Kinderopvang fors duurder in 2023, ouders betalen tot 40 procent meer

Hoge energieprijzen, stijgende huren en een enorm personeelstekort. RTL Nieuws sprak vijf kinderopvangorganisaties van verschillende grootte om te vragen hoe deze stijgende kostenposten doorwerken in hun tarieven. Ook maakten we gebruik van een peiling van nettobijdrage.nl, een tool waarmee ouders hun eigen bijdrage aan de kinderopvang kunnen uitrekenen. Die vroeg ruim zevenhonderd kinderopvangorganisaties naar hun tarieven van volgend jaar.

Hieruit komt naar voren dat de tarieven van kinderopvang (kdv) en buitenschoolse opvang (bso) volgend jaar flink stijgen: gemiddeld met 8,5 procent.

Grote kostenstijgingen

Sommige opvangorganisaties zitten daar flink boven. Onze tarieven moeten volgend jaar met 6 tot 10 procent stijgen, zegt Adriaan Haans, eigenaar van KLEIN kindercentra in Boxtel. Als reden wijst hij onder andere op de cao-onderhandelingen die momenteel gaande zijn voor zijn branche. "Daarbij wordt inflatiecorrectie geëist, al betwijfel ik of ze dat zullen krijgen."

Een kinderopvangorganisatie met bijna 50 vestigingen door het hele land, denkt de tarieven volgend jaar eveneens flink te moeten verhogen. Die verhoging loopt uiteen van 9,35 procent in Friesland tot 11,15 procent in Amsterdam. 

KidsFoundation, de grootste kinderopvangorganisatie in Nederland met onder andere Partou in de gelederen, laat weten dat hun klanten in 2023 'helaas' rekening moeten houden met een inflatiecorrectie. De inflatie over 2022 is tot nu toe gemiddeld 9,5 procent.

Kosten voor ouders stijgen sterk

Maar voor ouders is de tarievenstijging nog niet het enige. Vooral lagere en middeninkomens gaan nóg meer betalen dan alleen dat. Hun eigen bijdrage (dus het deel waar je geen kinderopvangtoeslag voor krijgt) gaat in 2023 relatief hard omhoog, berekende Jeroen Pernot van nettobijdrage.nl. Wie een inkomen heeft tot 27.000 euro per jaar, en twee kinderen twee dagen naar het kinderdagverblijf brengt, betaalt in 2023 zo'n 745 euro extra voor die opvang. Dat is een stijging van 40 procent ten opzichte van dit jaar.

Ouders met een inkomen tot 60.000 euro betalen bijna 850 euro meer. Een stijging van 'maar' 22 procent. Huishoudens die tot 120.000 euro per jaar verdienen, zien hun kosten voor de kinderopvang met zo'n 13 procent stijgen, ofwel een plus van 1103 euro op jaarbasis.

Lagere inkomens in problemen

De kosten voor kinderopvangorganisaties stijgen enorm, zegt Emmeline Bijlsma, directeur van de Brancheorganisatie Kinderopvang (BK). "Maar de kinderopvangtoeslag wordt altijd ver voor de zomer vastgesteld. Toen hadden we echt nog met heel andere cijfers te maken." 

Juist de groep mensen die je het hardst kinderopvang gunt, komt door deze tariefstijging in de problemen, zegt Bijlsma. "De precieze tariefstijgingen per organisatie ken ik niet, maar het effect wel. En dat ligt met name bij huishoudens met lagere inkomens, voor wie zou kunnen gelden dat ze hun contracten gaan opzeggen." 

Dat komt dan volgens Bijlsma niet alleen door de hogere tarieven, maar ook door de aard van het werk dat deze ouders doen. "Iemand die bureauwerk doet, kan nog wel een halve dag een kind thuis hebben. In de zorg kan dat niet. En belangrijker: voor de kinderen is het ook slecht om de opvang te missen." 

Door de enorme kostenstijging wordt het nu moeilijker om de prijs te matigen, zonder dat de kwaliteit in het geding komt, zegt Loes Ypma, voorzitter van de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK). "De toegankelijkheid van de kinderopvang is in de visie van de BMK vooral de verantwoordelijkheid van de overheid; wij roepen de politiek op om hier scherp op toe te zien."

BMK roept daarnaast haar leden op niet alle kosten door te berekenen in hun tarieven. Dit doet BMK in de hoop en de veronderstelling dat de politiek bijdraait en in 2024 de maximum uurprijs alsnog fors verhoogt. "We geven de politiek een tijdje bedenktijd maar verwachten dat de overheid daarna ook haar verantwoordelijkheid neemt", zegt Ypma.

Hoe komt het dat ouders zo'n enorme prijsstijging voor hun kiezen krijgen? Dat heeft twee redenen. Allereerst het feit dat de stijging van de kinderopvangtoeslag achterblijft bij de stijging van de tarieven (5,58 procent tegenover 8,6 procent). Kinderopvang wordt duurder, maar de vergoeding die je ervoor krijgt vanuit de overheid, blijft achter. 

Dat geldt zeker voor het toeslagtarief van gastouders, dat afwijkt van het tarief voor kinderdagverblijven en bso's. Dat stijgt van 6,52 euro naar 6,73 euro. Dit jaar zat nog ruim 60 procent van de gastouders op of onder het maximumtarief. Dat daalt in 2023 naar zo'n 43 procent.

Niet meer tot 96 procent vergoed

Daar komt bij dat de meeste opvangorganisaties al een uurprijs rekenen dat hoger is dan het maximumtarief van de overheid. Uit de peiling van nettobijdrage.nl blijkt dat het gemiddelde uurtarief dit jaar 8,95 euro was; 45 cent méér dan de 8,50 euro die de kinderopvangtoeslag als maximum heeft. Volgend jaar stijgt het gemiddelde uurtarief naar 9,72 euro en rekenen kdv's dus gemiddeld 75 cent meer per uur dan het maximumtarief.

Bij de buitenschoolse opvang was het gemiddelde uurtarief dit jaar 7,98 euro en dat wordt volgend jaar naar verwachting 8,62 euro. Het maximumtarief van de toeslag hiervoor is nu 7,31 en dat stijgt naar 7,72. Ouders betalen in 2023 dus zelf bijna een euro per uur voor de bso van hun kind. 

De prijsstijgingen betekenen dat ouders de opvang niet meer tot 96 procent vergoed krijgen, maar - afhankelijk van hun inkomen - tot maximaal 84,75 procent op de bso en 88,6 procent op het kinderdagverblijf. Ze betalen immers veel meer dan het maximumtarief van de overheid.

Regionale verschillen

De prijzen verschillen wel per regio, zegt Jeroen Pernot van nettobijdrage.nl. "Het zal je niet verbazen dat de tarieven in de Randstad hoger liggen dan in de rest van het land, met name door hogere huurkosten en duurder personeel." 

Dat beaamt de eigenaar van een kinderdagverblijf in Amsterdam, met vijf vestigingen. "Mijn personeel kan niet in Amsterdam wonen, daarvoor liggen de huizenprijzen te hoog. Zij wonen dus allemaal buiten de stad, waardoor ik relatief veel reiskosten moet betalen."