Serie over lustmoordenaar Dahmer hit op Netflix: 'Waarom wil je dit zien?'

Op de Nederlandse Wikipedia is Jeffrey Dahmer voor de achtste dag achtereen de meestgebruikte zoekterm. Wereldwijd staat 'Monster: the Jeffrey Dahmer Story' vrijwel sinds de dag van verschijnen bovenaan in de Netflix-top 10 van tv-series. Overal zijn kijkers gefascineerd door de gruweldaden van de moordenaar die zelf in 1994 om het leven werd gebracht door een medegevangene.

Ramptoeristen

Waarom raken we zo makkelijk geboeid door zoiets afschuwelijks? "Waarom we dit willen zien? Omdat we nu eenmaal ramptoeristen zijn", zei misdaadjournalist Kees van der Spek gisteravond in de talkshow van Eva Jinek. "Mensen zeggen: het is toch echt gebeurd? Dat is hun excuus om ernaar te kijken."

Intussen zouden kijkers moeten beseffen dat de zaak-Dahmer in alle opzichten uitzonderlijk was, zei de misdaadjournalist. "Dit is exceptioneel. Dit gebeurt eens in de honderd jaar. En dan wordt er een docu over gemaakt." 

Eigenlijk is het ernstiger dan dat, tekende Van der Spek aan: het is juist géén documentaire. "Het is niet-journalistiek. Het is faction: het zijn feiten, vermengd met fictie." En daar zit een levensgroot gevaar in, vindt hij. "Als kijker weet je niet meer weet wat echt is en wat niet. De feiten worden opgeleukt."

Nauwgezet nagespeeld

Dat is precies waardoor nabestaanden van de slachtoffers zich geroepen voelen om te reageren. Ze zien zichzelf terug, hun eigen getuigenissen, hun eigen optreden in de media, jaren geleden – maar dan nauwgezet nagespeeld door acteurs. En daaromheen zien ze dingen die niet zijn gebeurd, maar door de makers van de serie zijn verzonnen.

"Als ik familie zou zijn van de slachtoffers, zou ik woedend zijn", zei actrice Whoopi Goldberg afgelopen week. Ze verwees naar het gruwelijke karakter van de gebeurtenissen: Dahmer martelde zijn slachtoffers en had na hun dood seks met hun lichamen. Delen daarvan at hij op. Sommigen probeerde hij eerst, door vloeistof in hun hersenen te spuiten, te veranderen in willoze 'seksslaven'.

Zoiets kun je de nabestaanden niet aandoen, zei Goldberg. "Om in een serie te zien hoe je kind wordt vermoord. Ik denk dat de makers zich ervan bewust hadden moeten zijn dat veel mensen die deel uitmaken van dit verhaal nog onder ons zijn."

Eén van de nabestaanden zei afgelopen week: "Ik ga niemand vertellen wat je wel en niet moet kijken. Ik weet dat true crime een populair genre is. Maar dit brengt onze trauma's steeds weer naar boven – en waarom?"

Leed voor de lol

Dat vraagt ook Kees van der Spek zich af, zei hij in Jinek. "Met welk doel maak je dit? Je wilt niet meer iets oplossen, een vastgelopen zaak vlot trekken. Het is amusement, het is verstrooiing, sensatie, entertainment. En daarbij gebruik je dat leed, die enorme ellende, voor de lol."