Margriets leven gered door stamceldonatie: 'Anonieme donor en ik schrijven elkaar'
In 2019 werd bij de toen 45-jarige Margriet leukemie ontdekt. Een grote schok, vooral toen bleek dat de reguliere behandeling niet aansloeg. Een stamceldonatie van een anonieme donor redde haar leven. Margriets zoon Poen redde op zijn beurt het leven van een andere patiënt, toen hij vorig jaar zijn stamcellen doneerde aan een onbekende.
Vorig jaar vond in Nederland een recordaantal stamceldonaties plaats. 247 mensen stonden hun stamcellen af voor de behandeling van met name kanker. De cellen gingen naar patiënten over de hele wereld, net zoals Nederlandse patiënten cellen van donoren wereldwijd krijgen.
"Dit is fantastisch nieuws natuurlijk", zegt Margriet Folkeringa over het recordaantal donaties. "Dit is dé manier waarop meer mensen kanker kunnen overleven."
En Margriet kan het weten. De inmiddels 49-jarige huisarts uit Leeuwarden voelt zich goed, maar dat was een paar jaar geleden wel anders. In oktober 2018 werd leukemie bij haar geconstateerd. "Het was een variant die met pillen behandelbaar zou moeten zijn, maar die pillen sloegen bij mij niet aan. Een stamceldonatie was daarom mijn enige kans om te overleven", vertelt ze.
Kleine kans op een match
Die stamcellen kun je niet van zomaar iemand krijgen. Er moet sprake zijn van een match tussen jouw cellen en die van de donor, om te voorkomen dat het lichaam de donorcellen afstoot.
Omdat de kans op een match bij directe familie het grootst is, worden zij vaak als eerst gepolst voor een stamceldonatie. "Mijn broers en zus bleken niet te matchen", vertelt Margriet. "Dan kom je in de mallemolen van het afwachten of er iemand wordt gevonden waarvan de cellen genoeg lijken op die van jou."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De kans op een match is heel erg klein. Juist daarom is het belangrijk dat veel mensen zich aanmelden als donor. Hoewel er 394.000 mensen in het Nederlandse donorbestand staan, werd het afgelopen jaar maar 247 keer een match gevonden, met patiënten van over de hele wereld.
Margriet had geluk: "Ergens op de wereld stond een 20-jarige vrouw in het bestand, die een match vormde. Haar stamcellen zijn zo goed voor mij dat ik nu volledig mijn oude werk en mijn oude leven heb kunnen oppakken."
Anonieme donor
Wie de donor is die haar leven heeft gered, weet Margriet niet. "De donatie verloopt volledig anoniem. Dat vind ik ergens wel jammer."
Via Matchis, de stichting die patiënten en donoren aan elkaar koppelt, heeft Margriet wel anoniem contact met haar donor. "Het gaat om een paar brieven per jaar", vertelt ze. "Ik heb ook het geluk dat ze terugschrijft. We schrijven in het Engels. Zij wil ook meer contact met mij, maar dat mag niet. De brieven worden ook gecensureerd, als zij of ik te veel persoonlijke informatie geven, wordt dat weggelakt."
Dat Margriet en haar donor alleen anoniem contact met elkaar mogen hebben is wettelijk bepaald, laat een woordvoerder van Matchis weten. "Die wet is er om te voorkomen dat er afhankelijkheid ontstaat tussen donor en ontvanger", zegt de woordvoerder.
Chemo
De behandeling zelf en het herstel waren zwaar. "Je krijgt eerst een chemo-behandeling, dan worden de stamcellen ingebracht. En dan krijg je nog een keer een chemo om ervoor te zorgen dat er niets is dat die nieuwe cellen in de weg zit", legt Margriet uit.
Na de behandeling lag ze nog een maand in het ziekenhuis. Daarna mocht ze haar huis, maar moest ze wel voorzichtig zijn. "Ik mocht de kattenbak niet meer verschonen, het water van de bloemen niet meer verversen en geen contact hebben met zieke mensen. Dat is om infecties en besmettingen te voorkomen, omdat je nog heel kwetsbaar bent."
Dat ze geen contact mocht hebben met zieke mensen, was voor Margriet lastig, omdat ze huisarts is. "Ik mocht het eerste jaar niet werken op de praktijk. Gelukkig kan ik nu mijn werk weer doen. Ik heb ook het sporten opgepakt. Het gaat nu heel goed. Ik roep steeds: 'ik ben er weer'."
Margriet is blij dat het aantal donoren in Nederland zo'n vlucht neemt. Eén van die donoren is haar eigen zoon Poen. Hij is 21, en schreef zich in als donor toen zijn moeder in het ziekenhuis lag.
Zoon ook donor
"Toen ik hoorde dat ik me ook kon aanmelden als stamceldonor, heb ik daar geen moment over getwijfeld," vertelt hij.
Vorig jaar werd hij gebeld: er was een match gevonden, en Poen werd opgeroepen om zijn stamcellen af te staan. Dat was spannend, maar ook nadat hij daadwerkelijk werd opgeroepen twijfelde hij niet.
"De donatie zelf verliep eigenlijk moeiteloos", zegt Poen nu. "De behandeling vond plaats in het Radboud-ziekenhuis in Nijmegen. Daar hebben ze me van tevoren heel duidelijk uitgelegd wat er zou gaan gebeuren en welke eventuele pijntjes ik zou kunnen voelen. De donatie zelf verliep precies zoals ze hadden verteld, zonder vervelende verrassingen. Eigenlijk was het helemaal niet zo spannend."
Toch hoort Poen om zich heen ook verhalen van mensen die terughoudend zijn om zich aan te melden. "Ik merk bij mijn vrienden wel dat sommigen er bang voor zijn. Die hebben bijvoorbeeld prikangst, of zijn over het algemeen bang voor ziekenhuizen en willen daarom geen donor worden", zegt hij.
Wie de ontvanger van zijn stamcellen is,weet Poen niet. "Ik heb die persoon niet gesproken, maar een maand geleden heb ik met Matchis contact gezocht om via hen te horen hoe het met de patiënt is", vertelt hij. "Toen heb ik gehoord dat de patiënt aan wie ik stamcellen heb gedoneerd het heeft overleefd dankzij mijn donatie. Dat was geweldig om te horen."