Petra's grote liefde bleek een pathologische leugenaar: 'Het was altijd chaos'

Liefde. Het is iets waar we naar smachten. Naar hunkeren. Iets wat het leven spannend maakt en leuk. Je kunt soms alles hebben in je leven: een mooi huis, lieve kinderen, geweldige vrienden en een uitdagende baan. Maar alsnog dat missen: een fijne partner.

Diep van binnen voelde Petra dat ook zo, in 2014. Ze was toen 44 jaar oud en sinds enkele jaren single na een huwelijk van zeventien jaar. Petra had haar leven helemaal op de rit. Ze werkte als senior manager bij een groot consultancykantoor op de Zuidas, had (en heeft) twee prachtige kinderen, een leuk huis in Bussum, hield van dancefeestjes op z'n tijd en maakte mooie reizen. "Ik zat goed in m'n vel", vertelt ze.

Hevige gevoelens

Bijna alles is wit in Petra's huis. Haar stoelen, eettafel, muren, keuken en koeienkleed. De beige hond Benck past er mooi bij. Hij kwispelt opgewekt, terwijl Petra gekleed in een beige, wollen trui en gouden broek koffie klaarmaakt in de keuken van haar huis.

"Hij was enorm blij toen ik dit huis kocht", zegt ze, terwijl ze plaatsneemt op een van de witte stoelen. "Daar", ze wijst naar het houten bankje voor het huis, "moet hij hebben besloten dat ik zijn volgende prooi zou zijn."

De paar jaar oudere Olivier (niet zijn echte naam om zijn privacy te beschermen) maakte enorme indruk op Petra in de zomer van 2014. Zijn voorkomen – lang, donkerblond, blauwe ogen, lookalike van de Amerikaanse acteur Paul Newman, goed gekleed, mooie stem – zorgde meteen voor hevige gevoelens. 'Dit is 'm, de man op wie ik heb gewacht', dacht ze.

Warme aandacht

Hij had een bak aan levenservaring. "Hij had in New York gewoond, in Israël, in een kibboets geleefd en bij de militaire inlichtingendienst van Israël gezeten." Ook overlaadde hij Petra direct met complimenten. 'Wat ben je toch een gul en liefdevol persoon', zei hij vaak. En: 'Mensen snappen je waarde niet'. "Dat vond ik toen heel fijn om te horen."

Een uiting van liefde, dacht ze. "Olivier was iemand die veel belangstelling voor me had. Hij gaf me hele warme aandacht, onthield alles wat ik zei en vroeg door, iets wat ik niet gewend was."

Het was puur een drang naar controle. Maar in de waan van verliefdheid en aandacht had ze daar nog geen flauw benul van.

Petra is even stil. Er volgt een zucht. Ze kende haar valkuil bij mannen maar al te goed: als ze iemand leuk vindt, laat ze hem helemaal toe in haar hart en ziet ze alleen nog maar de goede dingen. Dat er foute mannen zijn, wist ze wel. Maar dat er mensen zijn zoals Olivier die zo misbruik maken van haar goedheid, had ze nooit gedacht.

Loodzwaar gevoel

De charmante Olivier zou Petra in een paar maanden veranderen in een vrouw die geen schim meer was van zichzelf. In iemand die met een loodzwaar gevoel wakker werd en niet meer wist hoe ze weer een nieuwe dag moest doorkomen. Ze veranderde bijna in een vrouw die financieel, lichamelijk en emotioneel kopje onderging.

Bijna. Bijna. Bijna.

Ze herinnert zich hun eerste date nog maar al te goed. Olivier nam haar mee naar een hippe lunchplek op de Zuidas. De kriebels gierden door haar buik. Dat moment staat Petra nog helder voor de geest.

Ze sprak Olivier een keer tegen. "Het was over iets onbenulligs", zegt ze. "Maar hij reageerde ontzettend fel. Ik begreep niet waarom. Ik deed maar alsof het niet gebeurd was. Later heb ik dat patroon veel vaker gezien."

Alarmbellen

Aan het begin was afspreken met Olivier lastig. Zo zei hij vaak op het laatste moment af. Altijd met een goede smoes. Hij moest nog iets regelen met z'n advocaat voor een huis van zijn vader dat nu eindelijk op zijn naam zou worden gezet. Of z'n ex deed weer moeilijk en hij móést haar helpen.

