Deskundigen verdeeld over mobieltjesverbod: 'Kans op brokkelbrein'

De door de Kamer geraadpleegde deskundigen zijn het erover eens dat telefoons lessen flink kunnen verstoren. Vooral het gebruik van sociale media vinden zij zorgelijk: op apps zoals TikTok spelen adverteerders er bewust op in dat de hersenen van kinderen en jongeren nog niet volledig ontwikkeld zijn, en dat ze mentaal moeilijk weerstand kunnen bieden.

"Er is sprake van een aandachtseconomie", zegt neuropsychiater Theo Compernolle. Een kind een smartphone geven zonder training in het gebruik ervan is volgens de neuropsychiater vergelijkbaar met 'een kind van de brug in een kolkende rivier gooien en erop rekenen dat het de kant haalt zonder te leren zwemmen'.

'Leerling kan niet multitasken'

De neuropsychiater is één van de vier wetenschappers die naar de Tweede Kamer waren gekomen om te praten over een mobieltjesverbod in de klas. Vorig jaar november zwengelde het CDA een landelijk verbod op mobieltjes op basis- en middelbare scholen aan. "Leerlingen kunnen niet multitasken," zei Kamerlid René Peters destijds.

"We helpen leerlingen en we helpen docenten door landelijk één lijn te trekken en telefoongebruik tijdens de lessen te verbieden."

Toch biedt een verbod op telefoons op school of in de klas niet gelijk oplossingen. "Ook daarmee zijn we er bij lange na nog niet", zegt hoogleraar Media, Jeugd en Samenleving Patti Valkenburg van de Universiteit van Amsterdam. Zij denkt dat landelijke regels niet door alle scholen of leraren zullen worden nageleefd.

Een algeheel verbod werkt volgens haar alleen als er 'duidelijke en consequente regels' zijn, en als zo veel mogelijk leraren en ouders erachter staan.

Mooie boodschap

Effectiever is het als kinderen leren hun telefoon links te laten liggen op school en zich concentreren op de les. Hoogleraar e-Didactiek Nadira Saab van de Universiteit Leiden pleit ervoor dat kinderen bijvoorbeeld les krijgen in zelfregulatie. Pedagoog Paul Kirschner ziet hier ook heil in. Hij vindt dat kinderen er vaak mee moeten oefenen, onder begeleiding. Ook Compernolle vindt dat kinderen ermee moeten leren omgaan, maar ziet een verbod tegelijkertijd als 'een mooie boodschap.' 

Ook handhaven is een belangrijke thema. Op het Alfrinkcollege in Deurne geldt al ruim vier jaar een verbod op mobieltjes in de hele school. De leerlingen zijn overwegend positief over het verbod en handhaven gaat daar goed, zegt Gert Verbrugghen van de school. Als een leerling toch met een mobieltje in de klas zit, moet hij of zij de dag erna een uur nakomen.

'Geen proefballon'

"We zien een ontwikkeling in deze discussie", concludeerde initiatiefnemer Peters na afloop van het debat. "Je ziet dat Kamerleden nu heel serieus over dit onderwerp praten. Daar zijn we heel blij mee. Het is niet meer een proefballon."

Verantwoordelijk minister Dennis Wiersma komt voor de zomer met een besluit. De minister sloot eerder een verbod niet uit, zoals te zien is in deze video: