Woede en ongeloof, maar ook begrip over kabinetsbesluit over WK in Qatar

"Wat een pijnlijke vertoning", aldus Jasper van Dijk van de SP. "Zeer teleurstellend", vindt Gert-Jan Segers, leider van de kleinste coalitiepartij ChristenUnie. Ook D66 is het niet eens met het besluit van het kabinet, het is 'ongepast en onverstandig' om te gaan, zegt D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma.

Ook GroenLinks, de Partij voor de Dieren en BIJ1 zijn tegen het sturen van een delegatie en keuren het kabinetsbesluit af.

Enige land

Een meerderheid in de Tweede Kamer nam in februari vorig jaar een motie van de SP aan waarin werd gevraagd geen delegatie van de regering naar het evenement te sturen. De arbeidsomstandigheden en de mensenrechtensituatie zouden dat niet toestaan.

Vandaag maakte het kabinet bekend toch te gaan. De samenwerking met Qatar is té belangrijk, aldus minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken. Volgens het kabinet is de samenwerking nodig vanwege eerdere evacuaties van mensen uit Afghanistan en is het land een belangrijke leverancier van vloeibaar gas. Daarnaast zou Nederland het enige Europese land zijn dat een boycot instelt.

Koning en premier

Wie precies gaat, wordt later bekendgemaakt. Het meest waarschijnlijke scenario is dat eerst bijvoorbeeld de minister van Sport, Conny Helder, afreist naar Qatar. Naarmate Oranje verder in het toernooi komt, zouden ook bijvoorbeeld koning Willem-Alexander en premier Rutte kunnen afreizen.

D66'er Sjoerdsma is het niet eens met de argumenten van het kabinet om toch te gaan. "Ik zou zeggen dat het niet erg is om als enige consequent te zijn over mensenrechten. Het is teleurstellend dat andere landen dat gebaar niet laten zien."

Oud-minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot noemt het besluit van het kabinet 'heel verstandig'. Door in Qatar aanwezig te zijn, is het juist mogelijk om het land aan te spreken op mensenrechtenschendingen, zegt de oud-topdiplomaat. "Dan kunnen we daar onze afschuw over uitspreken en aangeven dat we daarover verder willen praten."

Tik op vingers

Daarnaast is het volgens Bot erg belangrijk om de relatie met het land goed te houden tijdens de huidige energiecrisis. Nederland koopt veel vloeibaar gas uit Qatar. Als het Nederlandse kabinet niet naar het WK zou gaan, zou dat consequenties kunnen hebben, denkt Bot. "Arabische landen zijn altijd vrij snel in het reageren op dit soort dingen. Dan komt er een tik op de vingers."

Wel vindt Bot het belangrijk dat er een 'gewone' minister gaat namens het kabinet, zoals minister Helder. "Als er iemand van een gepast niveau gaat, zie ik geen reden om niet te gaan." Maar daar moet het wel bij blijven, zegt Bot. "De koning of de premier naar Qatar, dat is geen goed idee."

Sporthistoricus: Nederland is er altijd dus er wordt op gerekend

Sporthistoricus Paul Reef: "Ik denk dat Qatar veel waarde hecht aan dit soort ceremonieel vertoon. In Duitsland hebben ze hetzelfde dilemma. Want er wordt door Qatar veel waarde gehecht aan een bezoek van de bondskanselier of een andere afvaardiging aan het WK. Het lijkt er ook wel op dat de meeste Europese landen een officiële delegatie gaan sturen. Maar niet per se de koning."

"Nederland heeft zich de afgelopen jaren ook een beetje in een lastig parket gemanoeuvreerd. Omdat Willem-Alexander sinds de jaren 90 bij allemaal belangrijke sportevenementen was, zoals de Spelen in Sotsji in 2014 en die in Beijing in 2008, wordt het ook een beetje van ons verwacht."

Of gesprekken tijdens het WK over de mensenrechten ook iets opleveren, dat betwijfelt Reef. "Soms wordt lokaal wel contact gezocht met lokale mensenrechtenactivisten. We moeten niet de illusie koesteren dat zulke gesprekken iets veranderen. Dan moet je echt met Nederlandse bedrijven in die regio, Boskalis of Shell, om tafel gaan zitten om hun mensenrechtenbeleid aan te passen."

"Een elegante oplossing is om een minister te sturen of de minister-president. Je ziet ook dat Duitsland dat doet, door niet de president te sturen maar de Bondskanselier. En ook Scandinavische landen doen dat en sturen hun koning niet."