Toch deed het bij Petra nog geen alarmbellen rinkelen, daarvoor vond ze hem veel te leuk. "Ik was gewend dat mannen niet heel veel tijd voor mij hebben", zegt ze erover. "Klinkt heel tragisch, maar mijn vader was altijd aan het studeren en mijn ex-man was ook altijd druk. Ik kwam vaak pas op de tweede of derde plaats en accepteerde dat."

Grote intimiteit

Bovendien waren de keren dat ze elkaar zagen zó leuk dat de vele keren dat hij niet op kwam dagen snel werden vergeten. Olivier bleef haar imponeren. Dan vertelde hij bijvoorbeeld over het huis dat hij had geërfd van z'n ouders en liet hij foto's zien. 'Hier gaan we ook samen naar toe', zei hij dan.

Ook belden en appten ze veel. "Een of twee keer per week voerden we lange gesprekken. Er was echt een grote intimiteit tussen ons."

Ze gingen in sneltreinvaart samenwonen en leefden dus steeds dichter op elkaar, waardoor Petra ook z'n mindere kanten leerde kennen. Zo zag ze wat ze op de eerste date ook al opmerkte: het razendsnel kunnen wisselen van humeur.

Na een fijn weekend samen kon het dan gebeuren dat Olivier fel reageerde als Petra op maandag weer aan het werk ging en even geen aandacht meer voor hem had. 'Je bent een autist en snapt er helemaal niets van', schreeuwde hij dan opeens, terwijl hij boos wegliep en z'n middelvinger opstak. 'Kutwijf'.

Vervolgens was hij een uur later weer poeslief. Petra: "Ik dacht aan het begin nooit: nu ga je een grens over. Ik was alleen maar bezig met hém te begrijpen."

Geld nodig

Ondertussen had Olivier ook steeds vaker geld nodig van Petra. Dat begon met honderd euro, maar liep al snel op tot duizenden euro's. De reden: problemen met werk. Hij had ruzie gekregen met z'n zakenpartner en Petra wilde hem niet laten vallen. "Ik kon hem niet zomaar op straat zetten, want dan had hij helemaal niks."

Het zou binnen no-time goedkomen, suste hij de gemoederen. Hij liet Petra zelfs een contract zien van z'n nieuwe werk, waarin ze ook z'n hoge salaris zag. 'Het geld dat ik hem tijdens die paar maanden heb gegeven, krijg ik sowieso terug', dacht ze daarom.

Het leek goed te komen, totdat Olivier opeens darmkanker had. 'Ik ben in het Universitair Medisch Centrum Leiden geweest en het moet eruit', zei hij op een dag. 'Ze weten alleen nog niet precies wanneer ik kan worden geopereerd.' Petra wist niet wat haar overkwam. "Het was altijd chaos", zucht ze. "In het begin denk je nog dat het goed komt, maar de chaotische gebeurtenissen stapelden zich op."

En dat was nog niet alles. Olivier had ook geen paspoort, kon tijdelijk niet bij z'n eigen bankrekening en zou nog geld krijgen van de erfenis van z'n moeder. Al maanden wachtte hij erop.

Maar telkens verzon hij een verhaal. Het aanvragen van een nieuw paspoort lag juridisch ingewikkeld, want hij wilde niet dat z'n vader, met wie hij een slechte relatie had, wist waar hij woonde. Het niet hebben van een bankrekening kwam door gedoe met een vriend en z'n ex. Petra: "En dat was allemaal héél pijnlijk voor hem." En het ontvangen van de erfenis van z'n moeder kostte nu eenmaal gewoon veel tijd. Punt.

Toch geloofde Petra hem. Elke keer opnieuw.

Controle

Het waren niet alleen leugens die Petra in de relatie vasthielden. Olivier begon ook op andere manieren steeds meer controle op haar uit te oefenen. "Hij hield me uit mijn slaap, bepaalde wat voor kleren ik aandeed, gebruikte mijn parkeerapp, mijn auto en mijn geld, had zicht op al mijn wachtwoorden, kon in mijn agenda zien waar ik was en ging over m'n kinderen. Ik was volledig onder zijn invloed."

Tot die ene dag in de zomer van 2015. Ze kreeg een mail van een vrouw. 'Beste Petra, ik weet dat jij samenwoont met Olivier', begon de mail. 'Hij is met mij geweest het hele vorige jaar. Ik heb de relatie de afgelopen kerst beëindigd, omdat ik het niet vertrouwde.'

