch dat zoiets gevolgen heeft voor het milieu. Wat kunnen we nu al zeggen over het effect van de lekkende Nord Stream-pijpleidingen op het klimaat en het leven in zee?
Om te beginnen weten we een heleboel dingen niet, zegt David McCabe, een wetenschapper die werkt voor de Amerikaanse milieuorganisatie Clean Air Task Force. Onder welke druk bevond het gas zich in de pijpleidingen? Hoeveel gas gaat nog vrijkomen? Wat is de samenstelling van het gas? Maar als het tegenzit, zegt hij tegen persbureau Reuters, 'kan de impact op het klimaat rampzalig zijn'.
30 keer sterker dan CO2
Verreweg het grootste gedeelte van wat uit de leidingen ontsnapt, bestaat uit methaan. Dat is na CO2 het belangrijkste broeikasgas, zegt Michiel van Weele, onderzoeker bij het KNMI. Als broeikasgas is het 'dertig keer zo sterk als CO2'.
Daar komt bij dat de afgelopen jaren een enorme toename wordt gemeten van methaan in de atmosfeer. Van Weele noemt het een 'complex gas' omdat de herkomst zo verschillend is: de fossiele industrie, de rijstteelt, afvalbergen overal ter wereld, de veehouderij.
Natuurlijk proces
Daarnaast zit methaan opgesloten in de aardkorst. "Vanuit de oceaanbodem komt methaan vrij door allerlei natuurlijke processen", zegt Van Weele. Meestal gaat dat heel langzaam en wordt het broeikasgas onderweg via chemische reacties afgebroken, waardoor het de atmosfeer niet bereikt.
Dat is bij de lekken in de Nord Stream-leidingen totaal anders. "Zodra methaan sneller naar boven komt, in de vorm van gasbellen die het zeeoppervlak bereiken, komt het ook in de atmosfeer terecht." Het is niet duidelijk hoe lang de gasstroom uit de drie lekken aanhoudt – het Deense Energieagentschap zegt ervan uit te gaan dat het 'zeker een aantal dagen en misschien zelfs een week' kan duren. Deze opnamen werden gisteren van de borrelende zee gemaakt:
Wat voor invloed hebben de lekken op het leven in de zee? Een woordvoerder van het Duitse ministerie van Milieu zei gisteren dat de gevolgen mogelijk beperkt blijven: "Met de kennis van nu denken we dat het gas niet direct een bedreiging vormt van het ecosysteem in de Baltische Zee."
Giftig voor vissen?
Maar uit onderzoek blijkt dat gasresten die na een lek achterblijven in het zeewater, wel degelijk giftig kunnen zijn voor vissen en schaaldieren. Greenpeace zegt dat vissen in de directe omgeving bovendien hinder kunnen ondervinden van de razendsnel opstijgende gasbubbels. Hun ademhaling zou daardoor in het geding kunnen komen.
"Puur methaan in zeewater is niet giftig", stelt een deskundige van de Duitse tak van de milieuorganisatie Friends of the Earth, "maar de samenstelling van aardgas loopt uiteen. Omdat we niet weten welke mix precies in Nord Stream werd getransporteerd, kan het zijn dat door andere gassen lokaal schade voor het ecosysteem ontstaat."
'Uitstoot van 1,4 miljoen auto's'
Op verschillende manieren is de lekkage van methaan uit de Nord Stream-leidingen intussen afgezet tegen het equivalent van het broeikasgas CO2, graadmeter voor de impact op het klimaat.
Een aantal berekeningen, waaronder eentje van persbureau Reuters, komt uit op rond de 6 miljoen ton CO2. Klimaatwetenschapper Zeke Hausfather vergelijkt dat op Twitter met de jaarlijkse uitstoot van ongeveer 1,4 miljoen personenauto's. Reuters trekt een lijn naar 'de jaarlijkse uitstoot van een middelgrote stad, zoals Havana, Helsinki of Dayton (Ohio)'.