Het coronatoegangsbewijs, hoe staat het daarmee? Vijf vragen over de permanente coronawet

1. Waarom is een coronawet nog nodig?

Corona houdt zich al een tijdje rustig. Op dit moment liggen ruim 600 mensen met corona in het ziekenhuis, waarvan ongeveer 30 op de intensive care. 

Mocht het virus deze winter toch onverwacht weer flink oplaaien, dan is er sinds mei van dit jaar geen wettelijke basis meer om maatregelen te nemen. De Eerste Kamer stemde toen tegen de tijdelijke coronawet.

Eventueel kan het kabinet terugvallen op noodverordeningen, zoals ook in het begin van de coronacrisis, maar daar zit eigenlijk niemand op te wachten.

Toch leek lange tijd niemand haast te maken om een permanente coronawet te maken. Uiteindelijk koos minister Ernst Kuipers van VWS voor een andere route: hij wil de al bestaande Wet Publieke Gezondheid uitbreiden. Op deze manier meent hij dat er ook goed gereageerd kan worden op eventuele toekomstige pandemieën.

2. Wat staat er dan straks in die wet?

In de wet wordt straks een nieuwe categorie besmettelijke ziekten toegevoegd: de categorie A1. Als een ziekte straks wordt bestempeld tot categorie A1, betekent dat dat de overheid een aantal speciale maatregelen kan nemen om die ziekte te bestrijden.

Er zijn vier soorten maatregelen in de wet opgenomen: het gaat om zaken als afstand houden, hygiëne en persoonlijke beschermingsmiddelen zoals mondkapjes, het sluiten van publieke plaatsen en evenementen en een test- en quarantaineplicht. 

In de wet staat niks opgenomen over het sluiten van scholen en het beperken van de groepsgrootte.

3. En het coronatoegangsbewijs?

Het coronatoegangsbewijs maakt ook geen onderdeel uit van deze nieuwe wet. Kuipers heeft eerder gezegd dat hij er geen tegenstander van is, maar dat hij het bewijs alléén zou toevoegen als de Kamer erom zou vragen.

Maar in het kabinet én de Kamer is grote verdeeldheid over het middel. De VVD zou graag zien dat het coronatoegangsbewijs in de wet wordt opgenomen, maar veel medestanders vinden ze niet voor dat standpunt. Alleen D66 ziet het eventueel wel zitten. Andere partijen zijn ronduit kritisch over de coronapas.

Het CDA wil zelfs een voorstel indienen waarin staat dat deze pandemiewet nóóit gebruikt kan worden om de pas weer in te voeren. Om het coronatoegangsbewijs, of een middel dat daarop lijkt, dan opnieuw te kunnen invoeren, moet het kabinet daar dan eerst een aparte wet voor maken.

4. Moet de Tweede Kamer straks nog instemmen met de maatregelen?

Ja en nee. De minister van Volksgezondheid is degene die kan besluiten een ziekte tot 'A1-ziekte' te bestempelen. De Kamer kan daarover debatteren en het besluit terugdraaien, maar wel pas achteraf.

Als het kabinet vervolgens besluit om maatregelen te nemen tegen de ziekte, wordt zo'n maatregelenpakket als geheel voorgelegd aan de Kamer. Die kan dan besluiten dat pakket aan te nemen of weg te stemmen.

Sommige partijen zien liever dat er over elke maatregel apart gedebatteerd zou worden.

5. Is er een meerderheid in de Tweede Kamer?

Officieel is dat nog niet helemaal duidelijk. Het is in ieder geval zo dat een brede meerderheid van de Kamer al heel lang aandringt op een meer permanente wet om coronamaatregelen in vast te leggen.

Kuipers heeft alleen de minst omstreden maatregelen in de wet gestopt, maar het blijft afwachten of dat genoeg is om de Eerste en de Tweede Kamer te overtuigen.

Veel partijen houden de kaarten nog tegen de borst, al lijken met name D66 en VVD positief over de wet. PvdA en GroenLinks, belangrijk om het kabinet ook in de Eerste Kamer aan een meerderheid te helpen, zijn kritisch, maar zeggen niet per definitie nee.