"Ik zat op mijn werk en al het bloed trok uit me weg", zegt Petra aan haar tafel in Bussum. 

Olivier praatte zich er direct uit. 'Die vrouw was gek. Die was verliefd en bleef maar achter hem aanlopen', zei hij.

Petra geloofde hem, maar tegelijkertijd was het zaadje van wantrouwen geplant. Haar onderbuikgevoel werd luider.

Niet meer gelukkig

Ze zat inmiddels bijna een jaar in de relatie en was allang niet meer gelukkig. Ze was mager en keek vlak uit haar ogen. Maar weg ging ze nog niet. "Ik zat nog steeds in die roes, was in de ban van hem. Ik was verslaafd aan de dynamiek die tussen ons gold. Het is moeilijk uit te leggen. Ik denk dat als hij me had geslagen, er meteen iets wakker bij me was geworden, maar dat deed hij niet."

De klap kwam alsnog. Niet van hem, maar van een groep van vier vrouwen. 'We weten niet waar we moeten beginnen', begon de mail. 'Maar je moet weten dat je met een monster en een oplichter samenwoont'. Ze maakten een chronologische lijst met Oliviers vaste patronen om zich in het leven van vrouwen te weven. Ze bleek de zoveelste in de rij.

In haar boek, Zonder jou besta ik niet. Een autobiografische roman over narcisme, liefdesbedrog en vrouwelijke kracht, citeert ze de mail van de vrouwen. Een deel lees je hieronder:

'Hij heeft GEEN PASPOORT, RIJBEWIJS, ZORGVERZEKERING. Kortom hij is op de vlucht en doet er alles aan om onder de radar te blijven. Ongetwijfeld zullen er al veel reisjes op het laatste moment gecanceld zijn en heb je gemerkt dat hij nergens met zijn naam in wil staan. Daarom heeft hij ook geen creditcard en kan hij niet internetbankieren. Dit zijn de feiten. Om je te laten zien dat we hem goed kennen geven we een beeld van zijn vaste patronen:

- Hij heeft een hond (bruine labrador) die heet afwisselend Meneer van Binsbergen en Max

- Hij heeft meerdere bedrijven die niet bij KvK geregistreerd staan en dus niet bestaan

- Hij vertelt dat hij mishandeld is door zijn vader, zijn exen hem belazerd hebben en vreemd zijn gegaan en hij belooft van alles; auto's, vakanties, weekendjes weg en zegt dit op het laatste moment af

- Hij heeft een vast script waarmee hij vrouwen aan zich bindt, hieronder wat voorbeelden van teksten die hij ons heeft gestuurd. Hvjx, koffietje? geen zorgen?, alles ok?, ben jij ok?, hvjkdwjdx, psies, k, gz, ha jij, gmx, vp, spelersvrouwtje, armcandy, skyboxdenken. 

- Songs: 'Het heelal van jouw hart' van Jelka van Houten, 'Voor haar' van Frans Halsema. 'J'te l' dis quand même (Je t'aime) van Patrick Bruel

Hij zorgt ervoor dat hij, naast degene met wie hij woont, een reservebank aanhoudt van meerdere vrouwen, waarnaar hij toe kan vluchten. Hij gaat altijd voor hetzelfde type vrouw; gescheiden, slim, goede baan, kids, onafhankelijk. We willen je waarschuwen en voorkomen dat hij na jou een volgend slachtoffer gaat maken. Jij bent namelijk echt niet de eerste en niet de laatste.' 

"De roes was direct weg toen ik dit las", zegt Petra. "Vanaf dat moment was ik eerlijk tegen mezelf en besefte ik: het zit goed fout. Hij is een pathologische leugenaar. Tegelijkertijd voelde ik ook dat ik de macht over m'n leven terugkreeg."

Wat is een pathologische leugenaar?

Oliviers leugens zorgden ervoor dat hij geld kreeg, een huis, aandacht van een vrouw en dat hij de rol van held op zich kon nemen.

Volgens Ilona van Vlimmeren, GZ-psycholoog bij ForLight, is een pathologisch leugenaar iemand die leugens en bedrog instrumenteel inzet om een bepaald doel te bereiken en daarbij ook trots kan zijn op zijn vermogen tot liegen. "Pathologisch liegen is geen psychische stoornis, maar gedrag dat kan voorkomen als kenmerk van bepaalde psychische stoornissen. Denk aan een antisociale of narcistische persoonlijkheidsstoornis."

