Koning roept in kersttoespraak op tot sociale verbinding
In zijn jaarlijkse kersttoespraak sprak koning Willem-Alexander zich uit voor sociale verbinding, zoals tussen 'de regio en de Randstad', en tussen jongere en oudere generaties. Ook stond hij uitvoerig stil bij het leed dat tot slaaf gemaakte mensen in het verleden is aangedaan.
Volgens de koning is het belangrijk 'elkaar iets te gunnen'. Hij doelde op sociale spanningen 'tussen de regio en de Randstad'. "Het is hoog tijd de band te versterken. We hebben elkaar broodnodig. Laten we zorgen dat we elkaar niet verliezen."
Hij stond in dat kader ook stil bij de (financiële) onzekerheid die onder de bevolking leeft vanwege de woningnood, de gestegen kosten van levensonderhoud en klimaatverandering.
'Haak aan, doe mee!'
De koning zei die zorgen te begrijpen: "Ik snap de onzekerheid die op veel plekken voelbaar is. De stress en ook de boosheid. Het kan dan even opluchten om stoom af te blazen. Maar we moeten niet blijven steken in het zoeken naar zondebokken en in cynische kritiek of onverschilligheid."
We moeten onze medemensen 'het voordeel van de twijfel' gunnen in geval van spanningen, zei Willem-Alexander. "Mijn oproep aan ieder van u en ieder van jullie is: haak aan, luister mee, denk mee, doe mee!" Mensen kunnen daarbij een voorbeeld nemen aan het Oekraïense volk.
Koloniale verleden
De koning ging ook uitgebreid in op de excuses voor het koloniale verleden. Afgelopen week maakte premier Rutte namens Nederland excuses voor de misstanden uit het verleden.
Rutte zei maandag al dat de koning erbij zal zijn als op 1 juli in Amsterdam het einde van de slavernij in 1873 wordt herdacht. "De koning voelt zich persoonlijk zeer betrokken bij het onderwerp", zei Rutte. Willem-Alexander bevestigde dat zondag in zijn kerstrede.
"Het afgelopen jaar hebben mijn vrouw en ik met mensen van alle leeftijden over dit onderwerp gesproken", vertelde de koning, "onder wie nazaten van mensen die een aantal generaties terug leefden in slavernij. In het komende herdenkingsjaar zal dit onze aandacht houden. Wij blijven betrokken."
Sander Paulus, de Koninklijk Huis-verslaggever van RTL Nieuws, zag een koning die zijn vinger op de zere plek legde: "Hij was heel duidelijk dat er een schaduw hangt over deze kerst. Hij haalde het klimaatprobleem aan. En natuurlijk de geldzorgen van de mensen. De koning ziet niet alleen maar de mooie dingen, maar benoemt ook de ellende."
Bruggenbouwer
Opnieuw nam de vorst de rol van verbinder op zich op, zegt Paulus. "Dit is het een van de weinige momenten dat de koning een beetje zichzelf kan zijn. Hij voerde nadrukkelijk zijn zelfopgelegde taak uit: die van verbinder. Samen dingen oplossen en samen de problemen aanpakken. Hij zei letterlijk: 'Haak aan'. Dat is gericht tegen de mensen die toch een beetje het gevoel hebben dat ze afhaken."
"De stikstofcrisis en de boerenprotesten klonken ook door", gaat Paulus verder. "Je ziet duidelijk dat in de kersttoespraak meer ruimte is voor voor de koning, voor zichzelf. En als hij dan zegt: 'Je voelt op je klompen aan dat we het anders moeten gaan doen', dan bedoelt hij in mijn ogen: we hebben boeren nodig, ook om het klimaatprobleem op te lossen. De koning ziet het als zijn taak een bruggenfunctie te vervullen."
De kersttoespraak werd donderdag opgenomen in de DNA Salon in het woonpaleis van het koninklijk gezin, Huis ten Bosch in Den Haag. De hele toespraak is terug te lezen op de site van het Koninklijk Huis.