Ze zegt dat je pathologische leugenaars vooral herkent aan het feit dat ze verbaal sterk zijn. Ze geven zichzelf daarbij vaak ook een bepaalde rol, die van held of slachtoffer. In een relatie met zo'n persoon ga je op een gegeven moment inconsequenties tegenkomen. Als je hen er vervolgens mee confronteert, zullen ze snel weer met nieuwe leugens komen om het verhaal kloppend te maken. Er zit een bepaalde dwangmatigheid in het liegen. Vaak word jij afgeschilderd als degene die gek is of het niet goed snapt."

Pathologisch liegen kan veel verschillende oorzaken hebben. "Wanneer iemand een heftige jeugd heeft gehad, kan het liegen zijn ontstaan als overlevingsmechanisme. Of het heeft een antisociale reden, om bepaalde doelen te bereiken. Ook kan de behoefte bestaan om bij een bepaalde groep of klasse te willen horen."

"In de behandeling ervan richten we ons bij ForLight op de functie van het liegen. Mensen die succesvol zijn in pathologisch liegen hebben er eigenlijk nooit last van. Pas als iemand op een gegeven moment lijden ervaart door de leugens, gaat hij of zij in therapie."

Olivier zou dit keer van niets weten. "Vanaf dat moment ging ik hém manipuleren." Iets wat tot haar verbazing erg makkelijk was. "Mensen met zijn patronen zijn alleen maar bezig met hun eigen angsten en het op een oppervlakkige manier onder controle willen houden van jou. Vanaf dat moment kon ik gewoon met hem spelen."

Ze had een doel: hem isoleren van al haar eigendommen. Hij kon niet langer in haar auto rijden, moest haar creditcard inleveren en kon niet meer bij haar laptop. Ook veranderde ze al zijn wachtwoorden. Alles met een smoes uiteraard. Tot de dag was aangebroken dat ze hem voorgoed op straat zette.

Hij had nog een schuld bij Petra van 8000 euro. Maar dat maakte haar niet langer uit. Als hij maar uit haar leven was. Meermaals probeerde Olivier nog in contact te komen via de mail. "Maar ik ben echt onverbiddelijk geweest", zegt Petra. "Er was geen enkele ingang meer om terug te komen."

Eigen kern 

Als ze nu denkt aan wat ze heeft meegemaakt, vindt ze dat vooral eng. En tegelijkertijd ook niet. "Je wordt zo afgepeld", zegt ze. "Op een gegeven moment raak je dan een punt in jezelf dat niet meer klein te krijgen is. Dat is je eigen kern. Je kracht. Er iets wat nooit afgepeld gaat worden, wat er altijd zal zijn. Dat is wat je in wezen bent."

De verschrikkelijk zwarte deken werd langzaam opgetrokken. Het duurde twee jaar voordat Petra besefte en toe kon geven aan zichzelf: dit is me overkómen. Ik ben voor de gek gehouden. Ik was het slachtoffer van een oplichter. "Ik moest m'n wonden likken en weer doorgaan."

Petra vindt het belangrijk om haar verhaal te delen in de hoop dat andere vrouwen (of mannen) die ook verwikkeld zijn in destructieve relaties, weten dat ze niet alleen zijn. 

Verantwoording

• Olivier is gevraagd te reageren op bovenstaand verhaal. Hij heeft hiervoor twee weken de tijd gekregen, maar is hier niet op ingegaan.
• Drie vrouwen hebben het verhaal van Petra bevestigd. Ze hebben alle drie in een relatie gezeten met Olivier. Omdat ze niet weten waar hij toe in staat is, willen ze graag anoniem blijven. Volgens Petra zijn er in totaal tientallen vrouwen geweest bij wie Olivier zich tussen 2005 en 2016 voordeed als vaste partner. Zijzelf kent alleen al negen namen. 
• Petra heeft aangifte tegen Olivier gedaan wegens bedreiging. Een andere vrouw heeft ook aangifte gedaan wegens bedreiging. Weer een andere vrouw heeft aangifte gedaan wegens oplichting. Alle drie de aangiftes zijn gezien door de redactie van RTL Nieuws.

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar hij of zij bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.